Трансплантација или трансплантација на рожницата се врши за луѓе кои сакаат да го подобрат својот вид, за оние кои сакаат да го зачуваат окото по повреда или болест и да го зачуваат окото воопшто.
Во овој хируршки процес, се пресадува рожницата, проѕирниот преден дел на окото што ја покрива ирисот, зеницата и предната комора. Овој дел од окото обично служи за прекршување на светлината и помага при фокусирање на повидок.
Луѓето чиј вид не може да се коригира со леќи, очила или лекови одлучуваат да направат трансплантација на рожница.
Подолу даваме информации за тоа зошто се врши трансплантација на рожница, како изгледа трансплантација на рожница и колку време е потребно и како изгледа закрепнувањето.
Зошто се оперира рожницата?
Рожницата е проѕирниот дел од окото кој носи околу две третини од рефрактивната моќ на окото, односно околу 43 диоптри. Има постојан фокус што ни помага да гледаме подобро, а искривувањето на објективот е она што ни овозможува да имаме задоволителен фокус дури и кога се оддалечуваме од објектот што го набљудуваме.
Тој е инервиран од нервите кои се чувствителни на допир, топлина и хемикалии. Најдобар опис за тоа е кога се допираме на рожницата. Тогаш се создава автоматска реакција на затворање на очниот капак. Рожницата нема крвни садови бидејќи мора да биде целосно проѕирна. Затоа хранливите материи стигнуваат до него со дифузија од солзи однадвор и воден хумор и невротрофини. Има вкупно пет слоеви и е едно од најчувствителните ткива во телото. Ако има инфекција на оштетувањето на рожницата, таа брзо станува заматена бидејќи колагенот што треба да се користи за да се поправи штетата не е правилно усогласен.
Додека некои болести на рожницата се излечиви и може да се лекуваат, за да се подобри видот кога лековите веќе не делуваат, следниот чекор обично е трансплантација на рожница. Најчести индикации се перфорација на рожницата, вирусна, бактериска или габична инфекција која ја предизвикала перфорацијата и дистрофија на рожницата.
Како што е наведено во прирачникот за дијагноза и терапија, ова се некои од причините поради кои може да се изврши трансплантација на рожница:
– подобрување на видот и оптичкиот квалитет на рожницата
– замена на рожницата со лузна по чир
– заматување поради едем на рожницата
– неправилен астигматизам
– анатомска реконструкција на рожницата по перфорација со цел зачувување на окото
– зачувување на окото кај болести кои не реагираат на лекови
– тежок габичен улкус на рожницата
– ублажување на болката поради туѓо тело
– инфекции како херпес кератитис
– наследни болести како Фуксова болест
– операција на катаракта
– едем на рожницата што предизвикува булозна кератопатија
Како изгледа трансплантација на рожница?
Откако лекарот ќе утврди дека трансплантација на рожница е неопходна за одредена болест или нарушување на окото, на пациентот му се објаснуваат сите важни информации. Меѓу нив е опис на тоа како изгледа операцијата на рожницата.
Трансплантацијата на рожницата уште се нарекува и кератопластика, па затоа има пенетрирачка и ламеларна трансплантација на рожница. Видот на операцијата ќе зависи од болеста на рожницата и дали процесот влијае на целосната дебелина на рожницата или само на површината.
1. Трансплантација со пенетрација
Оваа операција подразбира трансплантација во целосна дебелина на рожницата и се изведува кога постои болест која ја зафаќа целата дебелина на рожницата. Се користи за болести кои ги зафаќаат сите слоеви на рожницата и е незаменлив кога има лузни кои влијаат на целосната дебелина на рожницата. Оваа трансплантација се врши во случај на перфорации и перфоративни повреди на рожницата.
Имплантот кој се вметнува е прикачен со конци кои може или не може да се отстранат по околу една година. Закрепнувањето на видот се очекува по неколку месеци.
