Австралиската авиокомпанија Qantas објави дека од крајот на 2025 година ќе лета од источниот брег на Австралија до Лондон за околу 19 часа со едно движење. Во моментов, најдолгите комерцијални летови траат околу 24 часа, но се поделени во пократки сегменти. Какви промени ќе се случат во телото при вакви летови?
Се поставува прашањето дали промените што ќе се случат при долгите летови кои сега постојат и се поделени на неколку делови ќе се разликуваат од оние што ќе се случат на најавените летови кои ќе траат 19 часа во едно движење?
Може да се дехидрирате
Дехидрацијата е вообичаена при долги летови. Ова може да објасни зошто вашето грло, нос и кожа се чувствуваат суви во текот на летото. Колку е подолг летот, толку е поголем ризикот од дехидрација.
„Ова се случува поради ниското ниво на влажност во кабината во споредба со она што би го очекувале на земја. Овие промени се случуваат главно затоа што голем дел од воздухот што циркулира низ кабината е вовлечен однадвор, а на големи височини нема многу влага во воздухот“, Тони Шимер, пилот, специјалист за воздухопловна медицина и клинички предавач на Универзитетот во Аделаида, раскажува за The Conversation.
Исто така, ризикувате дехидрација, вели тој, ако не пиете доволно вода или пиете премногу алкохол.Алкохолот е диуретик, што доведува до губење течност преку празнење на мочниот меур.
Тој советува да се пие вода пред да се качи на летот. Во текот на летото, исто така ќе треба да пиете повеќе вода отколку што обично би пиеле.
Промени поврзани со ушите, синусите, цревата и спиењето
Како што се менува притисокот во кабината, телото реагира соодветно. Промените што може да се појават се следните:
Болки во ушите – кога притисокот на воздухот од двете страни на тапанчето е различен, тој врши притисок врз тапанчето.
Главоболки – може да бидат предизвикани од ширење на воздухот заробен во синусите.
Проблеми со дебелото црево – само прифатете го фактот дека ќе имате поголема потреба да поминете гасови.
Поспаност – може да се чувствувате повеќе поспани од вообичаено. Тоа е затоа што телото не може да апсорбира онолку кислород од воздухот во кабината на надморска височина колку што би можело на земјата. Забавувањето е начин на телото да се заштити, што може да ве натера да се чувствувате поспани.
Добрата вест е дека повеќето од овие проблеми нема нужно да бидат поизразени на подолгите летови. Тие се претежно проблем додека авионот полетува и слетува.
Може да развиете згрутчување на крвта
„Згрутчувањето на крвта, поврзано со продолжената неподвижност, обично е голема грижа за патниците. Тие вклучуваат згрутчување што се формираат во ногата, длабока венска тромбоза (ДВТ), која може да патува до белите дробови, кога доведува до состојба позната како белодробна емболија“, вели Шимер.
Ако не се движите во авион и колку повеќе од следните фактори на ризик имате, толку е поголема шансата за згрутчување на крвта. Под зголемен ризик се:
– стари лица
– дебели луѓе
– луѓе со претходна историја или семејна историја на згрутчување на крвта
– луѓе со одредени видови на нарушувања на коагулацијата
– луѓе со рак
– ако неодамна сте биле имобилизирани или оперирани
– ако сте бремени или неодамна сте се породиле
– ако користите хормонска заместителна терапија или орални контрацептивни таблети.
Според прегледот од 2022 година, комбинирајќи податоци од 18 студии, колку подолго патувате, толку е поголем ризикот од згрутчување на крвта. Авторите пресметале дека постои 26 отсто поголем ризик за секои два часа патување со авион, почнувајќи по четири часа.
„Колкав ќе биде ризикот од згрутчување на крвта на најавените подолги летови не може со сигурност да се каже додека не почнеме да ги проучуваме патниците кои ќе ги користат овие летови“, вели Шимер.
Сè додека не се појават тие докази, сегашниот совет сè уште важи. Продолжете да се движите, останете хидрирани и ограничете ја потрошувачката на алкохол.
„Постојат и докази за носење компресивни чорапи за да се спречи згрутчување на крвта. Се вели дека овие чорапи го стимулираат протокот на крв во нозете и помагаат да се врати крвта во срцето. Ова обично би се случило со мускулни контракции при движење или одење“, објаснува Шимер.
Прегледот од 2021 година ги комбинираше резултатите од девет испитувања со 2.637 учесници кои беа избрани да носат компресивни чорапи, или не, на летови кои траат повеќе од пет часа.
Ниту еден учесник не развил симптоматски ДВТ. Но, имаше докази дека луѓето кои носеле чорапи значително ги намалиле шансите да развијат згрутчување без симптоми, а знаеме дека секој тромб потенцијално може да расте, да се движи и подоцна да предизвика симптоми.
Значи, ако сте загрижени за ризикот од развој на згрутчување на крвта, посетете го вашиот лекар пред да одлучите да користите авион како превозно средство.
„Обично ако добиете згрутчување на крвта, нема да знаете за тоа до летото, бидејќи е потребно време за да се формира згрутчување и да патува“, истакнува Шимер.
Затоа, обрнете внимание на симптомите по летот како што се болка и оток во ногата, обично во едната, болка во градите, кашлица и отежнато дишење. Не заборавајте да побарате итна медицинска помош ако ги забележите.
Авион нога, радиација и ковид
Џет-лаг, што им е доста познато на корисниците на овие летови, е деноноќна дисритмија (десинхронизација) во човечкото тело, предизвикана како резултат на летање низ неколку временски зони.
Има тенденција да стане попроблематично кога ќе поминете три или повеќе временски зони, особено ако патувате на исток.
„Ако често патувате долги летови, разумно е да се претпостави дека колку подолго сте во воздухот, толку е поголема вашата изложеност на космичко зрачење. Како што сугерира името, ова зрачење доаѓа од вселената и може да го зголеми ризикот од рак и репродуктивни проблеми. Не е познато кое ниво на изложеност се смета за безбедно. Меѓутоа, освен ако не сте чест патник, веројатно нема да биде проблем“, вели Шимер.
Тој додава дека ако некое лице е бремена или има други грижи, разговарајте со својот лекар пред да одлучите да летате.
И не треба да го заборавиме сè уште актуелниот Ковид. Преземете ги вообичаените мерки на претпазливост: редовно мијте ги рацете, носете маска и не летајте ако не сте добро.
Истражувањето за тоа како телото реагира на долгите, нон-стоп летови меѓу Австралија и Европа се уште е во рана фаза. До првите резултати треба да ги следите советите на лекарот и авиокомпаниите.
„Ако летате на редовни летови на долги релации, следете ги советите дадени од авиокомпаниите и посетете го вашиот општ лекар пред да одлучите да патувате, доколку е потребно. За време на летот вложете дополнителни напори да се движите низ кабината, да пиете вода, да носите маска и да практикувате добра хигиена на рацете“, советува Шимер.
Тој додава дека „посетете го вашиот лекар веднаш за какви било загрижувачки симптоми по вашиот лет, бидејќи згрутчувањето на крвта може да потрае со часови, па дури и денови за да се формира, расте и патува низ вашите вени“.
