Хроничниот бронхитис, или како што професионално се нарекува хронична опструктивна белодробна болест (ХОББ), е хронична болест која погодува околу 10 проценти од возрасната популација во светот.
Како што објаснува пулмологот Сања Шарац за порталот N1, повеќето пациенти се постари од 40 години, но може да се разболат и помлади. Според неа, хроничниот бронхитис е трета најчеста причина за смрт од незаразни болести во светот.
„Стапката на смртност од мозочен и срцев удар се намалува низ целиот свет, а бројот на луѓе кои страдаат и умираат од ХОББ, за жал, покажува растечки тренд“, вели таа, додавајќи дека главната причина за ХОББ е пушењето цигари. околу 90 проценти од заболените се активни или поранешни пушачи).
Помалку застапени причини се загадувањето на работата и животната средина, пасивното пушење, како и одредени генетски фактори, посочува д-р Шарац.
„Симптомите на оваа подмолна болест се развиваат бавно во текот на многу години. Нелекуваната болест има прогресивен карактер, што значи дека со текот на времето напредува и се влошува“, вели таа.
Како да препознаете хроничен бронхитис
Д-р Шарац наведува дека симптомите на хроничен бронхитис се хронична кашлица и искашлување, особено наутро, проследено со чувство на отежнато дишење, замор при напор и отежнато дишење во градите.
Приватна архива
„На почетокот на болеста недостаток на воздух се јавува само со поголем напор. „Како што болеста напредува, сè потешко е да се поднесе напор, пациентот останува без здив при секојдневни активности како што се качување по скали, одење по рамна површина, дури и облекување наутро и вршење лична хигиена“, таа. вели.
Според неа, болните често ги игнорираат првичните симптоми и ја сметаат кашлањето за „нормална“ последица од пушењето, така што две третини од пациентите прво одат на лекар кога болеста е веќе напредната.
„Анамазијата и физичкиот преглед на пациентот предизвикуваат сомнеж за ХОББ. Спирометријата е најважната дијагностичка процедура за поставување дијагноза. Испитувањето често треба да се надополни со тест за бронходилатација, телесна плетизмографија, дифузен капацитет на белите дробови за CO, тестови за физичко оптоварување итн. Заситеноста на крвта со кислород се одредува со помош на пулс оксиметар рутински при амбулантски работи, а попрецизна проценка на размената на гасови се прави со анализа на гасови од артериска крв“, вели пулмологот.
Тој додава дека рендген на белите дробови е неопходен дел од дијагностичкиот алгоритам.
„Не може да постави дијагноза, но може да отфрли алтернативни дијагнози, односно да открие некои други причини за поплаки кои се слични на ХОББ (тумор на белите дробови, плеврален излив, срцеви заболувања, деформитет на градниот кош, пулмонална фиброза)“, објаснува таа.
Форми на хроничен бронхитис
„ХОББ е хетерогена болест, поточно синдром. „Клиничките манифестации на болеста, радиографските наоди, реакцијата на примена на иста терапија и прогнозата се различни кај различни пациенти со иста дијагноза“, вели д-р Шарац.
Таа додава дека постојат неколку форми, односно фенотипови на оваа болест. Фенотиповите ги класифицираат пациентите со ХОББ во подгрупи со специфичен терапевтски пристап, што доведува до подобрување на текот на болеста и прогноза.
„Уште во 1955 година беа воспоставени два клинички фенотипа на болеста – емфизем и бронхитис. „Врз основа на резултатите од неодамнешните медицински истражувања, до денес се воспоставени поголем број на фенотипови на болеста, кои ги водат лекарите кои третираат ХОББ при изборот на терапија за секој пациент“, вели таа.
Д-р Шарац наведува дека во моментот на дијагностицирање на ХОББ, повеќето пациенти веќе изгубиле околу 50 проценти од функцијата на белите дробови.
„Прогнозата зависи од тежината на болеста. Пациентите во напредна фаза на болеста се повеќе склони кон акутни влошувања (егзацербации), хоспитализација и смрт. Пациентите со лесна форма на болеста се со помал ризик од горенаведените, но тие исто така доживуваат егзацербации што доведуваат до прогресивно губење на функцијата на белите дробови. Егзацербациите се карактеристика на инаку хроничниот и прогресивен тек на ХОББ“, вели пулмологот.
Третманот на егзацербациите на ХОББ често вклучува хоспитализација и комплексна, тимска работа од страна на лекарите и медицинскиот персонал, додава таа.
„Исходот од ваквите епизоди е неизвесен, а најчесто респираторната функција само делумно се обновува. Со секое егзацербација, пациентот губи дел од респираторната функција, односно не се враќа на нивото пред егзацербацијата. Напредната болест е поврзана со значително влошување на квалитетот на животот, инвалидитет и скратен животен век. ХОББ е потврден фактор на ризик за рак на белите дробови, пневмонија и мозочен удар“, вели д-р Шарац.
Начин на лекување
По поставувањето на дијагнозата на ХОББ, неопходно е да се започне со третман. Најважни се лековите од групата на бронходилататори (лекови кои ги прошируваат дишните патишта) и лекови кои делуваат на хронично воспаление на дишните патишта (антиинфламаторни лекови), според соговорникот N1.
„Во третманот се користат инхалатори, односно т.н пумпи со кои лекот се внесува со вдишување (вдишување). „Тоа е најдобрата, најкорисната и најмалку штетната форма на терапија бидејќи лекот делува директно на заболениот орган, се администрира мала доза на лекот, симптомите брзо се елиминираат и нема несакани ефекти врз другите органи и ткива во тело“, вели таа.
Тој додава дека во последните дваесет години има значителен напредок и појава на бројни нови лекови за ефикасно лекување на оваа болест.
„Комбинациите на два или три лекови за инхалација во форма на еден инхалатор донесоа голем пробив во лекувањето, што значително го поедноставува третманот, но и ги подобрува резултатите од лекувањето. „Пушењето не само што е причина за болеста, туку и ги влошува симптомите и го прави третманот помалку ефикасен“, нагласува таа.
Мерките за лекување во зависност од тежината на болеста вклучуваат терапија со кислород, апарат за неинвазивна вентилација, респираторна рехабилитација, вакцинација против сезонски грип и пневмокок, вели пулмологот и додава дека климатско-бањскиот третман покажал поволни ефекти врз болеста. симптоми и функција на белите дробови.
„Целта на лекувањето е намалување на поплаките, олеснување на секојдневното функционирање, спречување на акутни егзацербации (егзацербации) и прогресија на болеста. ХОББ е хронично заболување кое бара редовна терапија, избегнување на ризик фактори и редовни контроли кај пулмолог со спирометриско следење на функцијата на белите дробови“, заклучува доц. д-р Сања Шарац.
