Стела Сибонга, Филипинка со три деца, очајна сака да излезе од бракот што никогаш не го посакувала. Но, разводот во таа претежно католичка земја е незаконски, а судското поништување трае со години.
Филипините се единственото место надвор од Ватикан каде разводот е незаконски. Застапниците за развод тврдат дека забраната им отежнува на паровите да избегаат од насилните сопружници, да ги прекинат врските и повторно да се венчаат.
Луѓето кои сакаат да го раскинат бракот можат да побараат судско поништување или поништување, но властите можат да ја обжалат одлуката.
Правниот процес е бавен и скап – случаите може да чинат до 10.000 долари во земја со широко распространета сиромаштија. Дури и тогаш, успехот не е загарантиран, а дел од населението одлучува да тргне по побрз пат, со што станува жртва на онлајн измама.
„Не разбирам зошто мора да биде толку тешко“, вели Стела Сибонга, која 11 години се обидува да излезе од бракот на кој родителите ја принудија кога забремени.
Нејзината правна битка започнала во 2012 година, кога на суд побарала поништување на бракот, тврдејќи дека нејзиниот сопруг е психолошки нестабилен.
Државното правобранителство, кое е задолжено и за заштита на институцијата брак на Филипините, поднесе жалба и успешно го спречи разводот.
Сибонга потоа побара од Апелациониот суд да ја укине таа одлука, но одговорот се уште се чека.
„Зошто ние, кои страдаме или сме малтретирани, сме законски казнети? изјави 45-годишната Сибона, која живее во близина на главниот град Манила. „Ние само сакаме да бидеме слободни“, додава тој.
Дисфункционални бракови
Најголем противник на разводот на Филипините е Католичката црква, која се противи и на абортусот и на контрацепцијата. Но, парламентот бележи победи во последните години.
Контроверзниот закон за контрацепција беше донесен во 2012 година и покрај силното противење од црквата.
Во 2018 година, мнозинството и опозициските партии во Претставничкиот дом усвоија нацрт-закон за развод кој подоцна беше закочен во Сенатот. Тоа беше прв пат таков предлог да стигне вака далеку.
Анкетите спроведени од агенцијата Social Weather Stations покажуваат промена во односот на Филипинците кон разводот.
Во 2005 година, околу 43 отсто од нив го поддржале легализацијата на разводот за „непомирливо разделените парови“, додека 45 отсто од нив не се согласуваат со тоа.
Кога го поставиле истото прашање во 2017 година, околу 53 отсто од Филипинците биле за развод, а 32 отсто биле против.
Група пратеници сега ја предводи иницијативата за легализирање на разводот, со неколку предлог-закони во двата дома на филипинскиот парламент.
„Ние не уништуваме никаков брак“, рече Едсел Лагман, конгресмен и автор на една од предложените мерки.
Лагман истакна дека разводот е наменет за „дисфункционални бракови кои не можат да се поправат“ и дека легализацијата ќе им овозможи на жените и децата да избегаат од „нетолерантни сопрузи насилници“.
Предложениот закон нема да дозволи „брз развод“, додаде тој.
Филипинскиот претседател Фердинанд Маркос пред да победи на изборите изјави дека земјата треба да размисли да дозволи развод, но не и дека процесот треба да биде лесен.
Измами за откажување
Тешкиот процес на поднесување барање до судот за поништување на бракови го поттикна ширењето на онлајн измамите кои нудат брзи пресуди без долги појавувања во судот.
Агенција Франс прес најде многу објави на Фејсбук кои шират дезинформации за процесот на правно поништување. Една жртва рече дека и биле обвинети 2,4 илјади долари за лажно откажување. Таа сега размислува да премине во ислам бидејќи според законите на таа религија има право на развод.
„Навистина ги пробувам сите опции за да ја натерам повторно да биде сингл“, рече таа под услов да остане анонимна.
„Откажувањето трае многу долго, толку е скапо и не е загарантирано, па барам полесни начини“.
Експертот за семејно право Катрина Легарда рече дека бројот на жртви на измами јасно ја покажува неопходноста од новиот закон.
Но, отец Џером Сецилано од Филипинската епископска конференција смета дека островската држава треба да биде „горда“ на фактот дека таа е единствената земја надвор од Ватикан која „се држи до традиционалниот концепт на брак“.
„Секогаш ќе има несовршености во односите“, нагласи тој.
Сецилијано тврди дека разводот од партнерот кој навредува создава „бесконечно насилство“ затоа што партнерот потоа повторно ќе го злоупотребува својот следен сопружник.
„Всушност не ја лекувате самата болест со тоа“, заклучи тој.
„Луѓето мислат дека сум грешник“
Сибонга порасна како католик, но престана да оди во црква за да избегне обвинувања за прељуба. Таа има момче долги години, но не може да се омажи за него додека не и се поништи првиот брак.
Должината на тој процес не е невообичаена за Филипините, земја со проблематичен правосуден систем каде што дури и на најмалите случаи потребни се неколку години за да се решат.
„Луѓето мислат дека сум грешник, „Технички сум сè уште мажена“, рече таа.
„Тие навистина веруваат дека оние на кои Бог им се придружил не можат да се разделат. Навистина? Дури и ако маж ти се обиде да те убие, и после се што направил, разводот не е дозволен? прашува 45-годишната жена.
Сибонга нагласува дека нејзиниот однос со сопругот бил трауматичен и дека поради тоа двапати се обидела да се самоубие. Ова е причината зошто таа не сака нејзините деца да се омажат додека не се легализира разводот.
Им реков дека можат да живеат со партнерот и да имаат деца колку сакаат, но нема да дозволам да се венчаат“, рече таа.
„Не сакам да завршат како мене“.
