Откриваме: пред изборите во двете земји, словенечките и српските власти си помагале во изнаоѓање информации со кои сакале да ги оцрнат водечките политичари на опозицијата.
Во Словенија на 24 април минатата година се одржаа парламентарни избори. Веднаш по отворањето на гласачките места, Европската народна партија (ЕПП), матичната политичка група на СДС и НСи, изрази загриженост за мешање во словенечките избори од странство. Тие го вперија прстот кон Русија. Зборуваше и шампионот на СДС Јанез Јанша. Според него, загриженоста за странско мешање во словенечките избори била „делумно оправдана“.
Но, Јанша со ова го оттргна вниманието од државата, која всушност се обидуваше да влијае на резултатот од парламентарните избори во Словенија во претходните недели. Ова е Србија, каде апсолутната власт ја има претседателот Александар Вучиќ, политичкиот пријател и сојузник на Јанша.
Денеска откриваме дека словенечките и српските власти пред минатогодишните избори во двете земји меѓусебно си помагале во изнаоѓање податоци кои сакале да ги оцрнат водечките опозициски политичари. Тоа го докажуваат документите што ги видовме во последните месеци и сведоштвата на неколку меѓусебно неповрзани извори од различни земји. Главните цели беа:
– Роберт Голоб, претседател на Гибања Свобода, кој ја предводи словенечката влада од јуни и
– поранешен градоначалник на Белград Драган Ѓилас, претседател на Партијата за слобода и правда (СПП). Веќе неколку години важи за политички непријател број еден на Вучиќ, поради што редовно е напаѓан од таблоидите од неговата околина.
Дали Вучиќ кажа премногу?
Словенечката канцеларија за спречување перење пари (УППД) веќе во есента 2021 година, на помалку од половина година пред парламентарните избори во Србија, почна да бара информации за банкарските сметки на Ѓилас во Словенија и други европски земји. Набрзо српската УППД почна да добива информации за сметките, трансакциите и работењето на компанијата ГЕН-И, која неколку години ја водеше Голоб, кој веќе беше првиот фаворит за победа на априлските избори на Балканот.
Стануваше збор за взаемна пријателска помош. Словенечката канцеларија, која во тоа време ја водеше избраниот член на СДС, Дамјан Жугељ, немаше ниту правна основа, ниту овластување да дојде до такви податоци. Зошто да не? Бидејќи компанијата ГЕН-И никогаш не била под истрага за сомневање за перење пари, претходни кривични дела или финансирање тероризам. Очигледно тоа го знаеле во Љубљана, па нашле обиколница низ Белград. Тоа го докажува и фактот што неколку дена пред изборите во Словенија дел од податоците до кои дојде српската канцеларија во селективна форма се појавија во медиумите на СДС.
Хронологијата на настаните ја дозволува можноста дека се работи за уредување на државно ниво. Интензивната соработка меѓу канцелариите на Словенија и Србија започна откако Александар Вучиќ го посети стратешкиот форум во Блед на крајот на август 2021 година. Не се знае дали побарал помош од Јанша за справување со Ѓилас. Но, неколку месеци претходно, директорот на српската канцеларија, Жељко Радовановиќ, јавно објави дека информацијата за Ѓилас ќе дојде преку меѓународната мрежа на финансиски органи.
Но во Србија очигледно не беа успешни во тоа. Како што ни објаснија неколку соговорници, финансиските канцеларии во земјите на ЕУ сакаат да имаат јасно оправдување за ваквите барања, зошто му се потребни на барателот. Радовановиќ во јавните настапи се повикуваше само на пишувањата на српските медиуми кои се под контрола на Вучиќ. Затоа во Белград тргнаа по друг пат – преку Словенија.
