Пастрмката ја гледаме како слатководна риба, но нивното присуство на Јадранот не е ништо ново. Одамна, во 19 век, познатиот ихтиолог Јурај Коломбатовиќ прв пишувал за уловот на пастрмка во Јадранот и го опишал овој вид риба под името Јадранска пастрмка (Trutta adriatica), кое денес повеќе не е препознатливо име.
Во последниве години, особено еден вид пастрмка го привлекува вниманието на риболовците во Кварнер, каде што се почесто се ловат. Станува збор за виножитна пастрмка (Oncorhynchus mykiss), која се одгледува во каналот Подвелебит, а која повремено бега и завршува на отворено море. Често се лови и мекоусната пастрмка (Salmo obtusirostris), особено во близина на устието на Неретва, пишува Нови лист.
И неодамна, за појавата на овие пастрмки во морето за прв пат се дискутираше во научен труд под наслов Невообичаени наоди на мекомуста пастрмка Salmo obtusirostris (Actinopteri: Salmonidae) во морската средина долж брегот на Блискиот Исток на Јадранот како последица на екстремни временски услови настани, објавени во специјален број на списанието „Нашето море“ во издание на Универзитетот во Дубровник. Првиот автор на ова дело е д-р с. Перо Тутман од Институтот за океанографија и рибарство.
„Поединечни примероци се пронајдени во близина на Макарска, која е оддалечена речиси 50 километри од устието на реката Неретва или околу 80 километри од нејзиното живеалиште во средниот тек на реката Неретва“, објаснува Тутман.
„Покрај мекоусната пастрмка, пронајдени се и други видови салмониди, како што се обичната пастрмка, забната риба и сивилото. Но, и тие не влегуваат доброволно во морето, бидејќи не можат да толерираат солена вода. Најверојатната причина за нивното влегување во морето е силната речна струја, како резултат на високите водостои поради обилните дождови и топењето на снегот, обично во февруари и март, што ги фрла во морето“, вели тој.
Што се однесува до постоењето на морската пастрмка на Јадранот, Тутман вели дека оваа риба сè уште е еден вид мистерија. „Сè уште не сме сосема сигурни за што се работи, дали се работи за анадромна форма на Salmo trutta која природно влегува и излегува од слатки води или се работи за ситуација на случајно пристигнување во морето, како кај претходно споменатиот вид.
Имено, кафеавата пастрмка (Salmo trutta) е комплекс на видови со широк опсег на распространетост во Евроазија и Северна Африка. Брук пастрмката покажува и анадромна форма која населува мориња и слатки води (морска пастрмка) и резидентна популација која населува само слатководни води. Популациите на морска пастрмка природно се наоѓаат во реките на Атлантскиот Океан, од Португалија до Белото Море и Понто-Каспиското Море, меѓутоа, во моментов се смета дека таквите популации ги нема во Јадранот. Инаку, многу водотеци кај нас беа порибени со пастрмка со потекло од Западна Европа и како таква најверојатно завршуваат во морето“, објаснува тој.
Според него, околу 15 рибари досега пријавиле дека уловиле морска пастрмка, од Ловран до Градац, а научниците се уште бараат докази за да ја решат мистеријата за нејзиниот престој во морето.
„Генетската анализа на нивното ткиво покажа дека се работи за поединци од Западна Европа кои биле порибени во нашите реки. Тоа би значело дека тоа се воведени поединци, а не поединци природно присутни на Јадранот“, вели Тутман.
Во каналот Велебит има и фарма за виножитна пастрмка. Тутман вели дека причината за ова е многу едноставна.
„Пастрмката се одгледува во море бидејќи пастрмката расте многу побрзо во морето. На крајот од циклусот на размножување, кој трае 1,5 до 2 години, единките можат да достигнат маса од над 3 килограми, додека пастрмката одгледувана во свежа вода достигнува тежина од само 250 до 350 грама во истиот период. Во морето, пастрмката се одгледува во пловечки кафези изработени од мрежен материјал, конструирани на ист начин како и при одгледување на платика или бас“.
