Во 13 земји на ЕУ е воспоставен инвазивен вид комарец, а експертите го поврзуваат нивното присуство со порастот на денга треската во Европа. Климатските промени создаваат поволни услови за ширење на тигрести комарци, соопшти Европскиот центар за превенција и контрола на болести. Мирза Пало, стручен соработник во Светската здравствена организација (СЗО) – Канцеларија во Босна и Херцеговина, зборуваше за N1 за денга треската, од која стравува цела Европа.
Пало на почетокот на разговорот објаснува дека денга треската е вирусна болест која се манифестира како треска, со симптоми кои вклучуваат треска, гадење, повраќање, болки во мускулите и коските. Оваа болест не е типична за Европа и често се јавува во земјите од Јужна Америка, Субсахарска Африка и Југоисточна Азија, но поради климатските промени и поместувањето во периодот на топлите денови, имаме и поместување на различни видови. на комарци, кои го пренесуваат вирусот на денга на луѓето, така што сега имаме поширок проблем во Европа, објаснува тој.
Дали имаме евидентирани случаи во регионот и во Босна и Херцеговина?
Претставникот на Канцеларијата на СЗО во БиХ посочува дека во БиХ нема официјално потврдени случаи, а во Европа состојбата со овој вирус ја следи Европскиот центар за контрола на болести. Тој посочува дека во периодот од десет години до 2021 година во Европа се регистрирани околу 70 случаи, а само во 2022 година исто толку случаи на денга треска, додека во 2023 година тој број се зголемил на околу 150, благодарение на тигрест комарец кој „стана дома“ во 13 европски земји.
Пало нагласува дека здравствените институции и системот во Босна и Херцеговина, преку СЗО, ги следат настаните во Европа и светот, така што лабораториите во земјата се опремени со персонал и капацитети за откривање на денга треска во случај на појава.
Зборувајќи подетално за симптомите и пренесувањето на денга треската, тој истакнува дека болеста исклучиво ја пренесуваат комарците.
„80 проценти од случаите на денга треска поминуваат без симптоми, оние кои имаат симптоми имаат симптоми слични на типичен грип. Започнува неколку дена по инкубацијата, а болеста се пренесува исклучиво од тигрести комарци и некои други, не може да се пренесе од човек на човек. Луѓето заразени во области каде што е роден тигрестиот комарец можат да донесат, но не можат да ја пренесат болеста на друго лице“, посочува тој и додава.
„Тигрести комарци во Босна и Херцеговина се присутни особено во областа покрај реката Сава, долж границата со Хрватска и тоа е загрижувачко.
Најдобра превенција од болести е употребата на репеленти, мрежи и контрола на отпадните води и воопшто отпадот, каде се задржува водата и се создаваат услови за ширење на комарците.
Како што е случајот со денга треската, слично е и со легионелата неодамна откриена во Хрватска, постарите и децата се најзагрозени категории, а бројот на смртни случаи е низок и најчесто се работи за лица со намален имунитет.
Коментирајќи го присуството на легионела во Хрватска, која исто така има регистрирано смртни случаи, Пало појаснува дека се работи за бактериска болест која се шири низ канализациските мрежи, каде што се создаваат аеросоли и дека, како комарците, се однесува на контролата на отпадните води и системите. што не е во доменот здравје и е прашање на општо добро, но во исто време е добро и за контрола на болеста.
Во БиХ немаше официјално евидентирани случаи, иако за ова најдобро е да се контактирате со здравствените власти.
Причина за ниската имунизација и повторното појавување на мали сипаници – недостаток на кадар
Сипаници
Пало зборуваше и за епидемијата на морбили во делови од БиХ, а на прашањето дали ниската имунизација е причина за повторно враќање на оваа болест во голема мера и дали институциите направиле доволно за да ја промовираат вакцинацијата, тој одговори дека верува дека населението , односно родителите сè уште веруваат во „белите мантили“ и таа доверба не е изгубена.
„Најголем проблем е достапноста и недостигот на кадар. Секако, во ред е да имате сомнежи и прашања, а здравствените работници се тука да одговорат и да ги смират сомнежите“, посочува тој.
Тој смета дека институциите прават доволно за да ја промовираат вакцинацијата, се прилагодуваат на трендовите како што е комуникацијата на социјалните мрежи за да биде поблиску до населението, но системот страда од недостиг на кадар.
„Ова не е посебен проблем на Босна и Херцеговина, туку има регионален и глобален карактер. Епидемиите се движат во циклуси, на секои 5-6 години, ја видовме одговорноста на родителите каде се вакцинираа неколку илјади деца. Луѓето имаат доверба, но здравствениот систем не можеше да ја даде таа услуга. Имаме недостиг од педијатри кои немаат време да работат на превенција ок, работат со болни деца“, додава Пало.
