По изборот на старо-новиот претседател Емануел Макрон, следува негова инаугурација, оставка на премиерот и формирање нова влада. Сега преостануваат неколку фази пред шефот на државата, доколку добие мнозинство во Националното собрание на 19 јуни, да ги започне реформите што ги вети, јави дописнкиот на МИА.
27 април: прогласување на резултатите од страна на Уставниот совет
Првата средба ќе биде онаа на официјалното објавување на резултатот и името на новиот претседател од страна на Уставниот совет. Според членот 58 од Уставот, всушност институцијата е одговорна за обезбедување на регуларноста на изборите и за објавување на резултатите. Како и во првиот круг, Уставниот совет ќе ги разгледа записниците од пребројувањето на гласовите, ќе ги верификува резултатите и ќе ги испита протестите и жалбите упатени до него за контрола на валидноста на гласачкото ливче.
Во случај на неправилности – како што е употребата на нерегуларна гласачка кутија, отсуство на потписи од гласачите или проверка на нивниот идентитет, операции на броење кои не се во согласност со законот или дури и недоследности помеѓу бројот на потписи и бројот на гласачки ливчиња во гласачка кутија – Уставниот совет може да поништи ги поништи резултатите на избирачко место или дел од нив. Ова се случува на секои избори: во 2017 година беа поништени повеќе од 21.000 гласови, во 2002 година 8.250, а во 1995 година дури 48.250. Во првиот круг, институцијата поништи 10.216 гласови.
Уставниот совет има рок од десет дена да ги објави резултатите, но во пракса никогаш не се потребни повеќе од четири дена за тоа. Годинава прогласувањето ќе се одржи в среда на 27 април, а ќе го направи претседавачот на Советот, Лоран Фабиус.
Помеѓу 27 април и 13 мај: инаугурација
Ако 27 април е датумот на прогласување на резултатите, 13 мај е тој на крајот на актуелниот мандат на Емануел Макрон. Церемонијата на инаугурација мора да се одржи меѓу двата датуми. Со оглед дека Макрон е реизбран, Устваниот совет ќе го утврди датумот на инагурацијата, со што официјално ќе започне неговиот нов петгодишен мандат.
За организацијата на оваа многу свечена церемонија нема пишани правила, но таа се одвива според цврсто вкоренета традиција. Се одржува во Празничната сала на Елисејската палата, каде што Емануел Макрон ќе влезе придружуван од претседателите на двете собранија, Ришар Феран (Републиката во Марш) за Националното собрание и Жерар Ларше (Републиканци) за Сенатот, како и премиерот Жан Кастекс. Претседателот на Уставниот совет ќе ја прочита одлуката за прогласување на резултатите од изборите, со што ќе се официјализира инаугурацијата за новиот мандат. Големиот канцелар на Легијата на честа потоа ќе му ја врачи јаката на Големиот мајстор на редот на реизбраниот претседател. Вториот конечно ќе добие воени почести од Републиканската гарда и ќе изврши смотра на трупите.
Оставка на владата
Првпат по реизборот на Шарл де Гол во 1965 година, претседател е реизбран со премиер од неговото мнозинство. Меѓутоа, Жан Кастекс, меѓу двата круга, најави дека ќе поднесе оставка заедно со неговата влада „во деновите кои следат по реизборот на Емануел Макрон. Тоа во никој случај не е обврска или чекор наметнат со закон, туку почитување на „традиција“, и затоа може да се случи во секое време.
– Јас сум еден од оние кои мислат дека мора да се најде нов поттик по реизборот на претседателот, објасни шефот на владата по првиот круг. Сепак, Емануел Макрон во петокот предупреди дека Жан Катекс ќе остане премиер и во текот на „неделата на транзиција“, по вториот круг од изборите.
Теоретски, владата на Жан Катекс може да остане на функција до законодавните избори на 12 и 19 јуни. Практично, премиерите секогаш поднесуваа оставки по претседателските избори, за да му дозволат на шефот на државата да назначи претседател на влада, едно од конкретните овластувања што му ги дава Уставот.
Во најголем број случаи, оставката се поднесува до претседателот во заминување по објавувањето на резултатите или до претседателот на крајот на неговиот мандат доколку е реизбран. Во вториот случај, тоа може да се случи дури и пред објавувањето на резултатите: така се случи во 1988 година за реизборот на Франсоа Митеран, а во 2002 година за оној на Жак Ширак.
