Уредникот на Би-Би-Си за Русија, Стив Розенберг, ја раскажува приказната за Русите кои одбиле да се борат во Украина.Кога на неговиот син му наредиле да оди во војна во Украина, Сергеј го молел да не оди.
„Имате семејство што живее таму. Само одби“, се сеќава Сергеј на зборовите што му ги кажал на својот син Стас, кој веќе бил офицер во руската армија. „Тој рече дека оди. Тој веруваше дека е правилно. Му реков дека е зомби и дека, за жал, неговиот живот ќе го докаже тоа“.
Сергеј и Стас не се вистинските имиња на овие двајца мажи. Би-Би-Си ги смени за да го заштити нивниот идентитет.
„И така тој отиде во Украина. Недолго потоа почнав да добивам пораки од него што ме прашуваа што ќе се случи ако одбие да се бори“, вели Сергеј.
Стас му кажал на својот татко за една посебна битка.
„Тој рече дека руските војници не добиле никаква заштита; немаше прибирање информации, немаше подготовки. Им беше наредено да тргнат напред, но никој не знаеше на што ќе наидат. Но, му беше тешко да одлучи дека ќе одбие да се бори. Му реков: „Попаметно е да одбиеш. Ова не е наша војна. Ова не е ослободителна војна“, се сеќава Сергеј.
„Тој рече дека ќе го стави своето одбивање на хартија. Тој и неколку други кои исто така одбија да се борат беа разоружани и задржани под будното око на вооружените чувари“.
Сергеј патувал на фронтот неколку пати за да обезбеди ослободување на својот син. Тој ги бомбардираше воените офицери, истражителите и обвинителите со апели за помош.
Неговите напори се исплатеа: Стас беше вратен во Русија. Тој му кажал на својот татко што му се случува во притворот: како „друга група“ руски војници се обиделе да го натераат да се бори.
„Го претепаа и еднаш го изнесоа надвор како да ќе пукаат во него. Го натераа да легне на земја и му наредија да брои до десет. Тој одбил, па со пиштол го истепале по лавата. Лицето му беше облеано во крв“, вели Сергеј.
„Тогаш го однеле во соба и му рекле: „Дојди со нас затоа што во спротивно ќе те убиеме“, но после тоа некој рекол дека ќе го однесат на работа во магацин.
Стас беше офицер кога Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина во февруари. Претседателот Владимир Путин вети дека во „специјалната воена операција“ ќе учествуваат само професионални војници.
„Ги возат во кланица“
Но, во септември, сето тоа се промени, а по наредба на претседателот, стотици илјади Руси беа мобилизирани во армијата.
Многумина од нив почнаа да се жалат дека ги испраќаат во воена зона без опрема и обука. Од Украина почнаа да доаѓаат извештаи за мобилизирани војници кои одбиле да се вратат на фронтот и поради тоа завршиле во притвор – во некои случаи затворени во подруми.
„Така сакаат да ги принудат луѓето да се вратат во таа кланица“, вели Елена Попова од руското движење за приговарачи на совест.
„Целта на командантот е да ги задржи војниците таму. Тие знаат само насилство и заплашување. Но, не можете да ги натерате луѓето да се борат“.
За некои Руси, одбивањето да се вратат на фронтот претставува морален став. Но, има и поедноставно објаснување.
„Оние кои одбиваат да се борат го прават тоа затоа што веќе доволно ја доживеале борбата“, објаснува Попова. „Втората причина е начинот на кој се третираат. Тие беа во рововите, студени и гладни, а кога се вратија, нивните команданти ги пцуеја и викаа“.
Руските власти ги негираат извештаите за незадоволни војници и центри за притвор. Тие велат дека тоа се „лажни вести“.
„Нема логори или затворски објекти или нешто слично“, рече Путин претходно овој месец. „Сето тоа се глупости, лажни тврдења без никакви докази.
„Немаме проблем војниците да ги напуштат своите позиции“, продолжи тој. „Во ситуација кога паѓаат школки, нормалните луѓе реагираат на тоа, тоа е психолошки. Но, по периодот на прилагодување, нашите момци се борат фантастично“.
Рускиот поручник „Андреј“ (името е променето) престана да се бори. Тој беше испратен во Украина во јули и заврши во притвор бидејќи одбил да ги следи наредбите. Успеал да стапи во контакт со мајка си „Оксана“ во Русија и да и објасни што се случува.
„Ми кажа дека одбил да ги одведе своите војници до сигурна смрт“, вели Оксана. „Како офицер знаеше дека ако тргнат напред, нема да се вратат живи. За тоа го испратија мојот син во притвор. Од него добив порака во која ми кажа дека тој и уште четворица полицајци се ставени во подрум. Не се видени пет месеци“.
„Подоцна ми рекоа дека зградата во која се наоѓале била гранатирана и дека сите пет мажи се исчезнати. Тие рекоа дека не се пронајдени тела. Нивниот официјален статус е исчезнат во акција. Нема смисла. Тоа е апсурдно. Начинот на кој се однесуваа кон мојот син не само што е незаконски, туку и нехуман“, вели Оксана.
Сергеј и Стас се зближија по настаните во Украина.
Сега сме на иста бранова должина“, вели Сергеј.
„Тој ѕид на недоразбирање меѓу нас исчезна. Ароганцијата му ја нема. Син ми ми рече: „Никогаш не замислував дека мојата земја може да се однесува вака со мене.“ Тој целосно се промени. Сега тој разбира“.
Луѓето овде не разбираат во колкава опасност сме, не поради нашите противници, туку опасноста доаѓа од внатре“, заклучува Сергеј.
