Се соочуваме со растечка антибиотска криза која може да има катастрофални последици за мажите, жените и децата ширум светот, вели Дам Сали Дејвис, поранешен главен медицински директор на Англија, сега водечки застапник за глобална акција за борба против злото на супербактериите.
Зборувајќи за Обсервер, таа рече дека постои реална опасност рутинските процедури – од операција до породување – да носат широки ризици опасни по живот поради ширењето на бактериите отпорни на антимикробно (AMR). „Околу милион луѓе годишно умираат поради ширење на отпорност на микроорганизми, а овој број ќе се зголеми во следните 25 години“, рече таа. „Навистина е страшно.
Проценките сугерираат дека до 2050 година, стапките на смртност од АМР ќе се удвојат, а бројките покажуваат дека речиси 40 милиони луѓе ќе ги загубат животите од супербактеријата во следните 25 години, а особено загрозени се постарите лица.
„Неодамнешните податоци покажуваат дека АМР опаѓа кај децата под пет години, што е добра вест. За оние над 70 години, стапката на смртност се зголеми за 80% од 1990 година; тоа е многу загрижувачки“, додаде таа.
Како што старее населението, се повеќе луѓе живеат со хронични болести, што ги прави поранливи на АМР, велат истражувачите.
Соочени со овие закани, лекарите се обидоа да го ограничат препишувањето на антибиотици колку што е можно, додека пациентите беа принудени да ги завршуваат курсевите на лекување. Меѓутоа, медицинската злоупотреба на антибиотици не е единствениот начин на ширење на отпорноста. Самата животна средина игра клучна улога, проблем што произлегува од фактот што околу 70% од сите антибиотици се даваат на добитокот, создавајќи група на животни каде што може да се развие отпорност.
„Во основа фрламе антибиотици на кравите, кокошките и овците како евтина алтернатива за давање промотори на раст или профилактички средства за да се спречи ширењето на болеста“, рече Дејвис. Ваквите постапки им помагаат на микробите да еволуираат, така што тие развиваат способност да се бранат од антибиотици, отпор кој потоа се шири низ целиот свет.
„Ако имате интензивно земјоделство каде што се користат многу антибиотици или зафатена болница која има лош канализациски систем, отпорните бактерии може да завршат во водните патишта“, додаде Дејвис. „Ветеровите дуваат над овие делови од загадена земја или вода и ги собираат бактериите и отпорните гени во нив, а потоа ги оставаат да врнат на други места. Така овој проблем стана фатален“.
Причината за ширењето на АМР е едноставно прашање на преживување на најсилните, додава Дејвис. „На бактериите им требаат околу 20 минути за да се размножат. Тие исто така многу мутираат, а ако го направат тоа во присуство на антибиотици и таа мутација ги штити, овие соеви ќе се размножат. Клучот е што тие можат да го пренесат на која било бактерија со која ќе дојдат во контакт“.
Леснотијата со која АМР се шири значи дека е сè поважно да не ги злоупотребуваме антибиотиците што ги имаме. Тоа, исто така, создава потреба за развој на нови антибиотици – и тоа повторно создава проблеми, рече Дејвис.
„Ниту една нова класа на антибиотици не влезе во рутинска употреба од доцните 80-ти, а моделот на пазарот што би промовирал создавање на нови е скршен. Ако развиете нов антибиотик, некој може да го користи за неделен курс еднаш годишно. Каде е профитот?“, праша таа.
„Спротивно на тоа, лековите за крвен притисок што треба да се земаат секој ден или лековите за рак што треба да се даваат со месеци им нудат на фармацевтските производи многу поголем профит. Значи, нема никаков поттик да се обидат да развијат нови антибиотици. Тоа е вистинска главоболка“, објаснува тој.
Предизвиците кои претстојат во справувањето со АМР не се несовладливи, инсистира Дејвис, но тие мора да се решат со зголемено чувство на итност. Форумот на индустриски развиените земји Г7 барем ја препозна кризата. Сепак, се уште недостига адекватна акција и тоа мора да се реши во следната година како императив, инсистира тој.