Во случај на промена на претседателот, назначувањето на новиот премиер мора да ја чека церемонијата за инаугурација (пред која победникот на претседателските избори сè уште ги нема овластувањата на претседателот). Тоа не е случај во ситуација на реизбор, кога претседателот во заминување може да назначи нов премиер кога сака. Во 1998 година, Мишел Рокар беше назначен уште пред објавувањето на резултатите од Уставниот совет, како Жан-Пјер Рафарин во 2002 година. Членовите на првата влада од петгодишниот мандат беа именувани веднаш потоа.
12 јуни: прв круг на парламентарните избори
И покрај неговиот избор, избраниот претседател не може да спроведе ништо без Националното собрание. Меѓутоа, ако Емануел Макрон сè уште го има своето мнозинство до 19 јуни, сепак Националното собрание не заседава од 1 март и затоа не се состанува за да гласа за законите. Ова е, повторно, традиција на Републиката: секоја година на претседателските избори, пратениците ја прекинуваат својата работа повеќе од еден месец пред првиот круг се до вториот круг на парламентарните избори.
Сепак, законодавниот период не е завршен: редовната седница (периодот од октомври до јуни во кој Парламентот се состанува и може да гласа за законите) трае до 30 јуни. Теоретски – ова никогаш не се случило во дваесет години – сегашните пратеници би можеле да се состанат во секое време на владина агенда во случај на исклучителни околности или ако шефот на државата сака веднаш да донесе одредени реформи.
Ова не треба да ја спречи владата да ги започне своите први проекти: во 2017 година, министерката за труд Муриел Пенико пред синдикатите ги претстави главните ориентации на реформата на трудовиот законик од 6 јуни, додека се одржуваше вториот круг на законодавните избори на 18 јуни. Истата година, законот за доверба во политичкиот живот дури беше претставен на 14 јуни во Советот на министри и истиот ден беше поднесен пред Сенатот. Треба да се напомене дека, од 2002 година, парламентарните избори, кои се одржуваат во пресрет на претседателските избори, систематски му даваат апсолутно мнозинство на новоизбраниот претседател – а со тоа и целата слобода да ја примени неговата програма.
Никогаш, од воведувањето на петгодишниот мандат и промената на изборниот календар во 2002 година, доцнењето помеѓу изборот на претседател на Републиката и изборот на пратеницте не било толку долго. И тоа не е без последици за претседателот, кој веројатно ќе мора да чека речиси два месеци за да ги спроведе своите први реформи. Поддржувачите на Емануел Макрон, исто така, се загрижени дека овој период ќе биде повод за долга кампања што ќе и овозможи на опозицијата повторно да се мобилизира и да го загрози мнозинството што обично го добива претседателот во Националното собрание.
Ако тоа е случај, Петтата република повторно би се поврзала со кохабитацијата и со уставната реалност што практикувањето на власта има тенденција да ја прикрие: на хартија, политиката на земјата не се решава во Елисејската палата, туку во Матињон (седиштето на премиерот) и Палатата Бурбон (седиштето на Собранието).
Претседателот на Франција Емануел Макрон дефинираше неколку „приоритетни проекти” кои треба да бидат лансирани „од ова лето”. Меѓу нив, борбата за куповна моќ, која беше една од темите на оваа кампања,
Во 2017 година, првите месеци на Емануел Макрон во Елисејската палата му овозможија, според неговите зборови, да ги постави темелите на неговата амбиција „длабински да ја трансформира земјата”. Закон за длабинска измена на Законот за работни односи со уредби, замена на данокот на солидарност на богатство со данок на богатство на недвижности, намалување на персонализираната помош за домување од пет евра месечно, отворање на државната железница за конкуренција…
Толку првични реформи што го одбележаа неговиот петгодишен мандат и предизвикаа критики од опозицијата во текот на неговиот мандат. Сега, пет години подоцна, како треба да изгледа почетокот на вториот петгодишен мандат на Емануел Макрон, аналзиира париски Ле Монд.
За методот, претседателот во заминување вети, за време на неговата кампања, дека сака да го „промени денот по изборите” со „повеќе здружување на Французите, со текот на времето, давајќи им место како вистински актери”. Тој дури увери дека има намера да води „нова голема постојана дебата”. По низа кризи, од „жолти елеци” до војната во Украина, преку „Ковид-19″ или економски реформи”. Во последниве недели, тој исто така се изјасни за повеќе консултации „на локално ниво”.
