За да се зајакне одговорното и транспарентно управување, Националниот демократски институт спроведе (НДИ) истражување на јавното мислење од 13 од 24 април 2023 година и ги сподели наодите со лидерите на јавното мислење, за да добијат информации за креирањето на јавните политики.
58% од анкетираните граѓани се многу загрижени за намалениот животен стандард, ниските плати и за ниските пензии. Четири од десет испитаници трошат најголем дел од семејниот буџет (над 60%) на храна. Речиси половина од населението (48%) велат дека често или повремено имаат тешкотии да ги платат сметките на крајот од месецот, при што граѓаните со понизок социо-економски статус (89%) и оние кои живееат во рурални населени места (53%) имаат поголеми потешкотии да ги покријат трошоците за живот.
Испитаниците се песимисти за иднината, речиси 40% веруваат дека економската состојба, животниот стандард и висината на платите и пензиите ќе се влошат во наредните 12 месеци.
Седум од десет анкетирани граѓани (71%) ги поддржуваат партиите кои имаат дефиниран план за подобрување на економската состојба.
„Граѓаните на Северна Македонија се загрижени за намалениот квалитет на живот, а мнозинството граѓани ќе ги поддржат политичките партии кои имаат економски план што ќе помогне да се подобри животниот стандард и да се понудат економски можности“, рече Роберт Скот Хејзлет, виш резидентен директор на НДИ во Северна Македонија.
Речиси една третина од граѓаните (28,7%) сметаат дека намалувањето на вкупната потрошувачка е решение за надминување на сегашната економска криза. Покрај тоа, огромно мнозинство граѓани (91%) сметаат дека зголемувањето на цените е најголемата закана за нивната финансиска состојба и предлагаат владата да даде приоритет на „ценовната стабилност“.
Граѓаните ги поддржуваат владините одлуки за зголемување на минималната нето плата (72%), замрзнувањето на цените (речиси 83%) и ограничувањето на профитот на основните прехранбени производи (68%). Мнозинството граѓани (67%) сметаат дека владата треба да продолжи со субвенциите за прехранбените производи и на сметките за електрична енергија (48%), како ефикасна мерка за ублажување на негативните ефекти од кризата.
Се смета дека неодамнешната антикризна кампања има ограничен досег, бидејќи значителен дел од граѓаните (39%) не се информирани за повеќето од мерките, особено граѓаните со понизок социо-економски статус. Додека повеќе од една третина од потрошувачите (38,7%) не се запознаени со нивните права како потрошувачи, 56% не се свесни дека постојат програми за заштита на потрошувачите.
Позагрижувачки е податокот дека над половина од потрошувачите (54%) не им веруваат на давателите на услуги, ниту на судството (71%) во случај на спор околу трансакција со компанија.
Националното репрезентативно теренско истражување лице в лице, нарачано од НДИ, со маргина на грешка +/- 3,09 процентни поени на 95% ниво на доверба, е извршено на примерок од 1003 испитаници на возраст од над 18 години. Истражувањето на јавното мислење било спроведено од ТИМ Институт и финансирано од Националната фондација за демократија.
