Дури и во најтемните денови на Студената војна во 20 век, руските оперски и балетски ѕвезди редовно одеа да настапуваат на Запад, но овојпат работите се поинакви: се воведува многу построг културен бојкот.За помалку од една недела, некои од водечките светски танчери, оперски пејачи и диригенти ги загубија своите работни места на Запад по руската инвазија на Украина. Нивните настапи беа откажани, а нивните кариери беа загрозени.
„Дури и во екот на Студената војна, културните размени меѓу руските, американските и европските уметници продолжија. Се разбира, секогаш имаше тензија, но тоа беше изводливо“, рече митрополитот Питер Гелб, директор на Метрополитен операта во Њујорк, додавајќи дека денешната ситуација оди подалеку од Студената војна и е „вистинска војна“.
Гелб, кој беше во Москва неколку дена пред инвазијата за да договори заедничка продукција со Бољшој театарот, знае за што зборува.
Како агент на млади таленти, тој го претставуваше легендарниот руско-американски пијанист Владимир Хоровиц и го организираше неговото враќање во Советска Русија кога земјата беше отворена во 1980-тите.Гелб сними и концерт на рускиот виолончелист Мстислав Ростропович за време на неговото враќање во истиот период.
Мека моќ
Балетот беше посебен извор на мека моќ за Советскиот Сојуз, а турнеите на Запад започнаа во 1950-тите, но секогаш беа под строг надзор на домаќините и безбедносните служби на КГБ.Некои од овие гостувања испишаа историја: како што е посетата на Бољшој театарот во Лондон во 1956 година или театарот Киров (подоцна наречен театар Марински) во Париз во 1961 година, при што легендарниот танчер Рудолф Нуреев побегна на Запад.
Во исто време, Западот испрати пратеници во спротивна насока: Американскиот балетски театар првпат настапи во Москва во 1960 година, а две години подоцна, среде кубанската ракетна криза, таму настапуваше и Њујоршкиот балет.
По распадот на СССР, бројот на размени се зголеми и познати руски танчери беа поканети насекаде. Тие дури станаа водечки членови на уметнички групи на Запад, како што е Светлана Захарова, „царица“ на танцот, која имаше големи танцови улоги и во Бољшој и во миланскиот театар Ла Скала.
Американецот Дејвид Халберг стана главен танчер на Бољшој театарот во 2011 година, што беше незамисливо во минатото, за разлика од денешните околности.
„Во сегашниот контекст на бруталност кон невините граѓани, не постои можност за размена како онаа за време на Студената војна“, рече Гелб.
Митрополитот ја прекина соработката со Бољшој и ќе ги бојкотира сите уметници блиски до Путин, а истата одлука ја донесе и париската опера и многу други места низ Европа.Откажана е посетата на Бољшој театарот во Лондон, која беше закажана за ова лето.Рускиот кореограф Алексеј Ратмански, поранешен директор на Бољшој, кој пораснал во Киев, се откажа од новата балетска претстава што ја подготвуваше во Москва и се врати дома во Њујорк.
Францускиот директор на балетот „Станиславски“ во Москва, Лоран Хилер, поднесе оставка од својата петгодишна функција.
Исклучок за жртвите на Путин
Посебно тешко поминаа двете суперѕвезди кои важат за блиски до Путин.
Диригентот Валери Гергиев, кој се смета за најдобар во својата генерација, е сменет од функцијата директор на Минхенската филхармонија и многу театри, но и неговиот агент, го прогласија за персона нон грата.
Сопранистката Ана Нетребко, меѓународната кралица на операта, исто така ги откажува настапите во Метрополитен.
Лоран Бејл, поранешен директор на Париската филхармонија, рече дека на овие уметници им останува малку простор за работа надвор од Русија, особено имајќи предвид дека Кина останува речиси целосно затворена поради пандемијата на Ковид-19.
„Таа ќе остане во својата земја. Три четвртини од нивните постапки се доведени во прашање“, рече Бејл.
Ако сегашната војна заврши со долготрајна окупација на Украина, „сигурно никој нема да ризикува“ и да покани руски уметници, додаде тој.
Очигледно е дека ќе бидат направени исклучоци за оние кои и самите биле жртви на режимот на Путин или отворено го критикуваат.
Но, институциите спонзорирани од државата како Бољшој или театарот Марински веројатно нема да бидат поштедени.
„Тие користат јавно финансирање и во очите на светот, да се зборува за Бољшој значи да се зборува за руската држава“, рече Бејл.
