Сосед кој забележал дека дедото одамна не излегува од станот во источно Сараево и дека светлото свети дење и ноќе, вели дека старецот живеел сам. Сомневајќи се дека повеќе не е жив, ги повикал надлежните. Пожарникарите, полицијата, вработените во итната помош со помош на кран влегле во станот преку балконот. Старецот бил пронајден мртов.
Кој ќе забележи кога ќе те нема?
Ова е само еден од случаите кои не тераат да размислуваме за феноменот на осаменост и отуѓеност во денешно време. Не толку одамна, неколку генерации живееле под ист покрив. Постарите беа третирани со голема почит. Патријархатот, не само во руралните средини, дури и наметнуваше на голем број семејства дека жените при стапувањето во брак на родителите на својот сопруг им се обраќаа со мама и тато. Денес почитта во таквиот однос главно подразбира упорност, а не удвојување на титулата родител во животот на жената.
Дали отидовме од една во друга крајност, дали сме со сопствените родители суштински во „Ти“?
„Ги забораваме рацете што не кренаа на нозе! Се оддалечивме. Ги механизиравме личните односи врз основа на принципот на некаква стоковна размена. Заборавивме, во ерата на модерноста опфатена со материјализмот, дека не се само важни личните односи од кои имаме некаква материјална корист, туку и исклучително важни духовни и општествени контакти кои почиваат на нематеријалното“, вели социологот Владимир Васиќ. за N1.
Ги прекинавме семејните врски
Не осврнувајќи се на конкретен случај, туку на проблемот со отуѓувањето, Васиќ наведува дека ги прекинавме семејните врски и со тоа доведовме до сериозни промени во семејството, што во современото општество го прави поранлива категорија, немоќна адекватно да се справи со сите предизвици кои се насочени против неа.
„Ова најдобро се гледа во неподготвеноста, пред сè на младите брачни парови, да живеат во заедница од две или три генерации. По секоја цена се бараат независност и индивидуалност, што подразбира расцепување и кинење на повеќеслојните семејни кругови. Преполните старечки домови најдобро зборуваат за нашиот студен однос кон рацете што не кренаа“.
Васиќ посочува дека на сцената денес има лажно морализирање и неубедливо промовирање на човековите права, што, вели, најдобро се гледа во примерот на односот кон постарите луѓе – не кон некои странци, туку кон нашите најблиски. Тој потсетува и дека денес многумина се декларираат како верници, но не живеат така.
„Во манична желба да живееме сами, во некаква ирационална слобода, честопати ги оставаме дури и нашите родители на милост и немилост на староста и самохраниот живот, грубо газејќи ги, ако сакате, дури и духовните заповеди, Божјите, од кои едната вели во Христијанството „почитувај ги татко си и мајка си“, второто „љуби го ближниот како себеси“…“, вели Васиќ и заклучува:
„Семејството е клучен фактор за социјализација и подготовка на еден млад човек за светот. Имам впечаток дека во некои семејства денес преовладува автофагија. Самиот се јаде. Нејзината задача беше да усвои позитивни вредности за поединецот, што подразбира првенствено позитивен однос кон другите, но денес имаме случаи кога некои членови на семејството ги воспитуваат помладите членови да „бидат свои“, „независни“ итн. Треба да се напомене дека да се биде свој и независен не значи да се биде арогантен, груб, ладен… да се биде свој не значи дека треба да ги заборавиме нашите. Секој ден чекориме од младост до старост, да размислиме. Ајде да размислиме за осаменоста. За почит“.
Многумина кои денес се во најпродуктивната возраст од својот живот во улога на родители гордо истакнуваат дека не ги воспитуваат своите деца за да се грижат за нив еден ден, дека овие деца не им должат ништо. Дали денешните доминантни модели на образование подразбираат безусловна семејна блискост или еден ден, пред некој близок да се сети да провери дали сè уште постоиме, ќе има полицајци и пожарникари на нашите балкони и последни што ќе го изгаснат светлото по нас?
