Астронаутите кои се вратиле од вселенски прошетки често пријавуваат неочекуван мирис. Од каде доаѓа оваа? Но, има и парфем со мирис на простор.
Вселената не е далеку, само 100 километри над нас. Оттаму, во просторијата има речиси целосен вакуум, во кој човек без заштитна опрема не може да преживее повеќе од неколку секунди. Сепак, и ние луѓето одиме таму.
Астронаутите кои одат на периодични „прошетки“ во вселената – најмногу затоа што треба да поправат некаков дефект на вселенските летала – често известуваат дека таму откриваат мириси. Тие се опишуваат дека мирисаат на изгорен стек, изгорено пециво, озон, потрошен барут или мирис на метално заварување.
Но, зошто се појавуваат овие мириси, зошто вие и од каде доаѓаат? „Никој никогаш директно не почувствувал мирис на вселената, ниту живеел таму доволно долго за да каже“, изјави за Live Science Офек Бирнхолц, астрофизичар од Универзитетот Бар-Илан во Израел. Астронаутите мора да носат вселенски одела на вселенски прошетки бидејќи изложувањето на вакуум, радијација и температура инаку би ги убило. Сепак, астронаутите обично ги пријавуваат овие мириси по враќањето од нивните екскурзии додека чекаат на задниот отвор кога се враќаат во вселенското летало или вселенската станица по симнувањето на кацигите. Меѓутоа, астронаутите кои ги примаат ги пријавуваат овие мириси кога ќе се отворат вратите на воздушниот блок и кога пешаците се враќаат внатре. „Вселената дефинитивно има мирис што не наликува на ништо друго“, рече астронаутот на НАСА Доминик „Тони“ Антонели по вселенската прошетка во 2009 година.
Од каде доаѓа мирисот?
Иако просторот во вселената е главно празен, тој не е целосен вакуум. „Ние навистина не зборуваме за волумен без честички“, изјави Миранда Нелсон, контролор на вселенски летови во НАСА, за Live Science.
На пример, молекули на кислород лебдат околу Меѓународната вселенска станица. Се разбира, тие се многу помалку расфрлани во вселената отколку на Земјата, но тие се таму. И во вселената тие се изложени на ултравиолетови зраци, кои ги делат на атоми. Тој атомски кислород, пак, може да се залепи на скафандерите, ѕидовите на воздушните брави и другите предмети изложени на вселената, предизвикувајќи хемиски реакции кои може да го објаснат мирисот налик на озон, рече Нелсон. „Друга, многу позабавна теорија е дека мирисот е поврзан со ѕвездени експлозии – ѕвезди што умираат“, додаде таа. Овие ерупции создаваат миризливи молекули познати како полициклични ароматични јаглеводороди, кои се наоѓаат во јаглен, храна, нафта и други материјали, рече таа, но нагласи дека ниту една од претпоставките не е потврдена со формални студии.
Сакате да мирисате на простор? Има парфем
Во 2008 година, НАСА му нареди на биохемичарот Стив Пирс да создаде мирис што ќе биде што е можно поблизок до оној што го пријавиле астронаутите.
Тие сакаа да го користат во обуката на нови астронаути, да го направат што е можно пореален и да ги елиминираат сите изненадувања што астронаутите би можеле да ги доживеат во орбитата. Иако Пирс не отпатувал во вселената за да го види мирисот „со свој нос“, тој читал интервјуа со астронаутите и се обидел да ги пресоздаде нивните описи користејќи го своето знаење и искуство со достапни, безбедни ароматични материјали кои би можеле да предизвикаат слична перцепција. Врз основа на неговото истражување, Пирс подоцна помогна во дизајнирањето на парфем познат како Eau de Space, кој е бестселер од неговото лансирање во 2020 година. Сепак, тој признава: „Да бидеме искрени, има навистина многу малку луѓе кои навистина го доживеале мирисот на просторот и би можеле да коментираат за неговата реалистичност“.
