Акутните респираторни инфекции се во пораст, што се очекува за овој дел од годината, информираат од НИЈЗ. Инфекциите со коронавирусот се исто така релативно чести. Проверивме кои верзии циркулираат моментално, какви симптоми предизвикуваат, како да се заштитите и што да направите ако се сомневате дека сте заразени.
Инфекциите со коронавирусот се релативно чести. Проверивме кои верзии циркулираат моментално, какви симптоми предизвикуваат, како да се заштитите и што да направите ако се сомневате дека сте заразени.
Колку е раширен коронавирусот во Словенија во моментов?
Според податоците објавени на веб-страницата на Националниот институт за јавно здравје (NIJZ), во понеделникот биле потврдени 175 инфекции со коронавирус со 495 брзи тестови и 307 PCR тестови. Проценетиот број на активни случаи на заразени со коронавирус е 1.567. Но, бидејќи следењето и тестирањето на инфекцијата повеќе не е задолжително, споменатите бројки се потценети. „Оние кои ќе се разболат од полесна форма на ковид-19 или друга респираторна инфекција, не доаѓаат на клиниките за примарната здравствена заштита, бидејќи не им треба лекарски совет или прием во болница поради настинки и благи вируси. Неизвесна е проценката за вкупниот број на ковид-19 кај словенечкото население“, објаснуваат од НИЈЗ.
Според институтот, најголем број официјално потврдени случаи на ковид-19 се кај лицата над 65-годишна возраст, потоа кај возрасните, релативно малку потврдени инфекции се кај училишните деца и адолесцентите, што не значи дека Ковид-19 не е присутен кај нив. Бидејќи сериозноста и веројатноста за несакан тек на Ковид-19 се зголемуваат со возраста, тие претпоставуваат дека има малку пријави кај децата и младите, бидејќи тие лесно го преболуваат Ковид-19, додека на постарите лица им е потребна медицинска нега. Помладите исто така не се тестираат или се тестираат самите или се тестираат од нивните родители дома – и овие позитивни случаи не се систематски евидентирани, додаваат од НИЈЗ.
Кои варијанти на коронавирусот циркулираат во моментов?
Во сите примероци секвенционирани од Националната лабораторија за здравје, животна средина и храна (NLZOH) во последниот период, односно од 13.10.2023 до 11.5.2023 година, беше присутна една од омикронските подваријанти. Меѓу нив, имаше најмногу примери на под-верзии EG.5.1, XBB.1.16.6, EG.10.1., GE.1 и EG.5.1.3.
Според Светската здравствена организација (СЗО), во моментов постојат три варијанти на вирусот на кои експертите обрнуваат внимание, а тоа се XBB.1.5, XXB.1.16 и EG.5. Згора на тоа, има уште шест верзии кои ги придружуваат. Пет од нив се означени со пониско ниво на закана, додека верзијата BA.2.86 е надградена и сега се следи повнимателно. Ниту една варијанта во моментов не се класифицирани како варијанти за загриженост.
Кои се симптомите на сегашната верзија на коронавирусот?
Симптомите се слични кај сите верзии на омикрон, што во повеќето случаи не предизвикува потешка форма на болеста. EG.5, исто така наречен ерис, го инфицира горниот респираторен тракт. Симптомите вклучуваат затнат и течење на носот, суво и болно грло, кивање, влажна кашлица, главоболка, засипнатост, болки во мускулите и промени во мирисот и други симптоми слични на настинка.
Некои извештаи споменуваат дополнителен симптом специфичен за XBB.1.16 (наречен арктурус), имено конјунктивитис (инфекција на окото).
Дали Ковид-19 е сè уште опасна болест?
Во моментов има многу инфекции со коронавирус и други респираторни заболувања, поради што многу пациенти се обраќаат во прифатната клиника на инфективната клиника во Љубљана, вели инфектологот на УКЦ Љубљана, др. Бојана Беовиќ. Според неа, малку пациенти страдаат од „типична пневмонија ковид-19“, која беше честа појава за време на епидемијата на Ковид-19. Сега се работи за луѓе кои имаат други болести, но потоа добиваат, на пример, бактериска пневмонија и имаат потреба од лекување во болница, слично на грипот, објасни таа.
„Мислам дека малку заборавивме дека „Ковид-19“ е сериозна болест, дури и ако не предизвикува пневмонија што би барало вештачко дишење, има многу различни, релативно чести компликации“, предупреди таа, наведувајќи ги тромбозата и емболијата. меѓу нив. Затоа Беовиќ советува да се внимава при контакт со болни лица. Ако некој има болен член од семејството, тој го советува да носи заштитна маска.
Кој се препорачува да се вакцинира?
НИЈЗ препорачува вакцинација против Ковид-19 за оваа есен за жителите на домовите за стари лица и институциите за социјална заштита, особено ранливите хронични пациенти и оние над 65 години. Може да се вакцинираат и други што сакаат“, велат од Институтот за јавно здравје.
Дали вакцината штити од сегашните верзии на коронавирусот?
За есента 2023 година, NIJZ препорачува вакцинација со ажурираната вакцина Comirnaty Omicron XBB.1.5 (Pfizer). Comirnaty Original/Omicron mRNA вакцините се достапни и во Словенија против ковид-19 BA.4-5 (Pfizer) и Spikevax bivalent Original/Omicron BA.4-5 (Moderna) и протеинска вакцина Nuvaxovid (Novavax).
