На крајот на февруари 2022 година, веста дека Русија започнала инвазија на Украина брзо се прошири низ светот. По неуспехот на многу поголемата и посилна руска армија да ја окупира Украина со удар од гром, стравувањата од брза капитулација на Киев беа заменети со прогнозите дека на војната, која предизвика криза во целиот свет, не и се гледа крајот. Доаѓањето на 2025 година повторно го отвори прашањето дали новата година ќе биде онаа во која ќе заврши војната и под кои услови.
Завршувањето на најголемиот вооружен конфликт на европско тло од крајот на Втората светска војна конечно може да дојде до крај, се почесто се споменуваше на крајот на 2024 година.
Мирот во Украина, заедно со прашањата за имиграцијата и економијата, беше една од клучните точки во претседателската кампања на Доналд Трамп, на која тој освои втор четиригодишен мандат на чело на САД.
Трамп вети дека по преземањето на функцијата претседател на САД, ќе стави крај на конфликтот „во рок од 24 часа“ преку договор.
Германскиот канцелар во заминување Олаф Шолц, исто така, во телефонски разговор со Трамп на крајот на декември се согласи дека руската војна против Украина „трае предолго“.
Во средината на декември 2024 година, украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека следната година треба да биде време за воспоставување сигурен мир, наведувајќи дека единството на Европската унија и Соединетите Американски Држави е неопходно за да се постигне мир во неговата земја.
„Само заедно САД и Европа можат да го запрат рускиот претседател Владимир Путин и да ја спасат Украина“, рече Зеленски пред самитот на ЕУ.
Воено-политичкиот аналитичар и професор на Факултетот за политички науки во Загреб, Роберт Бариќ, за N1 вели дека во 2025 година може да очекуваме замрзнување на конфликтот во Украина, бидејќи двете страни се во таква ситуација што прашање е како да продолжат да водат војна.
„Русија повеќе не може економски да води војна, без разлика што вели Путин. И кога ќе го погледнете неговото годишно интервју, јасно е дека тој сака крај на војната во секој поглед, но руските услови мора да се исполнат, што, се разбира, е неприфатливо. И да се разбереме, на Русија веќе не и се верува“, прецизира Бариќ.
Доколку има договор за мир, како што вели, тоа ќе биде само фаза на подготовка за натамошна руска агресија.
„Русија ќе ја напушти хибридната војна против Западот што сè уште ја спроведува во масовни размери. Украина, исто така, ќе мора да се согласи на примирје за да може да се реорганизира поради многу големата грешка што ја направија Зеленски и украинската политичка елита во водењето на војната во последната година и половина, што сега е јасно видливо. но воопшто не е на колена како што некои го прикажуваат и фронтот во Донбас нема да се распадне. „Се разбира, борбените операции на Русија сега ќе се интензивираат бидејќи Путин сака да го врати Курск до инаугурацијата на Трамп (20 јануари), што не му успева баш“, објаснува Бариќ.
Под кои услови може да има мир?
Целосно спротивставените ставови на Киев и Москва за условите под кои може да се постигне мир е она што го отежна седнувањето на преговарачка маса, а прашање е кој е подготвен и за колку отстапки.
Само еден ден пред 2025 година, руските државни медиуми објавија дека Русија го отфрлила планот изнесен од тимот на Трамп за ставање крај на руско-украинската војна со одложување на приемот на Киев во НАТО во замена за прекин на огнот.
Потпретседателот на Трамп, Џеј-Ди Венс, откри во ТВ-интервју од септември 2024 година дека сегашната линија на фронтот меѓу Русија и Украина ќе стане „демилитаризирана зона“ за да се спречи Русија повторно да изврши инвазија. Во извештајот на ВСЈ се вели дека демилитаризираната зона би била долга речиси 1.300 километри.
Иако не е јасно кој ќе ја надгледува зоната, неименуван член на тимот на Трамп рече дека контролата ќе биде „европска“.
Венс, исто така, сугерираше дека според планот, Украина ќе мора да ѝ отстапи дел од окупираната територија на Русија, вклучувајќи делови од Луганск, Доњецк, Керсон и Запорожје.
Дека Украина ќе мора да направи територијални отстапки за да постигне мир во средината на декември 2024 година, изјави и словачкиот претседател Петер Пелегрини, додавајќи дека тоа е „заедничка, реална“ позиција во Европа.
Изразувајќи надеж дека сите инволвирани страни наскоро ќе седнат на преговарачка маса, тој додаде дека неговото мислење се заснова на состојбата на терен и информациите што ги добива секојдневно.
Сепак, идеите за предавање на дел од територијата претходно неколку пати беа отфрлени од Украина.
Професорката Бариќ посочува дека до сега можеле да се слушнат разни соопштенија од различни партии, но дека всушност ништо не знаеме за сето тоа. Тој исто така истакнува дека Европа е длабоко поделена околу Украина.
„Скандинавските и централноисточноевропските земји, со исклучок на Словачка и Унгарија во моментов, и дел од западноевропските земји ќе продолжат да ја поддржуваат Украина. Еден дел би можел да се подели и прашање е што ќе се случи. Затоа, најмногу што може да се очекува во 2025 година е некаков замрзнат конфликт што двете страни ќе се обидат да го искористат за да се подготват за понатамошни борби“, вели Бариќ.
