ПОЛИТИЧКА АНАЛИЗА: РАСКЛОПУВАЊЕ НА СИЛИТЕ ПРЕД ЛОКАЛНИТЕ ИЗБОРИ

ВМРО-ДПМНЕ: Во очекување на локална кристализација на националниот успех

ВМРО-ДПМНЕ влегува во локалните избори со значаен ветер во грб од националните избори. Партијата е посебно фокусирана на зацврстување на својата позиција во традиционалните упоришта, но и на враќање на општините кои ги загубија во претходниот изборен циклус.

Клучни стратегии:

• Силно потпирање на националните теми и капитализирање на актуелната популарност на централната власт
• Истакнување на локални кандидати со докажан професионален профил, често нови лица кои не се длабоко поврзани со партиската структура
• Кампања фокусирана на конкретни инфраструктурни проблеми специфични за секоја општина
• Нагласување на проблемите со услугите во општините каде што моментално владее опозицијата

Предизвици:

• Високи очекувања од електоратот кои може да бидат тешки за исполнување на локално ниво
• Потенцијален недостаток на искусни кадри во некои општини по долги години во опозиција
• Внатрешни тензии околу изборот на кандидати меѓу партиската база и новото раководство

Прогноза: ВМРО-ДПМНЕ има реални изгледи да освои значителен број општини, особено во централниот и источниот регион. Сепак, кампањата ќе покаже дали може да ја пренесе националната поддршка во убедлива локална победа.

СДСМ: Во дефанзива, но не и поразени

Социјалдемократскиот сојуз на Македонија се соочува со можеби најтешкиот локален изборен циклус во последната деценија. По загубата на власта на национално ниво, партијата е под притисок да ги одбрани своите локални упоришта за да спречи целосен политички колапс.

Клучни стратегии:

• Фокус на достигнувањата на локално ниво во општините каде што се на власт
• Максимално дистанцирање од негативните аспекти на претходната национална власт
• Кампања базирана на конкретни локални проекти наместо широки национални теми
• Истакнување на успешни градоначалници кои имаат личен рејтинг повисок од партискиот
• Предупредување за опасноста од концентрација на власта во една партија

Предизвици:

• Генерален пад на довербата во партијата на национално ниво
• Потешкотии во мобилизирање на членството и симпатизерите по поразот на национално ниво
• Финансиски ограничувања за водење на силна кампања
• Внатрешни превирања и потенцијално преминување на членови во други партии

Прогноза: СДСМ ќе се соочи со значителни загуби на локално ниво, но може да задржи некои од поголемите градови каде што има градоначалници со висок личен рејтинг. Резултатот од овие избори ќе биде клучен за иднината на партиското раководство.

ДУИ: Тестирање на доминацијата во албанскиот политички блок

Демократската унија за интеграција влегува во овие избори со амбивалентна позиција – загуба на власта на национално ниво, но сè уште со значително присуство во многу општини со албанско мнозинство. Партијата е решена да ја задржи својата доминација во албанскиот политички блок и да докаже дека останува неприкосновен фактор.

Клучни стратегии:

• Истакнување на способноста да обезбеди развојни проекти за општините преку влијанието на партијата
• Мобилизирање на етничката лојалност со нагласување на заштитата на албанските интереси
• Претставување на другите албански партии како неискусни или неспособни да обезбедат резултати
• Силна теренска кампања со активирање на целокупната партиска машинерија

Предизвици:

• Зголемена фрагментација во албанскиот политички блок
• Замор кај гласачите по долги години на власт
• Обвинувања за клиентелизам и непотизам во општините каде што управуваат
• Притисок од новата централна власт која може да ограничи ресурси за ДУИ-доминирани општини

Прогноза: ДУИ ќе задржи значителен дел од своите упоришта, но се очекува да изгуби неколку општини поради засилената конкуренција од другите албански партии и потенцијално пониската излезност на нивните гласачи по загубата на национално ниво.

ВЛЕН/ВРЕДИ: Од маргина до фактор

Движењето ВЛЕН/ВРЕДИ, по своето етаблирање на националната сцена, сега се обидува да го прошири своето влијание и на локално ниво. Иако партијата нема реални изгледи да освои многу општини, нејзиното присуство може да биде значајно во одредување на победниците во поделените средини.

Клучни стратегии:

• Кампања базирана на социјални прашања специфични за секоја општина
• Критика на приватизацијата на јавните услуги и просторите на локално ниво
• Мобилизирање на младите и урбаното население незадоволно од постојните политички опции
• Истакнување на кандидати со активистичко минато во локалните заедници

Предизвици:

• Ограничени финансиски и организациски ресурси за широка кампања
• Потешкотии во формирање на локални структури во помалите општини
• Општа перцепција дека локалните избори не се поволни за помалите и поновите партии
• Поларизираната политичка атмосфера која фаворизира стратешко гласање за големите партии

Прогноза: ВЛЕН/ВРЕДИ има реални шанси да влезе во некои општински совети, особено во поголемите градови и универзитетските центри, но освојувањето на градоначалничка позиција останува малку веројатно во овој изборен циклус.

