Ферата „Срцето на Вележ“, врв Ботин, на кој вчера беше повреден алпинистот В.Х. 1961 од Хрватска, е една од најпребирливите вакви патеки во Херцеговина.
Текстот објавен на порталот Hercegovina.info ги објаснува сите тешкотии и предизвици со кои може да се сретнат авантуристите на оваа патека.
ЕУФОР сподели детали за спасувањето на вележчанката: Тешка беше ситуацијата…
Имено, тежината на оваа ферата е оценета со D, што значи тешка или многу тешка. Како што изјави за Hercegovina.info претседателот на ХПД Прењ Јосип Дрмаќ, за оваа патека потребен е искусен водич и квалитетна планинарска опрема и најважно – многу високо ниво на физичка подготвеност.
Карпите на оваа патека се многу несигурни
Како што е наведено на страницата planinarenje.hr, карпите на кои се наоѓа оваа патека се многу небезбедни, а потребна е максимална претпазливост при искачувањето.
Фератата „Срцето на Вележ“ е долга околу 600 метри, а на таа должина на кабелот треба да се надминат околу 400 метри висинска разлика. Фератата ја изработија членови на ПД „Трескавица“ од Сараево и партнери. Карпите нагоре се прилично ронливи, па затоа треба да се избегнуваат поголеми групи на фератите.
Како неопходна опрема за совладување на оваа ферата, се препорачува да се користи комплет за самопоставување и барем една „паника“ која треба да се користи за закотвување за да може алпинистот да се одмори во случај на губење на силата.
Срцето на Вележ
Пониските качувачи може да имаат проблеми на ова искачување
Искусните планинари велат дека почетокот на патеката е лесен и често го мами неискусниот планинар кој се релаксира додека не стигне до првиот тежок дел каде што го чека само лабава сајла да се држи, додека за неговите нозе останува само карпа по негов избор. . Следна е качувачка скала со широка шарка, на која планинарите со понизок раст може да имаат проблеми. Во тој случај, единствено што им останува е слободното искачување по карпата.
По надминувањето на споменатата вертикала, виа ферата е малку порамна и нуди неколку места каде што можете да одморите. Овој долен дел може да биде многу потежок бидејќи карпата е често влажна и лизгава, па затоа е потребна дополнителна претпазливост. Во продолжение на искачувањето на многу места кабелот е лабав, па треба да се внимава меѓу двете котвини да има само еден качувач, бидејќи второто може да му направи поголеми проблеми. На претходно споменатиот дел од искачувањето на места се поставени гази, иако во најголем дел тоа треба да се совлада со силата на рацете со влечење на сајлата. Ова троши многу сила и треба внимателно да се чува, бидејќи крајот на искачувањето е уште далеку.
Најтешкиот дел од патеката е токму во средината
На десната страна на кабелот има мала полица на која можете да го потпрете коленото, што може да предизвика многу несигурно чувство, особено кај оние кои немале можност да се најдат во ситуација кога голема, речиси вертикална карпа е позади тебе. Претходно опишаниот дел од искачувањето има тежински фактор „Д“. Жалното е што се наоѓа скоро во средината на фератата и ако се заглавите на неа, решението не е лесно враќање на фератата или викање на GSS да ве симнат. Овој најтежок детал треба да го имаат на ум сите планинари кога се искачуваат на виа ферата. Доколку никогаш претходно не биле во таква ситуација, се препорачува веднаш да се откажат.
Од оваа позиција се гледа излезот од виа ферата, бидејќи десно се гледаат тревните површини. По благ гребен, доаѓате до адреналинско уживање, премин лево на петнаесетина метри, каде буквално чекорите по работ на карпеста полица, а под вас е огромна бездна. Откако ќе ја надминете пречката, доаѓате до пократка вертикала, која има широко распоредени гази, без доволно стисок во каменот, па ако искачувањето се врши на влажна карпа, и овој дел може да биде многу напорен и потежок за совладување. Сувата карпа е малку полесно да се совлада со техниката на слободно качување.
Во никој случај не се препорачува за неискусни планинари
Авторот на овој опис, Марино Видовиќ, го опишува и крајот на виа ферата, што го нарекува неописливо чувство, но и неколку пати предупредува во описот на патеката за нејзините опасни и тешки делници.
„Самата глетка на освоеното искачување буди неописливо чувство и возбуда. По дваесетина метри по гребенот, застанувате на тревата и го напуштате ова адреналинско искачување. Секоја ферата која има тежински фактор „Д“ во еден дел е захтевна и не се препорачува за неискусни планинари. Кршеливите камења се дополнителен отежнувачки фактор кој никогаш не треба да се заборави или игнорира. Треба да се искачувате внимателно, да се грижите за другите под вас“, објасни Видовиќ.
Видовиќ продолжува: „Рејтингот на фератата е 5 ѕвезди. Уште еднаш, не е за алпинисти кои не биле на слични искачувања и немаат искуство со качување. Оние кои се пониски по висина ќе имаат малку повеќе проблеми, бидејќи има многу распоредени гази. Кабелот е доста лабав на некои места, лошо е поврзан преку приклучоците каде што линиите не се одвоени, па може да се случи, ако некој пред вас премногу го повлече кабелот, да бидете исфрлени од рамнотежа“.
Искачувањето трае од 3 до 4 часа
Како што за Hercegovina.info раскажува Јосип Дрмаќ, искачувањето до оваа ферата трае од 3 до 4 часа, а за тоа нема многу лиценцирани водичи. За жал, планинарењето спасува немаат капацитет да ја следат туристичката побарувачка.
Дрмиќ вели дека до таа планинарска патека е можно да се стигне без ничие знаење бидејќи е отворена, но дефинитивно препорачува заинтересираните да побараат однапред во ХПД Прењ или Планинарско друштво Зимомор Невесиње.
„Никогаш не е добра идеја да одите на планина без известување, известете ги семејството и пријателите каде одите, во кој правец одите и кога планирате да се вратите“, советува овој искусен планинар.
GSS заврши одлична работа
Со Дрмиќ разговаравме и за реакцијата на ГСС. Вели дека бил воодушевен од брзината и професионалноста со која пристапиле кон спасувањето.
„Тие се секогаш тука кога ни се потребни, кога сè е добро често ги потценуваме, но кога ќе се случи ваква неволја, тие се првите што стапуваат. Иако волонтерите се секогаш први на местото на несреќата, сите тие се врвни планинари, алпинисти, спелеолози и алпинисти. Иако оваа карпа е многу непристапна, ГСС одлично си ја заврши работата, транспортот го извршија професионално и стручно“, потенцира тој.
За оваа несреќа жената нема да одговара финансиски
Трошоците за спасувањето, се чини, никој нема да ги сноси. Иако трошоците за подигање на два хеликоптери и голем број спасувачи се исклучително високи, не постои закон за ГСС.
„Колку што знам од претходните случаи, жртвата нема да одговара финансиски освен болничко лекување бидејќи немаме закон за ГСС. Секако, се уште не ја знаеме причината за несреќата, па не можеме да шпекулираме, но во последно време имаше неколку случаи на неодговорни лица за кои ГСС мораше да излезе на терен, но за жал нема начин да им наплатиме за времето и ресурсите потрошени за нивното спасување“, објаснува Дрмаќ.
