САД ги обвинија косовските власти за „непотребно подигање на етничките тензии“ откако владата го забрани српскиот динар и му нареди на српското малцинство да го примени еврото, пишува Гардијан.
Полициските рации нарачани од Министерството за внатрешни работи на Приштина на четири паралелни структури кои функционираат во областите населени со Срби, кои дојдоа неколку дена по промената на валутата, ги зголемија стравувањата од влошување на безбедносната ситуација.
Српските власти велат дека укинувањето на динарот негативно ќе се одрази на секојдневниот живот на етничките Срби кои зависат од нивните приходи, пренесува Данас.
Во понеделникот, ЕУ ја критикуваше Приштина за преземање „еднострани“ чекори за кои стравува дека дополнително ќе ги влошат односите со Србија, која одбива да ја признае независноста на Косово.
„Овие чекори се загрижувачки бидејќи не придонесуваат за деескалација на ситуацијата“, рече Јосеп Борељ, висок претставник на ЕУ за надворешни работи.
„Тие не се координирани, се земаат еднострано без потребното ниво на претходна консултација за да се спречи негативното влијание што би можеле да го имаат на теренот.
Официјални лица велат дека статусот на паралелните структури финансирани од Белград треба да се реши преку разговори за нормализација со посредство на ЕУ меѓу Косово и Србија. Дијалогот е во застој откако четири лица беа убиени во судирот меѓу српските милитанти и косовската полиција во септември.
Еврото е де факто валута во Косово од независноста во 2008 година, една деценија откако етничкото албанско мнозинство во земјата се бореше во кратката војна за независност што на крајот доведе до интервенција на НАТО и повлекување на српските сили.
Но, етничките Срби, кои сочинуваат околу пет отсто од 1,8 милиони население, сè уште го користат динарот – како одраз на нивното одбивање да ја прифатат државноста на Косово. Десетици илјади во 10 општини зависат од динарските пензии, платите и социјалните бенефиции што ги распределува Белград.
Меѓународната заедница ја повика косовската влада да ја одложи политиката за воведување само на еврото како валута, велејќи дека одлуката за промена на валутата, објавена од централната банка во средината на јануари, не дозволува доволно време за прилагодување.
Западните амбасадори во Белград рекоа дека се особено загрижени за влијанието на регулативата врз училиштата и болниците, „за кои се чини дека ниту еден алтернативен процес не е остварлив“.
Американскиот амбасадор во Косово, Џеф Ховениер, во текот на викендот изрази загриженост поради напорите на косовската полиција да заплени возила со српски динари, кои потоа се дистрибуираат за „социјални придобивки од Србија“.
„Овие акции непотребно ги зголемуваат етничките тензии и, како резултат на тоа, ја ограничуваат способноста на Соединетите Држави да служат како ефикасен застапник за Косово на меѓународната сцена“, рече тој.
Минатата недела Приштина се согласи да го продолжи преодниот период, но одби да каже колку долго.
Српскиот популистички претседател Александар Вучиќ рече дека забраната за динари е дел од пошироката политика на етничко чистење на Србите од Косово, опишувајќи ја како „криминален пуч“ против малцинството од 100.000 луѓе.
„Луѓето се исплашени, чекаат во редици за да си ги добијат парите“, рече тој во петокот.
Ветувајќи дека ќе го игнорира декретот, Вучиќ рече дека Србија ќе побара итен состанок на Советот за безбедност на ОН за да се разговара за ескалација на тензиите со Косово.
Забраната за валута не е првата мерка што го налути Белград. Како дел од напорите за повторно воспоставување контрола врз територијата, властите на етничките Албанци, исто така, ги отстранија српските знамиња и знаци од јавните згради и забранија возила со српски регистарски таблички.
Извори блиски до косовската влада рекоа дека движењето кон еврото на северот на земјата е поттикнато од загриженоста за фалсификуваните пари и нелегалните парични текови, наместо од желбата да се испровоцира српската влада.
Тие рекоа дека паралелните институции во кои упадна косовската полиција се „нелегални“ и дека Србија се согласила да ги затвори како дел од Бриселскиот договор од 2013 година.
