Највисоките европски обвинители ги истражуваат наводите за погрешни постапки во врска со преговорите за вакцините меѓу претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и извршниот директор на Pfizer, потврди портпаролот на обвинителството во Лиеж.
Истражителите на Европското јавно обвинителство (ЕППО) го презедоа случајот во последните месеци од белгиските институции кои го истражуваат Фон дер Лајен за „мешање во јавни функции, уништување на СМС пораки, корупција и конфликт на интереси“, според правните документи што ги виде POLITICO. и портпарол на обвинителот.во Лиеж имаше увид. Додека обвинителите на ЕЈО ги истражуваат наводните злосторства, сè уште никој не е обвинет во врска со случајот, пишува ПОЛИТИКО.
Истрагата првично беше отворена од белгиските правосудни власти во градот Лиеж на почетокот на 2023 година по кривична пријава поднесена од локалниот лобист Фредерик Балдан. Подоцна ѝ се приклучија унгарската и полската влада – иако Полска е во процес на повлекување на својата жалба по изборната победа на проевропската влада предводена од Доналд Туск, изјави портпаролот на полската влада за ПОЛИТИКО.
Жалбата на Балдан се фокусираше на наводна размена на текстуални пораки помеѓу фон дер Лајен и шефот на Pfizer, Алберт Бурла, пред најголемиот договор за вакцини на ЕУ во екот на пандемијата „Ковид-19“, во афера наречена „Фајзергејт“.
Њујорк тајмс, кој прв откри дека размената се случила додека двајцата лидери преговарале за условите на договорот, започна паралелна тужба против Комисијата откако таа одби да ја открие содржината на пораките по барањето за пристап до документите.
Веста дека EPPO сега го истражува случајот ризикува дополнително да се испита улогата на претседателот на Комисијата во мегадеалот за вакцини, кој се проценува дека вреди повеќе од 20 милијарди евра. EPPO спроведува паневропски истраги за финансиски криминал и теоретски може да заплени телефони и друг релевантен материјал од канцелариите на Комисијата или во други земји во Европа, како што е родната Германија на Фон дер Лајен.
Развојот доаѓа во деликатно време за шефицата на ЕУ, бидејќи таа преминува во она што бриселските набљудувачи очекуваат дека ќе биде вториот мандат на Берлејмонт на чело.
Комисијата досега одбиваше да ја открие содржината на СМС, па дури и да го потврди нивното постоење.
Договорот, договорен во екот на пандемијата во 2021 година, првично се сметаше за триумф на Фон дер Лајен. Но, огромната количина на вакцини купени оттогаш предизвика чудење, а ПОЛИТИКО на крајот на минатата година откри дека вакцините вредни најмалку 4 милијарди евра не успеале. Договорот за вакцината со Pfizer во меѓувреме беше повторно преговаран.
Активистите за транспарентност и некои политички противници се обидоа да извршат притисок врз Комисијата да разговара за случајот, но Фон дер Лајен досега избегнуваше да зборува за тоа. Како одговор на директното прашање на ПОЛИТИКО за исчезнатите СМС пораки, фон дер Лајен рече: „Се што треба да се каже за тоа е кажано и разменето. И ќе ги чекаме резултатите“.
Во 2022 година, EPPO објави дека гледа пошироко во набавката на вакцини во ЕУ, но ова е прв пат канцеларијата да биде конкретно поврзана со Pfizergate.
Случајот што сега го разгледува ЕПЈО обединува неколку различни правни, политички и финансиски нишки – и е испреплетен со тужбите што ги покрена фармацевтскиот гигант Pfizer против Унгарија и Полска.
Минатата година, Балдан, 36-годишен белгиски лобист со врски со скептичката група за вакцини Bon Sens, поднесе кривична пријава во Белгија поради улогата на фон дер Лајен во преговорите за вакцините со Pfizer за, како што тој тврди, „мешање во јавните функции. уништување СМС пораки, корупција и судир на интереси“, се вели во правните информации што ги изнесе неговиот адвокат.
Додавањето на европските влади во неговата жалба дава тежина на она што инаку може да се смета за лична крстоносна војна. Унгарија, предводена од Виктор Орбан, жесток противник на фон дер Лајен, исто така поднесе жалба за улогата на претседателот на комисијата во преговорите за вакцините со Pfizer, според две лица запознаени со ова прашање, кои зборуваа под услов да останат анонимни поради чувствителност.
Полска поднесе сопствена жалба во ноември минатата година, потврди портпаролот на полската влада. Сепак, по изборот на Туск во декември, „новата влада работи [на] повлекување на Полска од овие постапки“, рече портпаролот.
Деталите за случајот не се јавни, но упатените велат дека иако жалбата поднесена од Унгарија е различна од онаа на Балдан, таа се фокусира на истата размена на СМС пораки. Жалбата на Полска беше на иста линија, изјавија две лица запознаени со деталите за случајот.
Pfizer, исто така, ги тужеше Унгарија и Полска за неплаќање на дозите на вакцини по запирањето на пратките, наведувајќи го прекумерното снабдување и финансискиот притисок од војната во Украина.
Официјален претставник на Европската комисија рече дека Комисијата нема сознанија за можни дејствија освен она што го дознале од медиумските извештаи.
Унгарската влада не одговори на барањето за коментар. Pfizer и EPPO одбија да коментираат.
