Сите единици на војската на Србија и на МВР од вчера вечерта се во целосна борбена готовност поради кризата на Косово и намерата на Приштина насилно да ги отстрани барикадите на северот, соопштија министрите за одбрана и за внатрешни работи.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, како врховен командант на вооружените сили, нареди синоќа српската армија да биде на највисоко ниво на подготвеност, до степен на употреба на вооружена сила, што го најави вицепремиерот и министер. на одбраната Милош Вучевиќ.
Претходно, министерот за внатрешни работи Братислав Гашиќ во куса писмена изјава изјави дека „согласно наредбата на претседателот на Републиката“ наредил „целосна борбена готовност на сите единици на МУП, Жандармерија, Специјалниот анти- Терористичките единици (САЈ) и Полициската бригада“, а кои „веднаш се ставени под команда на началникот на Генералштабот и ги заземаат позициите предвидени со оперативниот план“.
Што точно значи подигнување на борбената готовност на армијата?
Според законите за војска и одбрана на Србија, спроведувањето на мерките за подготвеност од страна на Армијата на Србија во случај на војна или вонредна состојба е наредено од претседателот на Србија како врховен командант на вооружените сили. Според член 43 од Законот за одбрана, подготвеноста на српските вооружени сили опфаќа преземање мерки за зголемување на оперативните и функционалните способности, кои се неопходни за спречување и елиминирање на заканите од предизвиците, ризиците и безбедносните закани, пишува Нова.рс.
„Претседателот на Републиката или министерот за одбрана, по овластување на претседателот на Републиката, наредува спроведување на мерките за готовност на Вооружените сили на Србија или делови од вооружените сили на Србија. Началникот на Генералштабот на вооружените сили на Србија, врз основа на посебните овластувања на претседателот на Републиката, а заради заштита и спасување на луѓето, материјалните и културните добра од природни непогоди, техничко-технолошки несреќи и катастрофи , последиците од тероризмот и други големи катастрофи, може да нареди мерки за спроведување на подготвеност и употреба на делови од Армијата на Србија, со цел отстранување на штетните последици кои можат да произлезат од невоени закани по безбедноста“, се вели во Законот.
Во објаснувањето за Би-Би-Си во 2018 година, Министерството за одбрана објасни дека подигнувањето на нивото на подготвеност на највисоко ниво подразбира подготвеност на вооружените сили на Србија да одговорат на секој развој на ситуацијата во најкус можен рок доколку е потребно.
Министерството потоа додаде дека во пракса тоа значи дека силите на српските вооружени сили, наменети да реагираат во вакви ситуации, се во непосредна готовност за извршување на поставените задачи, додека останатите сили остануваат на ниво што овозможува извршување на задачите. согласно пропишаните рокови за ангажман.
Борбената готовност е подигната шест пати во последните 5 години
Претходно борбената готовност на Војската на Србија беше подигната на 2 ноември годинава поради беспилотните летала кои од Косово влегоа во Србија. Нивото на борбена готовност на Армијата на Србија беше подигнато и во септември 2021 година, кога истече рокот за пререгистрација на возилата со српски регистарски таблички на Косово.
Вучиќ, исто така, нареди целосна борбена готовност на единиците на српската армија во мај 2019 година, кога косовската полиција на северот на Косово уапси 19 полицајци, од кои 11 беа од српска националност, поради корупција.
Армијата на Србија превентивно ја подигна борбената готовност на почетокот на август 2018 година поради, како што тогаш соопшти армијата, „настаните предизвикани од едностраните потези на Приштина“.
Ескалација на тензијата
Тензиите што траат со месеци на Косово ескалираа во последните две недели откако косовската полиција (КП) уапси поранешен полицаец, осомничена за „нарушување на уставниот поредок“, на што локалните Срби возвратија со поставување барикади, барајќи негово ослободување.
Барикадите на север траат веќе 17 дена и покрај повиците на САД, Велика Британија и Германија до локалните Срби да ги отстранат и „шатл“ дипломатијата на САД и ЕУ, која повикува на де- ескалација и се обидува да ги доведе двете страни на преговарачка маса. Дополнителни тензии во понеделникот беа поттикнати од најавите од Приштина дека косовската влада има „оперативен план“ за отстранување на барикадите, а тоа се очекува од мировната мисија (КФОР) чии сили досега не го сториле тоа.
Претходно, Белград побара од КФОР да го олесни враќањето на српските безбедносни сили на Косово во согласност со резолуцијата 1244 на СБ на ОН, но директен одговор од командата на КФОР не пристигна. Тензиите се зголемија и со одлуката на Приштина да му забрани на патријархот Порфири, поглаварот на Српската православна црква чиј трон официјално е на Косово, во Пеќската патријаршија, да му забрани влез на Косово.
Белградските медиуми најавија дека Вучиќ и Порфирије ќе се сретнат во вторник, но провладината ТВ Пинк најави дека ќе се сретнат во текот на ноќта, иако за тоа нема официјална потврда.
Вучиќ: Ќе направам се за да го заштитам српскиот народ
Српскиот претседател Александар Вучиќ претходно синоќа на Инстаграм објави дека ќе ги преземе „сите мерки за да го заштити српскиот народ“. „Ние правиме се од себе да ги зачуваме мирот и стабилноста. За жал, не сакаа да не слушнат или не беа премногу заинтересирани да не слушнат“, вели Вучиќ во видеото.
„Ние сме во тешка ситуација, но ќе дадеме се од себе и ќе се грижиме на секој начин како да ги зачуваме мирот и стабилноста и не само тоа, како да го заштитиме нашиот народ на северот на Косово и Метохија“, рече Вучиќ.
Министерот за одбрана Милош Вучевиќ рече дека за Белград „загрижува благата реакција на меѓународната заедница и избегнувањето на разговори, политички дијалог за причините, а не за последиците што доведоа до ваков тип на политичка борба“.
Вучевиќ ги повика сите граѓани на Србија „да останат мирни и прибрани“ и да не наседнуваат на лажни вести и навредливи коментари и ја нагласи потребата сите да покажат „достоинство, национална солидарност и политичка зрелост, како граѓани и како нација“. .
