Како што луѓето стареат, нивната коса исто така ја губи бојата и почнува да побелее, што изгледа неповратно – или не? Проверивме кај специјалист по семејна медицина дали има вистина во советите за спречување или забавување на побелувањето на косата.
Многу веб-локации со совети за убавина ги советуваат корисниците како да го забават или спречат побелувањето на косата. Но, колку од овој совет е поддржан и од научни наоди? Дали има некој начин да се запре или забави процесот на сивило штом ќе започне?
Зошто косата станува сива?
Впрочем, косата воопшто не „побелува“, специјалистот за семејна медицина Др. Нена Копчавар Гучек. Кога фоликулот на косата произведува влакна, бојата се одредува: така што ако праменот на косата е кафеава, црвена, црна или русокоса на почетокот, никогаш нема да ја промени својата боја природно.
Фоликулите на косата произведуваат помалку боја, пигментот меланин, како што стареат, така што новата коса е поверојатно да стане сива или бела за време на природниот циклус на умирање и растење. Луѓето најчесто почнуваат да „посидуваат“ по 35-тата година, а освен возраста, одредена улога игра и генетиката, рече Копчавар Гучек.
На различни веб-страници често се наведува дека на (побрзо) побелување на косата може да влијаат многу фактори, како недостаток на витамини, зголемен оксидативен стрес во организмот, неправилно функционирање на тироидната жлезда, белење на косата, пушење, лоша исхрана… Колку дали има вистина во овие изјави? Според Копчавар Гучек, за гореспоменатото нема непобитно докажани информации. Не можете да влијаете на стареењето на фоликулата на косата, која е главната причина за седата коса, бидејќи тоа е природен и, во принцип, неповратен процес. Затоа, не може да се очекуваат чуда од промена на менито или големи количини на витамин Б12 или колаген, кои би требало да го забават побелувањето на косата.
Постојат поединечни студии: една студија од 2013 година, на пример, покажа дека пушачите имаат 2,5 пати поголема шанса од непушачите нивната коса да почне да побелее пред 30-тата година. Но, со студии кои не се повторуваат многу пати, тешко е да се знае дали врската е причинска или дали резултатите зависат и од други фактори.
Стресот е исто така голем фактор за проседи коса. Ова директно не предизвикува проседило на косата, но често предизвикува луѓето да губат коса (до три пати) побрзо. Ако ова се случи со луѓе чии фоликулите на косата веќе произведуваат помалку боја, тие луѓе затоа побрзо ќе посиваат, објасни Копчавар Гучек. Ако сме под стрес, ќе побелееме побрзо само ако косата повеќе ни опаѓа поради стрес. Лекарот исто така додаде дека студијата од 2020 година на глувци покажала дека нивното крзно може да посива под стрес. До кој степен ова се однесува на луѓето сè уште не е јасно, но една неодамнешна американска студија на мал примерок од луѓе сугерираше дека истото може да биде и кај луѓето.
Научниците открија дека побелувањето на косата може да се промени дури и кога косата веќе почнала да побелее
Меѓутоа, една американска студија покажа нешто револуционерно: можно е (барем привремено) да се врати природната боја на косата која веќе е сива. Ова им се случило на луѓето во студијата за време на периоди на одмор и намален стрес во нивните животи.
Во мал примерок на луѓе од различни возрасти, раси и полови, научниците пронајдоа поединечни влакна кои беа делумно сиви, а делумно нивната природна боја. Протеинската структура на овие влакна беше споредена со личната историја на нивните сопственици. Со оглед на тоа што косата расте во просек околу еден сантиметар месечно, научниците успеаја да утврдат дали побелувањето е предизвикано од особено стресен настан или дали периодот на поголемо ослободување од стресот можеби предизвикал веќе сивата коса да ја врати својата природна боја. Како што изјави главниот автор на студијата за mashable.com, еден од учесниците отишол на двонеделен одмор, а пет влакна на главата за тоа време се претвориле од сива во нивната природна боја.
Но, како што предупредија авторите, потребни се повеќе истражувања за да се докаже дали истиот ефект може да се случи и кај оние над 40 години. Кај постарите учесници во студијата, природната боја не се вратила.