ЗНАМ: Градење на локална база

Движењето ЗНАМ, по својот влез во политичката арена, се соочува со предизвикот да ја претвори националната видливост во локално присуство. Партијата се позиционира како модерна, прогресивна алтернатива со фокус на зелените политики и транспарентно управување.

Клучни стратегии:

• Истакнување на експертски кандидати со професионално искуство во релевантни области
• Кампања фокусирана на урбано планирање, екологија и дигитализација на локалните услуги
• Обид за пробив во урбаните средини и универзитетските центри
• Интензивно користење на социјалните медиуми за компензирање на ограничените ресурси

Предизвици:

• Недостаток на широко препознавање надвор од урбаните центри
• Ограничена партиска инфраструктура и волонтерска мрежа
• Конкуренција од други нови и мали партии за истиот сегмент гласачи
• Потешкотии во пробивање на традиционалниот двоблоковски наратив

Прогноза: ЗНАМ може да обезбеди присуство во општинските совети во неколку поголеми градови, но освојувањето на градоначалничка позиција е малку веројатно. Овие избори ќе бидат првенствено инвестиција во градење на локална база за идните изборни циклуси.

Алијанса за Албанците: Алтернатива со амбиции

Алијанса за Албанците влегува во овие избори со амбиција да ја предизвика доминацијата на ДУИ во албанскиот политички блок. Партијата се позиционира како принципиелна алтернатива со фокус на демократизација на политичкиот живот во албанската заедница.

Клучни стратегии:

• Остра критика на ДУИ за корупција и непотизам во општините каде што управуваат
• Фокус на општините со албанско мнозинство и мешани општини со значителен албански процент
• Обид за мобилизирање на нови, младински гласачи преку поинаков политички дискурс
• Градење на слика за модерна албанска политичка опција отворена за соработка

Предизвици:

• Фрагментација во албанскиот политички блок која може да му помогне на ДУИ
• Ограничени ресурси во споредба со долгогодишниот владејачки естаблишмент на ДУИ
• Потреба за балансирање меѓу етничката мобилизација и програмските прашања
• Адаптирање на пораката за различните типови општини со различна демографска структура

Прогноза: Алијанса за Албанците има реални шанси да освои неколку општини со албанско мнозинство, особено ако успее да формира тактички коалиции со други албански опозициски партии. Сепак, целосно надминување на ДУИ останува амбициозна цел за овој изборен циклус.

Клучни бојни полиња

Неколку општини се издвојуваат како особено важни индикатори за овие локални избори:

1. Скопје – Главниот град останува најпрестижната изборна награда и симболичен показател за политичките трендови.
2. Тетово и Гостивар – Клучни општини за мерење на односот на силите меѓу ДУИ и Алијанса за Албанците.
3. Битола, Прилеп и Штип – Традиционални упоришта на ВМРО-ДПМНЕ кои беа освоени од СДСМ во минатиот изборен циклус.
4. Куманово и Струмица – Традиционални упоришта на СДСМ кои ВМРО-ДПМНЕ има амбиција да ги освои.
5. Охрид и Струга – Туристички општини со мешана етничка структура каде што се очекува во Охрид убедлива победа на ВМРО ДПМНЕ,додека во Струга тешка борба во албанскиот блок.

Фактори кои ќе влијаат на конечниот исход

1. Излезност – Традиционално, локалните избори имаат пониска излезност од парламентарните, особено во вториот круг. Способноста на партиите да ги мобилизираат своите гласачи ќе биде клучна.
2. Локални коалиции – Во општините каде што ниту една партија нема апсолутно мнозинство, формирањето на коалиции во општинските совети ќе биде одлучувачко.
3. Економска ситуација – Локалните економски проблеми, вработувањето и животниот стандард може да имаат поголемо влијание од националните теми.
4. Внатрепартиски единство – Особено за партиите кои поминуваат низ кризи или трансформации, одржувањето на партиската дисциплина е клучно.
5. Медиумско присуство – Пристапот до медиумите и квалитетот на медиумската презентација може да направи значајна разлика за помалите партии.

Заклучок

Предстојните локални избори не се само натпревар за управување со општините, туку и клучен тест за долгорочната политичка констелација во Македонија. За ВМРО-ДПМНЕ, тие претставуваат можност за консолидација на власта на сите нивоа, за СДСМ шанса да преживее како релевантен политички субјект, за ДУИ тест на нивната издржливост после загубата на власта, а за помалите и новите партии можност да се етаблираат како релевантни фактори во политичкиот живот на земјата.

Исходот од овие избори ќе има значително влијание не само на локално ниво, туку и врз правецот на националната политика во годините што следуваат. Поттикнувајќи ги гласачите да размислуваат локално, овие избори може да обезбедат простор за политичко експериментирање и иновации кои се тешко остварливи на национално ниво, отворајќи можности за нови политички актери и идеи.

Сашо Денесовски