Нешто чудно се случува со Сонцето. Досега, речиси секој ден во 2022 година, исфрлаше блесоци и коронални масовни исфрлања, од кои некои беа најмоќните ерупции што може да се случат на нашата ѕвезда.
Ерупциите на Сонцето сами по себе не се чудни. Тие се јавуваат редовно додека минуваат низ периоди на висока и ниска активност, во циклуси кои траат приближно 11 години. Но, сегашната активност е значително повисока од официјалните прогнози на НАСА и NOAA за тековниот соларен циклус, а сончевата активност постојано ги надминува прогнозите уште во септември 2020 година.
„Не можеме со сигурност да ги предвидиме сончевите циклуси. Не го разбираме целосно сончевото динамо, кое генерира магнетни полиња кои се гледаат на површината како сончеви дамки и кои произведуваат блесоци. Ова е еден од извонредните проблеми во астрофизиката, така што не е изненадувачки што не можеме да имаме точни предвидувања“, изјави за Science Alert соларниот астрофизичар Мајкл Витланд од Универзитетот во Сиднеј во Австралија.
Но, ако не можеме да имаме точни предвидувања, се јавуваат проблеми. Што ако ги засноваме нашите предвидувања на погрешна метрика? Можеби треба да го промениме начинот на кој гледаме на нашата ѕвезда.
Сончеви циклуси
Сончевите циклуси имаат огромно влијание врз Сончевиот систем, но ние ги разбираме релативно слабо. Научниците веруваат дека тие најверојатно се поврзани со соларно магнетно поле. На секои 11 години магнетните полови на Сонцето ротираат, северот станува југ и обратно. Оваа ситуација се совпаѓа со она што е познато како сончев максимум, кога Сонцето испушта најмногу блесоци и коронални маси (CME) и има најмногу дамки.
После тоа доаѓа период на смирување на активностите, а потоа повторно период на соларен максимум. Сега нашата ѕвезда е токму во таа фаза, 25-та откако почнавме да снимаме.
Циклусите на активност се карактеризираат и предвидуваат врз основа на еден фактор: бројот на сончеви дамки. Ова се привремени области каде што магнетните полиња се особено силни, што поттикнува ерупција на ракети и CME. Пегите ги гледаме како темни дамки бидејќи магнетното поле го инхибира протокот на топла плазма, а областите подоцна се поладни и потемни од околината.
Соларниот физичар Скот Мекинтош, од американската Национална управа за океани и атмосфера (НОАА), верува дека предвидувањето на сончевите циклуси врз основа на бројот на сончеви дамки не е најдобриот модел.
„Циклусот на сончевите дамки не е примарна работа. А во учебниците и во научната заедница тоа е претставено како главен индикатор. Но, тоа е споредно“, рече Мекинтош.
„Примарниот е циклусот Хејл, 22-годишен магнетен циклус. А циклусот на сончевите дамки е само дел од оваа поголема слика “, додаде тој.
Циклусот Хејл бил откриен на почетокот на 20 век од американскиот астроном Џорџ Елери Хејл. Се состои од два циклуса на сончеви дамки кои траат 11 години – времето потребно за половите да се заменат двапати и да се вратат во првобитните позиции.
