Во кои градови во Србија имало најмногу денови со загаден воздух?

Во кои градови во Србија имало најмногу денови со загаден воздух?
Иако грејната сезона во Србија се уште не е започната, на третина од мерните места е забележано прекумерно загадување на воздухот, што според официјалните проценки предизвикува околу 10.000 смртни случаи годишно во Србија.

Оваа година требаше да биде прва во која требаше да ја анализираме ефективноста на мерките спроведени од Програмата за заштита на воздухот 2022-2030 година во Република Србија, која беше усвоена од Владата во декември 2022 година.

За жал, ваквите очекувања се покажаа како преоптимистички и повторно сме на почеток на поставување дијагнози. Продолжува несоодветната работа на институциите задолжени за управување со квалитетот на воздухот во низа сектори и активности, пишува во соопштението на Националната еколошка асоцијација по повод 7 септември, Меѓународниот ден на чист воздух.

Оттаму посочуваат дека споменатиот документ дава добро направена анализа на моменталната состојба и документот јасно и прецизно ги оценува здравствените последици од долготрајната изложеност на загаден воздух.

Тие наведуваат дека и покрај постоењето на овој документ, проблемот не е полесен и дека е присутен со децении.

„Да ве потсетиме, Владата на Република Србија во овој документ го проценува бројот на предвремени смртни случаи поради загадување со суспендирани честички, кои се најопасни по здравјето, на годишно ниво на 9.773, а со дополнителни предвремени смртни случаи од други загадувачи, бројот на предвремени смртни случаи на годишно ниво достигнува околу 12.000 лица“, се вели во соопштението.

Тие наведуваат дека иако во Програмата е пресметано колку помалку луѓе би загинале во предложените сценарија за намалување на емисиите на загадувачки материи, се уште не се донесени соодветни мерки кои би го подобриле квалитетот на воздухот според дефинираната динамика.

Без единствен индекс на квалитетот на воздухот
Од Здружението велат дека Владата на Србија на 30 мај годинава ја усвоила апликацијата на ЕУ индексот за квалитет на воздухот со цел унифицирано да ги презентира резултатите од мониторингот, но за жал и оваа едноставна активност до денес не е спроведена.

„Потсетуваме дека се применува повеќе од две години на апликацијата xEco air, покажувајќи ја супериорноста на стандардите кои важат во ЕУ. Бидејќи предвремените смртни случаи можат да се спречат со подобрување на квалитетот на воздухот, одговорноста за спроведување на усвоениот план е квантифицирана преку таа бројка, која во релативна смисла на 100.000 жители, според податоците на Светската здравствена организација, ја рангира Србија меѓу земјите со најголема смртност. стапка на загаденост на воздухот во Европскиот регион на СЗО“.

Воздухот е загаден и пред почетокот на грејната сезона
Како што наведуваат, во периодот од 1 јануари до 5 септември 2023 година, и покрај тоа што оваа година е пред нас вториот дел од грејната сезона, можеме да констатираме дека на 17 од вкупно 50 мерни места кои измерете ПМ честички, веќе е забележано дека ги надминуваат граничните вредности утврдени со закон.

Овие надминувања се забележани и во однос на бројот на денови со прекумерни концентрации на PM10 (над 50 μg/m3) над дозволените 35 дена годишно, и во однос на просечните годишни концентрации на PM2,5, кои до крајот на година, поради влошување предизвикано од емисиите од мали печки и котлари, до крајот да расте понатаму.

„Можеме да очекуваме дека бројот на мерни места со надминувања – односно места кои подоцна ќе бидат означени како „прекумерно загадени“ за цела 2023 година, ќе достигне 30 од сегашните 17.

На крајот, посочуваат дека голем број градови во Србија се уште немаат автоматско мерење на концентрациите на ПМ честичките во државната мрежа, од кои ги издвојуваме најголемите: Лесковац, Крушевац, Краљево, Зрењанин, Шабац, Врање, Сремска Митровица. , Пожаревац, Јагодина и др.

„Затоа ги повикуваме институциите конечно со големо задоцнување да почнат да работат на интензивно намалување на аерозагадувањето, а со тоа и на прераните смртни случаи, како и на болестите поврзани со аерозагадувањето. Единствениот начин е итна примена на Уставот и валидни законски решенија“, заклучуваат од Националното еколошко здружение.