Талат Џафери стана првиот Албанец избран за премиер на Северна Македонија. Некои го опишуваат како „историски момент“ за балканската земја, други велат дека назначувањето на „дезертерот Џафери“ е знак за „национално предавство“, пишува Дојче веле (ДВ).
Тесно мнозинство од 65-те пратеници во 120-члениот парламент во Скопје во неделата го избра Талат Џафери, член на Демократската унија за интеграција (ДУИ) – најголемата партија на етничките Албанци во земјата – за шеф на привремената влада до парламентарните избори. што треба да се одржи.на почетокот на мај, пренесува Дојче Веле.„Главен приоритет на Владата“, рече Џафери пред пратениците, ќе биде „подготовка и организирање на слободни, фер и демократски избори во директна, отворена и законска процедура“.
Концептот на привремени влади беше воведен во Северна Македонија во 2015 година како начин да се спречи владејачките партии да влијаат на изборниот процес.
Договорот што доведе до негово воведување предвидува опозицијата во последните сто дена пред парламентарните избори да добие раководни позиции во министерствата за внатрешни работи и за финансии, за кои се знае дека се клучни во изборниот процес.
Коалициски договор
Изборот на Џафери на функцијата е резултат на коалицискиот договор од 2020 година меѓу владејачките социјалдемократи и ДУИ.
Тогаш главен услов на ДУИ за влез во коалицијата беше етнички Албанец да биде избран за привремен премиер.
Иако најголемата опозициска партија ВМРО-ДПМНЕ, за која последните анкети ќе победи на изборите во мај, во новиот кабинет ќе има двајца министри и тројца заменици, нејзините пратеници се воздржаа да гласаат за владата предводена од Џафери.
Поранешниот министер за надворешни работи Антонио Милошоски од ВМРО-ДПМНЕ ги обвини владејачките социјалдемократи за предавство по изборот на Џафери.
Социјалдемократите (…), верните слуги на корумпираната ДУИ, поради коруптивни интереси, денеска го направија македонскиот народ кираџии во сопствената држава“, рече Милошоски на седницата на Собранието.
Од командантот на бунтовниците до премиерот
Околу една четвртина од 1,8 милиони жители на Северна Македонија се етнички Албанци. Откако земјата прогласи независност во 1991 година, албанското малцинство се пожали на дискриминација и доминација од страна на етничкото македонско мнозинство.
Во 2001 година, тензиите ескалираа во шестмесечен вооружен конфликт меѓу албанските бунтовници и владините сили. Иако служел како офицер во македонската војска, Џафери ја напуштил војската и станал еден од командантите на востаниците.
Иако претставници од албанска националност беа избрани или именувани на високи позиции во земјата уште пред конфликтот во 2001 година, ова е првпат Албанец да ја води владата.
„Овој ден е историски и за Албанците и за Македонците, како и за сите останати, бидејќи стануваме рамноправна држава и општество и ги надминуваме сите предрасуди“, објави на Фејсбук Али Ахмети, поранешен албански герилски лидер и претседател на ДУИ.
Иако Џафери беше министер за одбрана од 2013 до 2014 година и беше претседател на парламентот во изминатите шест години, неговиот избор на највисокото владино место во земјата ги налути националистите во Северна Македонија кои сметаат дека неговото назначување е уште една преголема отстапка за етничките Албанци.
„Национално предавство“
„Именувањето на Џафери за премиер на техничката влада е најновото национално предавство“, се вели во соопштението на Левицата, која одржува блиски врски со Русија. „Со изборот на дезертерот Џафери, македонскиот народ повторно беше предаден и погазен.
Новинарот и политички аналитичар Џелал Незири смета дека изборот на Албанец за премиер е еден вид „момент на Обама“ во Северна Македонија.
Симболиката е силна – нема забранети позиции за ниту еден граѓанин на оваа земја, без разлика на етничката припадност“, вели тој за ДВ.
„Како и со Барак Обама во САД или со Риши Сунак во Велика Британија, овој момент зборува за демократска зрелост на мнозинската етничка заедница, која ги става демократските вредности пред ексклузивните, кои се синоним за дискриминација“, рече Незири.
