Жителите на Египет веројатно се обиделе хируршки да ги отстранат малигните тумори пред повеќе од 4.300 години. Ова го покажува една нова студија.
Луѓето во древниот Египет имале големо медицинско знаење. Познато е дека правеле протези и лекувале заби и користеле лекови. Сепак, до сега немаше докази дека тие поседуваат знаење за третман на рак. Новата студија во стручното списание „Frontiers in Medicine“ спроведена на два черепи дава изненадувачки резултати за можните траги од операција на рак.
Веројатно најраниот доказ за операција на рак
Еден од черепите од колекцијата Дакворт на Универзитетот во Кембриџ во Англија му припаѓа на маж во раните триесетти години, кој веројатно боледувал од напредната болест од тумор во назофаринксот. Череп стар над 4.300 години претставува еден од најстарите познати случаи на рак. Има голема дупка во коската на непцето, како и триесетина помали коскени оштетувања на черепот кои најверојатно се предизвикани од рак кај метастазите.
Кога научникот од Тибинген и главниот автор на студијата, Татјана Тондини, подетално ги испитувале патолошките промени на коските, на нејзино изненадување открила траги од исеченици.
Череп на маж, кој најверојатно боледувал од тумор во носната-усната шуплина
„Не го очекував тоа. Му се јавив на мојот ментор и се запрашавме дали тоа се исечени траги и од каде можат да дојдат? Собравме половина час во лабораторија, беше многу возбудливо“, вели Татјана Тондини од Археолошкиот институт на Универзитетот во Тибинген.
Според овој научник, откриените исекотини во пределот на погодените области можеле да бидат предизвикани од остар алат, како што е скалпел. Ова би бил најраниот доказ за хируршки третман на рак во историјата на човештвото – иако тоа не беше спасоносно, бидејќи човекот почина – непосредно пред или по операцијата.
„Не можеме да кажеме дали лицето починало поради операцијата или веќе било мртво и дали древните Египќани се обидувале подобро да разберат од што боледува пациентот“, објаснува Тондини. „Да преживеаше тој човек, ќе требаше да видиме реакција во коската, која не ја забележуваме.
Новите методи овозможија изненадувачко откритие
Овој череп го проучувал научникот Калвин Велс во 1963 година, кој го препознал ракот, но не ги забележал трагите од операцијата. Причината е што методите на анализа значително се развија во последните децении. Користејќи дигитална микроскопија и микро-компјутерска томографија, односно особено технологија за снимање со висока резолуција, истражувачкиот тим сега можеше да види исеченици на коските, кои не се видливи со голо око.
Доказ за третман на опасни по живот повреди на главата
Вториот проучуван череп припаѓа на жена над педесет години, која исто така боледувала од рак. Авторите на студијата исто така го проучувале со цел да дознаат повеќе за видовите на рак кои постоеле во античкиот свет и како египетската медицина се обидела да ја истражи оваа болест пред повеќе од 4.000 години.
Покрај трагите од рак, две дополнителни залечени повреди укажуваат на насилни конфликти. Според научникот, едната повреда била предизвикана од остар предмет, како што е меч. Тоа овозможило да се дојде до заклучоци за тогашното медицинско знаење: „Од коскените формации околу повредата гледаме дека жената успеала да ја преживее повредата“, изјави Тондини. Тоа значи дека Египќаните од тоа време можеле успешно да ги излечат фрактурите на черепот опасни по живот.
Изненадувачки борбени повреди на черепот на една жена
Изненадувачки и ново за научниците во проучувањето на оштетувањето на коските беше откритието дека станува збор за женски череп.
Череп од колекцијата Дакворт на Универзитетот Кембриџ
Ваквите повреди се потипични за машките черепи од околу 600 година п.н.е. во Египет. Тоа е период обележан со бројни инвазии. „Не можеме со сигурност да кажеме дали жената била воин или се работи за траги на семејно насилство“, вели Тондини и додава дека сепак смета дека е поверојатна хипотезата за жени воини, бидејќи повредата најверојатно била предизвикана од сличен предмет. на меч.
Ракот не е модерна болест
Врз основа на студијата, таа се осврна и на идејата дека ракот е болест на модерното време: Болеста била честа и кај старите Египќани, бидејќи и тие пиеле алкохол, нивните куќи биле слабо проветрени, па луѓето веројатно биле изложени на чад. „Дури и тогаш имаше влијанија од околината и модалитети на однесување кои потенцијално предизвикуваа рак“, смета Тондини.
Анализата на ткивото води до нови наоди
Анализите на ткивото и ДНК на двата черепи би можеле да доведат до нови важни сознанија. Тондини се надева дека ќе дознае дали маркерите на ракот се промениле со текот на времето и дека ќе се стекне повеќе знаење за историјата на болеста и животните околности во овие два случаи. Со черепот на мажот, тој се надева дека ќе може да го докаже вирусот Епштајн-Бар, кој сега е поврзан со рак на назофаринксот.
Сепак, неопходно е да се оштетат черепите за да се соберат примероци од ткиво. Доколку Универзитетот Кембриџ го одобри, истражувачката група планира да спроведе дополнителни анализи на черепите.
