Претставникот на малите трговци во ХУП, Мирко Будимир, гостуваше во Студио Н1 во живо, каде ја коментираше мерката за ограничување на цените на основните прехранбени производи.
Владата од денеска ги ограничува цените на вкупно 30 производи. За сончогледово масло, млеко, брашно, шеќер, цело пилешко, мелено свинско… остануваат ограничувањата од претходното пакување.
Комплетна кошничка производи со ограничена цена на крајот на минатата година ќе чинеше 99,68 евра, а по новите 76,19 евра, што е за 23,57 отсто помалку, со заштеда од 23,49 евра.
„Дали сите ќе можеме да се вклопиме во тие цени, тоа е прашањето. Големите трговци ќе можат да ги продаваат сите 30 производи, но малите ќе имаат проблеми. Ако не можат да се вклопат во тие цени, тој производ нема да се најде на полиците. Едноставно, трговецот не може да работи против себе и да работи со загуба“, вели Будимир.
Не му е јасно како Владата стигнала до овие цени, но претпоставува дека економски експерти од Владата во соработка со синдикатите и здруженијата на потрошувачи дошле до кош што веројатно би го задоволил просечниот граѓанин.
Министерот за економија и одржлив развој Давор Филиповиќ деновиве имаше низа средби со трговците. На прашањето што изнесуваат разговорите со министерот, Будимир одговори: „Разговорите со министерот Филиповиќ почнаа добро. Министерот ги покани сите големи трговци и побара разбирање од трговците за ситуацијата. Тоа го покажаа големите трговци и договорот беше секој да направи пресметки и да ги намали цените според своите можности. Вториот ден го добивме списокот што го направи владата“.
Пред 8-9 месеци се тврдеше дека цените не можат да одат пониски…
„Мораме да знаеме дека сме големи увозници на храна и големи потрошувачи, особено кога е сезона. Лани имавме трговски дефицит во храна, пијалоци и тутун од една милијарда и 700 милиони евра. Пред тоа, на ниво од пет години, имавме една милијарда. Бевме врзани за цените што се увезуваат. И надвор поскапеа, а сега се смирува и ова се пренесува на нашите трговци“, објаснува тој.
„Нето маржата на трговците на мало во Хрватска не се разликува од онаа на трговците на мало во ЕУ. Тоа е околу 2%. Ако се земе предвид дека приносите на државните обврзници се речиси двојно повисоки и ако се земе предвид дека депозитот кај банките ќе биде над 1%, може да се види позицијата на трговците и акционерите“, додава тој.
Потеклото на цената е во производството
Особено популарни беа хигиенските производи. 20 куни пред шест месеци до една година, а сега се скоро 100% поскапи.
На прашањето кој во тој синџир ја накалемил таа цена и дали навистина може производството да поскапи за една година, тој одговара: „Потеклото на се е во производството. Кога производот доаѓа во продавницата, трговецот на мало нема многу опции и не може да оди со својата маржа. Производителите често прават акции и ни го пренесуваат, а потоа го спроведуваме. Дилерот и производителот се согласуваат. Пазарот е, не смееме да го гушиме и така треба да функционира“, вели тој.
Можни недостатоци?
„Пазарот има своја динамика. Во овој момент, овие цени можеби се пропуштени. Порано имавме помала вага и можеше да се види во малите маалски продавници дека не можеш да купиш шеќер. Кога пазарот се стабилизираше и можевме да набавиме шеќер, почнавме да го добиваме. Пазарот е динамичен и си го прави своето“, објаснува Будимир.
Економските експерти велат дека вистинското сузбивање на инфлацијата ќе започне кога цените ќе почнат да паѓаат без такви записи и кога тие слободно ќе се формираат. Запрашан кога тоа ќе се случи, тој одговара: „За да имаме вистинска конкуренција, мора да имаме пазар и регулатива – закони и прописи кои се јасни за сите играчи“. Самата регулатива налага секој играч на пазарот да игра според јасни правила, да се постави и да ја бара својата ниша. Во тој случај сите ќе победат: трговците ќе се натпреваруваат меѓу себе, производителите меѓу себе, а граѓаните ќе имаат корист од тоа“.
„Во иднина, ако сакаме нашиот пазар да заживее, тоа може да се направи само со слободна конкуренција, но и со социјален пакет за граѓаните кои се во ризик“, заклучи тој.
