По почетокот на рускиот напад на Украина, исплатите на Словенија кон Русија значително се зголемија, бидејќи нафтата и гасот поскапеа.
Откако Руската Федерација започна воен напад врз Украина на 24 февруари, многу земји презедоа чекори за да ја осакатуваат руската економија и способноста на руската држава да финансира воени операции. Сепак, Европската унија се уште не го ограничи увозот на руски гас и нафта, што е клучен приход за рускиот буџет.
Порасна вредноста на увозот во Словенија
До 3 јуни, првите 100 дена од војната, Русија заработила околу 93 милијарди евра од продажба на нафта, гас и јаглен, според Меѓународниот центар за истражување на енергија и чист воздух (CREA). Така, приходите на Русија од продажбата на фосилни горива од март до јуни се очекува да бидат приближно на исто ниво како пред војната. Најголемите се очекува да бидат во март, а потоа се очекува благо опаѓање.
Поинаква била ситуацијата со увозот од Русија во Словенија, покажуваат податоците на европската статистичка служба Еуростат. Додека извозот од Русија во Европската унија опадна во април, Словенија во април и плати многу повеќе на Русија отколку во март. Вредноста на словенечкиот увоз од Русија се зголеми од нешто помалку од 100 милиони евра на 143 милиони евра во април.
Повеќе од 90 отсто од рускиот увоз во Словенија беа минерални производи. Во оваа група спаѓаат природниот гас и нафтата, но и, на пример, минералите и цементот. Од податоците што ни ги испрати Евростат не е јасно кои минерални производи се увезени од членките на ЕУ.
Овие податоци покажуваат дека растот на цените е главната причина за зголемувањето на вредноста на словенечкиот увоз од Русија. Словенија во април и плати на Русија многу повеќе отколку во февруари, иако увезе исто толку минерални производи. Просечната цена на минералните производи што Словенија ги купи од Русија се удвои од 0,54 евра за килограм на 1,12 евра за килограм во периодот од јануари до април. За цела ЕУ порасна „само“ за 38 отсто, од 0,55 на 0,76 евра за килограм.
Цените на нафтата и гасот пораснаа
Од податоците на словенечкиот завод за статистика (СОРС), во кои се уште не е вклучен април годинава, јасно е дека Словенија од почетокот на војната купува нафта и гас од Русија. СОРС сè уште нема податоци за април, но во март нафтата и гасот учествуваа со повеќе од 80 отсто од вкупниот увоз од Русија. Нивните количини се намалени, но цената им е поголема.
Словенија во февруари на Русија и платила над 41 милион евра или 0,75 евра за килограм за 55 милиони килограми нафта. Во март цената пораснала за 20 центи за килограм или 28 отсто, бидејќи за 35 милиони килограми платила 33,4 милиони евра, покажуваат податоците на СОРС.
Цената на гасот, пак, се зголеми за повеќе од три пати, од 0,42 на 1,33 евра за килограм. Словенија во февруари од Русија увезла 26,6 милиони килограми гас за 11 милиони евра, а во март 16,6 милиони килограми за повеќе од 22 милиони евра.
Така, учеството на руската нафта во вкупниот увоз на нафта во Словенија се намали од околу 16 на околу 11 отсто. Во гасот, уделот на рускиот во март остана на околу 35 отсто, слично како и во февруари.
Директорот на Geoplin, Марјан Еберлинц неодамна изјави дека целиот гас во Словенија е индиректно од Русија. За нафтата нема такви податоци.
Бензин: Количините зависат од предвидената продажба
Најголемиот словенечки трговец со нафта Петрол вели дека количините на купената нафта се планирани според планираната продажба. Не ги открија податоците за купените количини и цени, но тврдат дека гориво не купуваат на залиха. Поголемата вредност на увозот на нафта, оттука, се должи на повисоките цени, велат оттаму. Се очекуваат и дополнителни поскапувања, додаваат тие.
Геоплин, словенечкиот увозник на природен гас, беше уште поштедлив во одговорите. Само објаснија дека гасот го купуваат врз основа на долгорочни договори. „Поради политиката на заштита на деловните тајни што произлегува од билатералните договори со деловните партнери, за жал не можеме да откриеме други информации и ве молиме да разберете“, објаснуваат оттаму.
Некои земји значително го намалија увозот од Русија
Според тоа, Русија од почетокот на војната извезла 93 милијарди евра фосилни горива, од кои 57 милијарди евра (61 отсто) во Европската унија, според CREA. Членките на ЕУ, Шведска, Литванија, Финска и Естонија го намалија увозот за повеќе.
Русија нуди попусти за нови договори за снабдување со нафта. Според пишувањата на медиумите, од нив корист имаат главно Индија и Кина, но и членките на ЕУ Франција, Холандија и Белгија. И покрај попустите, Русија продава нафта по повисоки цени отколку пред војната и на тој начин успева да ги задржи истите високи приходи од увоз на фосилни горива како пред војната, и покрај помалите количини.
