Потењето е природен физиолошки процес поврзан со работата на потните жлезди, механизмот со кој нашето тело ја регулира сопствената температура – ослободува топлина – па затоа не е чудно што се зголемува кога сме изложени на високи температури.
Други фактори придонесуваат за потење, како што се зголемена физичка активност, емоционално стресни ситуации, присуство на инфекција во телото, консумирање зачинета храна, дебелина, бременост или менопауза. Нормално е и тоа што сите не се потиме подеднакво, но некои луѓе се потат до тој степен што тоа почнува да им претставува физички и психички товар. Таквото интензивно потење кое се јавува без јасно видлива причина укажува на состојба наречена хиперхидроза, пренесува „Центарждравља“.
Што е прекумерно или прекумерно потење – хиперхидроза?
Хиперхидрозата е состојба во која телото се поти повеќе од потребното. Што точно се смета за прекумерно или прекумерно потење е тешко да се дефинира бидејќи не постои точна мерка која би укажала колку пот е „нормално“. За хиперхидрозата главно се зборува кога луѓето чувствуваат дека потењето им го нарушува квалитетот на животот, односно ги отежнува секојдневните активности, бидејќи обилната појава на пот на различни делови од телото или дамките од пот на облеката стануваат значаен извор на стрес.
Повеќето луѓе кои страдаат од прекумерно потење имаат таканаречена примарна, локализирана хиперхидроза. Примарната хиперхидроза често е наследна и обично се појавува по пубертетот и трае цел живот, но со стареењето проблемот може да се ублажи. Во повеќето случаи, пот се јавува во пазувите, рацете (дланките), стапалата и главата, а може да се појави и во пределот на гениталиите или долниот дел на грбот. Прекумерното потење е присутно во текот на денот, а престанува навечер.
Додека примарната хиперхидроза нема очигледна причина за прекумерно потење, секундарна или генерализирана, хиперхидрозата се јавува како резултат на одредена состојба или здравствен проблем. Секундарната хиперхидроза може да биде несакан ефект на дебелина, бременост, менопауза, земање одредени видови лекови или присуство на болести, како што е дијабетес. Најчесто се јавува во зрелоста, а луѓето со секундарна хиперхидроза обично се потат по целото тело, а потењето може да биде присутно и во текот на ноќта.
Кои се последиците од прекумерното потење?
Прекумерното потење може да има негативно влијание врз менталното здравје на поединецот, да предизвика непријатност, анксиозност, па дури и да доведе до депресија. Секојдневните активности стануваат тешки – на пример, влажните дланки можат да бидат извор на стрес во ситуации каде што ракувањето е вообичаено, а исто така може да го отежне возењето, т.е. воланот.
Иако самата хиперхидроза не е опасна по физичкото здравје, со текот на времето, прекумерното потење може да доведе до поголем ризик од развој на инфекции, како и до промени на кожата, како што се пукање и лупење на кожата на стапалата. Во секој случај, луѓето кои имаат проблеми со прекумерно потење треба да се консултираат со лекар, главно затоа што секундарната хиперхидроза може да укаже на друг, посериозен проблем.
Како да се борите против хиперхидрозата?
Луѓето кои страдаат од прекумерно потење ќе забележат дека обичните дезодоранси не им помагаат да го регулираат потењето.
Секундарната хиперхидроза се третира со лекување на основната медицинска состојба, додека примарната хиперхидроза не може да се излечи – можен е само симптоматски третман со користење на неколку средства и методи.
Антиперспиранти
Антиперспирантите обично содржат алуминиум хлорид, а делуваат така што ги затвораат порите на потните жлезди, така што телото престанува да произведува пот. Обично се нанесуваат пред спиење и се мијат наутро.
Антихолинергичен крем
Првиот локален антихолинергик за пациенти со тешка примарна аксиларна хиперхидроза неодамна беше одобрен и достапен во Хрватска. Тоа е антихолинергичен крем кој содржи еден процент гликопирониум бромид. Кремот се издава по лекарски рецепт, се користи за локално лекување и се нанесува на пределот на пазувите.
Јонтофореза
Јонтофорезата е метод во кој лекот се внесува во телото со помош на галванска струја. Третманот трае до половина час, не е болен, иако може да предизвика иритација на кожата, а намалување на количината на пот е забележливо по неколку третмани кои се спроведуваат во рок од една или две недели. Потребно е да се повторува најмалку еднаш на секои четири недели.
Ботулински токсин
Ботулински токсин тип А делува така што привремено го блокира спроведувањето на хемиските нервни сигнали кои ги стимулираат потните жлезди. Со овој третман се даваат 15-20 инјекции во погодената област – пазуви, дланки, лице и стапала. Постот сепак, трае до 45 минути, а треба да се повторува на секои неколку месеци.
Хируршки третман
Во многу тешки случаи, операцијата може да биде единствениот ефикасен метод. При таквиот третман се прекинуваат жиците на одредени нерви кои ги снабдуваат погодените делови на кожата. Други методи, иако ретки, вклучуваат отстранување на потните жлезди од кожата на пазувите со зрачење, ласерско или хируршко стружење на потните жлезди.
