Дали САД ќе ја снабдува Украина со оружје забрането од повеќе од 120 земји?
Соединетите Американски Држави размислуваат дали да обезбедат касетна муниција на Украина, а групите за човекови права се почесто ги повикуваат Киев и Москва да престанат да користат таква муниција.
Што е касетна бомба?
Касетната бомба е оружје што се распаѓа во воздухот и ослободува повеќе експлозивни подмуниции на широк простор. Може да се фрли од авион или да се пука со артилерија, според Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК).
Колку е таа опасна?
Подмунициите се дизајнирани да се активираат при удар и со голема веројатност да убијат или сериозно да повредат некој во областа. Освен првичната штета предизвикана од муницијата при удар, многу бомби не успеваат веднаш да се активираат. Според МКЦК, до 40% од таквите касетни бомби не експлодирале во некои неодамнешни конфликти.
Како резултат на тоа, касетните бомби, како нагазни мини, претставуваат опасност за цивилите долго откако ќе бидат употребени. Неексплодираните убојни средства од касетните бомби може да убиваат и осакаат луѓе години или дури и децении по истрелувањето на муницијата.
Групите за човекови права велат дека употребата на касетни бомби во населени области го прекршува меѓународното хуманитарно право бидејќи тие предизвикуваат неселективно уништување. Шеесет отсто од жртвите на касетните бомби се луѓе повредени за време на нивните секојдневни активности, наведува Ројтерс. Една третина од сите регистрирани жртви на касетна муниција се деца.
Повеќе од 120 земји ја потпишаа Конвенцијата за касетна муниција, која забранува употреба, производство, пренос и складирање на оружје. Русија, Украина и САД одбија да го потпишат договорот. Од усвојувањето на конвенцијата во 2008 година, 99% од глобалните резерви се уништени, според Коалицијата за касетна муниција.
Каде се користеа?
Оружјето првпат било употребено во Втората светска војна, а најмалку 15 земји го користеле во годините оттогаш, според Ројтерс. Меѓу нив се Еритреја, Етиопија, Франција, Израел, Мароко, Холандија, Велика Британија, Русија и САД.
Се проценува дека САД фрлиле околу 260 милиони касетна муниција во Лаос помеѓу 1964 и 1973 година. Досега, помалку од 400.000, или 0,47%, се исчистени и најмалку 11.000 луѓе се убиени, според Ројтерс.
Руските војници користеле касетна муниција во населените области во Украина, што резултирало со смрт на десетици цивили, според истрагата на Гардијан. Украина исто така ги искористи во напорите да ја врати територијата окупирана од Русија, според Хјуман рајтс воч.
Зошто Украина ги сака?
Киев бара касетни бомби, тврдејќи дека оружјето ќе помогне во контраофанзива дозволувајќи им на трупите да ги таргетираат вградените руски позиции и да го надминат недостатокот на работна сила и артилерија.
До неодамна Вашингтон се спротивстави на повиците на Киев, наведувајќи ја загриженоста за употребата на оружје и дека тоа не е неопходно. Сепак, американските офицери неодамна се предомислија, при што висок функционер на Пентагон минатиот месец изјави дека американската војска верува дека касетната муниција „би била корисна, особено против зацврстените руски позиции“.
Но, групите за човекови права ги повикаа Русија и Украина да престанат да користат касетни бомби и ги повикаа САД да не го снабдуваат Киев со „вродено неселективна“ муниција.
„Касетната муниција што ја користат Русија и Украина сега убива цивили и ќе продолжи да го прави тоа уште многу години. Двете страни треба веднаш да престанат да ги користат и да престанат да се обидуваат да набават повеќе од овие неселективно оружје“, рече Мери Вареам, вршител на должноста директор за оружје во Хјуман рајтс воч.
Американските власти тврдат дека таквата муниција испорачана на Украина ќе има намалена стапка на неексплодирани убојни средства што подоцна може да доведе до ненамерна цивилна смрт.