„Верзијата на omicron XBB, за која е адаптирана вакцината, сè уште е наоколу, а циркулираат и нови верзии. Според лабораториски податоци, вакцината е ефикасна и против овие нови верзии, така што оваа ефективност се одржува и покрај промените на вирусот омикрон“, објаснува инфектологот др. Матеја Логар.
Вакцината направена за верзијата XBB.1.5 инаку не е целосно погодна за верзијата EG.5. Но, тие се поврзани верзии, имено и двата омикрони. Затоа, дури и Центрите за контрола и превенција на болести во САД (ЦДЦ) велат дека засилената доза на најновата моментално достапна вакцина обезбедува добро ниво на заштита.
Истото важи и за лековите против КОВИД. Најпознат е Paxlovid, кој делува и во случај на инфекции со нови (под)верзии.
Каде можам да се вакцинирам?
Може да се вакцинирате кај вашиот личен лекар или во здравствен дом. Вакцинациите мора да се резервираат во повеќето здравствени домови. Вакцинацијата против грип и ковид е бесплатна за секого. Оваа есен, според податоците на НИЈЗ, околу 1.500 луѓе во Словенија (повторно) биле вакцинирани против Ковид.
Колку долго „трае“ вакцинацијата?
„Сега е вистинското време за вакцинација“, советува инфектологот Логар. Потребни се околу 10 дена за да се воспостави заштита по вакцинацијата. „Очекуваме најголем интензитет и на грип и на ковид од втората половина на ноември до крајот на февруари“, објаснува тој. И со вакцинацијата против Ковид и против грип, ќе бидеме заштитени околу три до четири месеци. „До, да речеме, крајот на март, но сигурно ќе бидеме заштитени од потешкиот тек на болеста подолго време“, вели тој.
Болен сум, се чувствувам лошо и мислам дека можеби имам ковид. Што да правам?
Кога ќе се појават симптоми или знаци на респираторна инфекција (главно треска, кашлица, болки во грлото, главоболка), НИЈЗ советува одмор. Избегнуваме контакт со други луѓе, особено избегнуваме контакт со ранливи групи. Станува збор за жители на домови за стари лица, стари лица, хронични пациенти, мали деца, трудници и лица со исклучително висока телесна тежина, нагласуваат од НИЈЗ. Ако тоа не е можно, користиме заштитна маска за лице. Од НИЈЗ додаваат дека избраниот личен или лекар кој лекува ќе одлучи за потребата од евентуално тестирање и понатамошно постапување.
Вирусите кои предизвикуваат акутни респираторни инфекции се пренесуваат со заразни капки при кивање, кашлање, гласно зборување на растојание до еден метар. Тоа значи дека за да ги пренесеме респираторните вируси, мора да бидеме блиску до заразено лице за да го заразиме вирусот. Со добри хигиенски навики можеме да го спречиме пренесувањето на инфекции и на тој начин да се грижиме за своето здравје и за здравјето на нашите најблиски, советуваат од НИЈЗ.
Сум бил во контакт со заразено лице. Што да правам?
Во случај на (близок) контакт со лице за кое е потврдено дека е заразено со вирусот SARS-CoV-2, NIJZ препорачува да се следат општите хигиенски препораки за заштита од респираторни инфекции. Ако имате симптоми или знаци на респираторна инфекција, избегнувајте контакт со други луѓе; избегнувајте близок контакт со лица кои покажуваат знаци на акутна респираторна инфекција; одржуваме меѓучовечка дистанца; избегнувајте допирање на лицето со неизмиени раце; внимавајте на хигиената на рацете, кашлицата и кивањето; проветруваме затворени простори и ги чистиме површините и предметите, списоците на НИЈЗ.
Живеам со некој што има КОВИД и сум негативен или немам никакви симптоми – дали мора сам да останам дома?
Од април, дури и во Словенија, Ковид-19 повеќе не се смета за изолациона болест и се третира на ист начин како и другите респираторни инфекции. Причината за можниот заболен од ковид-19 затоа не е изолација, туку болест. Ако некое лице нема здравствени проблеми во моментот на инфекцијата, генерално нема причина да остане дома, освен ако лекарот што посетува не одлучи поинаку. Сепак, се препорачува заразените да се придржуваат до веќе познатите мерки за спречување на ширење на инфекцијата. Луѓето кои не се болни и живеат во исто домаќинство со заразено лице, можат нормално да одат на работа или на училиште.
Каде можам да добијам тестови?
Ако сè уште имате стари брзи тестови дома, можеби им е истечен. Во овој случај, течноста во која е потопено стапчето со примерокот може да испарила и тестот повеќе да не е корисен.
Брзите тестови го покажуваат присуството на секоја, дури и на најновите верзии. Можете да ги купите во аптеките. Комората на фармацевти на Словенија предупредува заразените со коронавирусот да не одат во аптеки, а во случај на други акутни респираторни инфекции да се заштитат со маска. Неодамна забележале дека болни поединци ги посетуваат аптеките. Се повикуваат сите да ги дезинфицираат рацете при влез во аптеките.