При оваа операција може да дојде до отфрлање на трансплантацијата, што е најсериозната компликација. Се третира со кортикостероиди. Со оваа трансплантација на рожница има одредени недостатоци како што се подолго време за опоравување, понизок квалитет на видната острина, поголем ризик од отворање на раната и проблеми со конците.
2. Ламеларна трансплантација на рожница
Ламеларната кератопластика овозможува трансплантација само на површинските слоеви на рожницата. Во овој случај, визуелната острина се обновува побрзо, постоперативната острина е одлична и се создава минимална траума на очите. Со оваа техника се пресадува само заболениот дел од рожницата.
Закрепнувањето со овој тип на трансплантација на рожница е побрзо, веќе за неколку недели. Можноста за компликации е мала, а отфрлање на трансплантацијата ретко се случува. Со оваа метода има и задна трансплантација (ДСАЕК) кога промените се наоѓаат на внатрешниот дел на рожницата. Овој тип на трансплантација се врши при наследни болести, едем на рожницата и слично. Операцијата DSAEK овозможува побрзо обновување на видот.
Трансплантацијата на рожницата се изведува под општа анестезија, но можна е и под локална анестезија. Времетраењето на операцијата на рожницата е околу 30 минути, што вклучува подготовка на донаторското ткиво и процедурата за трансплантација.
Можни се компликации по трансплантацијата на рожницата. Најчесто се работи за крварење, инфекција, дехисценција на конци, заматување на леќата итн.трансплантација и постоперативен астигматизам.
Отфрлањето на трансплантацијата може да се случи во секое време по операцијата, поради што на пациентите им се советува да се јават кај својот лекар за каква било промена во видот по трансплантацијата.
Времетраење на опоравувањето по трансплантација на рожница
Една од најважните работи за зачувување на видот, односно враќање на видната острина е постоперативната нега.
Неколку недели по операцијата се користат антибиотици, а неколку месеци кортикостероиди. Во постоперативниот период се користат капки, масти, вештачки солзи и гелови за подмачкување на окото.
По операцијата, луѓето мора да ги заштитат очите со очила за сонце или штит. Во зависност од видот на операцијата, може да потрае и до 18 месеци за да се врати целосниот вид, иако закрепнувањето обично е побрзо од тоа.
За последователно здравје на очите, неопходни се редовни медицински прегледи веднаш по операцијата, но и во текот на првата година по операцијата. Веднаш по операцијата, пациентите се следат секој ден најмалку една недела, потоа еднаш неделно во првиот месец, а потоа најмалку еднаш месечно.
Искуства од трансплантација на рожница
Искуствата на пациентите кои имале трансплантација на рожница покажуваат дека тоа е безбедна хируршка процедура која не предизвикува болка. Во продолжение ви претставуваме неколку искуства на луѓето кои се огласиле на хрватскиот форум.„Отидов на трансплантација поради кератоконус бидејќи рожницата ми беше премногу тенка и заматена со хидропс, а видот ми беше под 10%. Самата трансплантација помина добро, после немав никакви болки. Ако некој се сомнева, слободно оди, луѓето си создаваат страв за тоа“, напиша еден член на форумот.
„Поминаа речиси 10 месеци од операцијата. Видот ми е добар, имам кератоконус на двете очи, рожниците се премногу тенки, двете се заматени, а имав хидропс на левата рожница. Пред операцијата не можев да го видам големото Е на оптотипот, броев прсти на 1 цел. Сега имам околу 50% вид на левото око без никаква корекција, имам астигматизам по трансплантацијата, шевовите се таму, ништо не е допрено“, пишува корисникот Марио.
„Операцијата заврши за половина час и помина добро. Можам да кажам дека сите беа исклучително врвни. Ќе следи подолго закрепнување додека не ми се утврди диоптријата бидејќи по операцијата имам астигматизам и до тоа ќе дојдеме по шест месеци“, пишува корисникот Rencix.
