Чешката Република во петокот го презеде ротирачкото шестмесечно претседавање со Европската унија со сите очи вперени во Украина, која од февруари се бори со руските сили.
„Ова претседателство не се подготви за добро време, туку за лошо време“, изјави за АФП аналитичарот Павел Хавличек од Прашката асоцијација за меѓународни односи.
Чешка го презема шестмесечното претседавање со ЕУ од Франција. Мотото на претседателството е: „Европа е задача“.
Централноевропската земја со 10,5 милиони жители, членка на ЕУ од 2004 година, вети дека ќе се фокусира главно на помошта за Украина и на последиците од војната.
Чешката Република сака да помогне во задржувањето на бегалската криза, да започне повоени напори за обнова, да ја зајакне енергетската безбедност, одбранбените капацитети и економската издржливост на ЕУ и да ја подобри издржливоста на нејзините демократски институции.
За санкции
Чесите стекнаа почит во странство помагајќи и на Украина, додаде тој.
Откако започна инвазијата на 24 февруари, Чешка прими речиси 400.000 украински бегалци и обезбеди значителна финансиска и воена помош за Киев.
Во рамките на ЕУ, Чешка е исто така гласен поборник за санкции против Русија.
Десничарскиот премиер Петр Фиала, поранешен политички аналитичар кој е коавтор на книга за ЕУ од 992 страници, неодамна рече дека ќе се обиде да организира самит со украинскиот претседател Володимир Зеленски.
На настанот ќе присуствуваат и земјите од Западен Балкан, чиј европски пат, поддржан од Чешка, е во застој.
Но, самитот кој на Украина би и понудил нешто како Маршаловиот план (американска иницијатива да помогне во обновата на Западна Европа по Втората светска војна) ќе се одржи само ако војната во Украина дотогаш заврши.
Политичкиот аналитичар Јиржи Пехе рече дека овој предуслов го прави проектот нереален.
„Конфликтот тешко дека ќе заврши пред крајот на чешкото претседателство“, изјави тој за АФП.
„Мислам дека Чесите само ќе се обидат да организираат самит за Украина и… да ги убедат другите земји да продолжат да и помагаат“, додаде тој.
Евроскептични Чеси
Чесите се во лоша позиција да разговараат за економското закрепнување или енергетската безбедност, рече Пехе.
Имено, земјата се соочува со висока инфлација, не влезе во еврозоната и се потпира на нуклеарната енергија, што беше отфрлено од некои членки на ЕУ, вклучително и Германија, додаде тој.
„Чешка тешко може да понуди лидерство во овој поглед, и мислам дека ќе претпочита да посредува на самити или разговори за овие прашања, додека другите земји ќе ја преземат водечката улога“, истакнува Пехе.
Чесите се склони кон евроскептицизам. Истражувањето спроведено во март од агенцијата СТЕМ по нарачка на Владата покажува дека само 36 отсто од нив се задоволни од ЕУ.
Централнодесничарската влада на Фиала е помалку евроскептична од некои нејзини претходници, но аналитичарите се сомневаат во нејзината способност да се дистанцира од немирите во ЕУ, Унгарија и Полска.
Прага има блиски врски со двете земји – и со Словачка – во рамките на таканаречената Вишеградска група.
Чешката комесарка за квоти Вера Јоурова неодамна апелираше до владата да заземе јасен став кон Унгарија и Полска пред да го преземе претседателството.
Сепак, Пехе е скептичен.
„Не гледам шанса Чешка да заземе покритички став“, рече тој.
Ова е втор пат Чешка да претседава со ЕУ откако стана членка во 2004 година.
Со цел да се означи почетокот на претседателството, во петок во Чешка ќе пристигне претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен.