Во основа, Емануел Макрон дефинираше неколку „приоритетни проекти” што сака да ги започне „од ова лето” или во текот на следната година. Меѓу нив, борбата за куповна моќ, која беше една од главните теми на оваа кампања, да се индексира пензијата со инфлацијата од 4 отсто или да им се олеснат давачките за самовработените.
Претседателот, исто така, ветува дека овој текст ќе ги принуди претпријатијата кои ќе добијат добри резултати да плаќаат „дивиденда на вработените” со два начина: „или со споделување на профитот, или со исплата на бонус за куповна моќ”. Овој бонус – наречен и „Бонус Макрон” – е создаден во 2019 година за да одговори на барањата на „жолтите елеци”. Тоа им овозможува на работодавците да им плаќаат на вработените кои заработуваат помалку од три пати од минималната плата бонус ослободен од данок за вработениот и придонеси за социјално осигурување за шефот. Досега беше ограничено на 1.000 евра, а Макрон сака да го подигне ова ниво на 6.000 евра.
Со овие две опции, претседателот „сака да обезбеди дека, кога акционерите ќе се збогатат бидејќи активноста е добра, газдата е обврзан да плати или учество во добивката или бонус за куповна моќ до 6.000 евра”, објасни тој на 14 април. За да се бори против растот на цените на енергијата, Макрон има намера да „задржи штит за цената на гасот и електричната енергија”, како и „попустот на пумпата” кој стапи на сила од 1 април „за одржување и задржување на цената на дизелот и бензинот ако цените продолжат да растат”.
За ова прашање за куповната моќ, Макрон, исто така, сака да ја зголеми, брзо по неговиот избор, онаа на државните службеници. Додека министерката за јавна служба, Амели де Моншалин, во март објави дека индексната точка, која се користи за пресметување на платите на службениците, ќе биде надградена „пред летото”, претседателот сака да оди понатаму. На Франсинфо на 15 април објави дека, „на крајот на летото” владата ќе биде одговорна за „спроведување целосна реформа на мрежите и организацијата на јавниот сервис. И тогаш, ќе има ревалоризација на бодот, така што ќе овозможи да се придружуваат елементите на куповната моќ“.
Потоа, Макрон има намера да ја започне својата пензиска реформа, која е една од неговите водечки мерки, но и една од најконтроверзните во неговата програма. Иако првично сакаше да ја подигне законската старосна граница за пензионирање од 62 на 65 години и да го стори тоа на крајот на летото, Макрон мораше да се смени во периодот кој интервенираше соочен со критиките. Што се однесува до методот, прво, тој сега сака да ја започне реформата „уште следната есен” со фаворизирање „консултации со социјалните партнери”. Што се однесува до содржината, тој сега сака да ја врати почетната возраст за четири месеци годишно за да достигне 64 години „во 2027-2028 година” и да воведе „клаузула за преглед” за да се испита дали да се зголеми до 65 години „до 2031 година”. Тој, исто така, има за цел, во овој предлог-закон за куповна моќ, да ја зголеми „минималната целосна пензиска пензија на 1.100 евра”, наспроти 980 евра во моментов.
„Нов метод” за образование и здравството
Макрон е понејасен за роковите за неговите други „приоритетни проекти”. Во интервју за „Фигаро”, на почетокот на април, тој вети дека „од првата година” ќе ги започне реформите во образование, здравството, автономијата и правдата, без дополнителни детали. За училиштата и здравјето, тој ветува и таму „нов метод” кој повикува на „широка консултација” со актерите на овие две средини за „прилагодување на решенијата на реалноста на теренот”.
За образованието, Макрон има намера особено „значително” да ги зголеми платите на наставниците и „со нив да дефинира нови мисии”. А за здравството, по две години здравствена криза, тој ветува дека ќе ја зајакне „политиката за превенција”, „поедноставување на болницата и нејзиното управување” и подобрување на „пристапот до итна помош”.
Конечно, за дипломатијата и надворешните работи, шефот на државата има намера да ја продолжи традицијата на избраните претседатели со брзо патување во Берлин за да се сретне со германскиот канцелар Олаф Шолц. Во мај 2017 година, тој веќе ја резервира својата прва посета на неговата претходничка Ангела Меркел.