Прв дел: Словенија ги бара сметките на Ѓилас
Веќе на 1 ноември 2021 година, Вучиќ повторно се сретна со Јанша, овој пат на маргините на климатската конвенција на ОН во Глазгов. „Србија и Словенија ги зајакнуваат односите и соработката во сите области од општественото живеење“, изјави тогаш Вучиќ. Една недела подоцна, тој јавно го објави откривањето на доказите за „колку пари Ѓилас и медиумскиот магнат Драган Шолак им дале на лобистите кои работеле за косовските Албанци и се залагале за бомбардирање, а сега работат на уништување на Република Српска“.
Нецензуриран.си
Во исто време, контактите меѓу канцелариите веќе беа многу интензивни. Словенечкиот УППД минатата година ни потврди дека Жугељ најмалку двапати го посетил Белград во ноември 2021 година. Првиот пат бил учесник на конференцијата за нелегални трансакции, а вториот пат ја посетил канцеларијата на Србија. „Посетата беше поврзана со имплементација на билатерални договори меѓу канцелариите и презентација на одредени ИТ решенија“, објаснуваат оттаму.
Но, веќе на крајот на ноември, словенечката канцеларија покрена постапка против Ѓилас. Документите потврдуваат дека УППД сакала да истражи и некои членови од неговото семејство. Преку меѓународна размена, тие бараа податоци од Швајцарија, каде што работи компанијата на Ѓилас Мултиком Опен.
Дали постапката против Ѓилас ја започнаа во Љубљана само затоа што во Србија оценија дека на орган од членка на ЕУ полесно ќе дојде до потенцијално инкриминирачки информации за тамошниот опозициски политичар? Во УППД тие не коментираат за конкретни теми. Според нашите податоци, Жугељ во подоцнежните месеци патувал и во Србија. Тој официјално заминуваше во странство „на конкретна оперативна анализа и меѓународна размена на податоци и документација што канцеларијата ја започна во ноември“. Односно кога „се фати со Ѓилас“.
Втор дел: во Србија одат на лов на Голоб
Приказната брзо доби продолжение. По „Операција Ѓилас“ следеше „Операција Голоб“. Овој пат во спротивна насока: на словенечката канцеларија и помогна канцеларија од Србија – и тоа по многу сличен модел на оној на Ѓилас.
На почетокот на 2022 година Голоб го најави влегувањето во политиката. На крајот на јануари стана претседател на Гибања Свобода, која веднаш се искачи на врвот на испитувањата на јавното мислење. Само неколку дена подоцна, Бојан Пожар, политичкиот сојузник на Јанша и медиумски работник, објави анонимно писмо за работењето на компанијата ГЕН-И од Белград, потпишано од нејзините „загрижени вработени“. Со оглед на тоа што компанијата имала само четворица вработени според податоците од годишниот извештај на групацијата, многу поверојатно е дека анонимното писмо дошло од друго место, можеби дури и од Словенија.
Но и тоа беше доволно за српската канцеларија да почне да бара информации за сметките, трансакциите и бизнисот на ГЕНИ-И на Балканот. Од Белград побараа помош од финансиските власти од Црна Гора преку меѓународна размена. Тие изјавија дека податоците им се потребни за истрагите што ги воделе. Истовремено, тие негираа дека оригиналната нарачка пристигнала од Љубљана. Во Црна Гора биле многу изненадени кога сфатиле дека поединечните податоци што ги испратиле во Белград се појавиле во Словенија непосредно пред изборите во април. „Меѓународната финансиска истрага“ за која пишуваа медиумите од кругот на СДС кога беа објавени овие податоци, всушност никогаш не се случи. Пријавата во полиција ја доставила канцеларијата непосредно пред заминувањето на Жугеље.
Кривичната истрага ќе го даде конечниот одговор дали и колку имало планирана злоупотреба на државните институции за политички потреби на СДС пред изборите во Словенија. Во декември од Националната истражна канцеларија потврдија дека „прибираат информации поради причини за сомневање дека е сторено кривично дело, за што сторителот се гони по службена должност“. Жугељ пред извесно време преку соопштение ги отфрли сите обвинувања. За кривичното дело злоупотреба на службената положба или службени права е пропишана затворска казна од една до пет години, пишува necenzuirano.si.
