Овој вторник во САД е познатиот „Супер вторник“ кога се одржуваат прелиминарните избори за партиски номинации за претседателските избори што ќе се одржат во ноември.
Се уште постои неизвесност меѓу републиканците бидејќи гувернерката на Јужна Каролина Ники Хејли не ги загуби сите шанси против Доналд Трамп, кој води во трката за номинација на партијата и има големи шанси повторно да биде претседателски кандидат.
Од друга страна, кај демократите нема големи неизвесности бидејќи дури и актуелниот претседател Џо Бајден нема сериозни предизвикувачи во партијата и речиси сигурно ќе води кампања за реизбор. Од сегашна перспектива, во ноември, САД (и светот) чекаат нов изборен судир меѓу Бајден и Трамп.
Под притисок на години и лош рејтинг
Иако се чини дека повторната кандидатура на Бајден не е доведена во прашање, тој е под зголемен притисок од неговата возраст и лошиот рејтинг. Тој наполни 81 година и е најстариот претседател во американската историја. Зад него е Роналд Реган, кој имаше 77 години кога го заврши вториот мандат. Доколку биде реизбран, Бајден ќе има 86 години на крајот од вториот мандат.
Покрај годините, Бајден е под притисок и од лошиот рејтинг. Во анкетата на Ројтерс и Ипсос објавена минатата недела, тој уживаше поддршка од само 37 отсто од Американците. Згора на сето тоа, тој направи многу гафови, поради што многумина се сомневаат во неговите когнитивни способности. Додуша, Бајден минатиот четврток беше подложен на систематски преглед, а во резимето на медицинскиот извештај стои дека тој сè уште е „способен за должност и способен да ги извршува сите должности без исклучок или прилагодување“.
Можеше да го направи тоа како Линдон Џонсон
Но, дали е можно со оглед на лошиот рејтинг, гафовите и напредната возраст, Бајден во последен момент, можеби на конвенцијата на демократите што ќе се одржи во август во Чикаго, да објави дека се откажува од трката за втор претседателски мандат? Тоа не е приказна од ведро небо. Во САД се дискутира за тоа дека некој друг е демократски претседателски кандидат.
„Бајден би можел да го направи тоа додека го отслужува остатокот од својот мандат во Белата куќа, како што направи Линдон Џонсон во 1968 година. Ако тој се откаже до август, тоа ќе отвори простор за други потенцијални кандидати на Демократската национална конвенција во Чикаго“, напиша NBC на почетокот на февруари.
Во истиот текст беше посочено дека нема механизам (Демократската) партија да отстрани кандидат пред конвенцијата.
„Особено нема начин да изберат наследник пред конвенцијата. Ако голем дел од Демократската партија ја изгубат довербата во Бајден, делегатите на националната конвенција теоретски би можеле да му свртат грб. Но, тие беа избрани за делегати токму поради нивната лојалност кон Бајден и ветија дека ќе го поддржат“, пишува во истиот текст NBC.
Се споменува и Обама, но Мишел
И Ројтерс неодамна напиша дека демократите „немаат план Б доколку Бајден одлучи да ја прекине кампањата за реизбор поради која било причина“ и дека „ненадејната потреба да се замени ќе предизвика хаотична внатрепартиска битка“.
Гласините за можна оставка на Бајден пред изборите се поттикнати од гласовите, често од републиканците, дека наместо Бајден, демократски претседателски кандидат ќе биде поранешната прва дама Мишел Обама. Нејзината канцеларија во вторникот ги отфрли таквите гласини. “Госпоѓица. Обама ја поддржува кампањата за реизбор на претседателот Бајден и потпретседателката Камала Харис“, велат тие.
Надворешно-политичкиот аналитичар Денис Авдагиќ смета дека сега е предоцна за да „конкурира“ кандидат кој е доволно препознатлив да го замени Бајден.
„Сè упатува на тоа дека Бајден ќе биде потврден како кандидат на конвенцијата на Демократската партија. „Во овој момент не гледам тенденција тој да се откаже од својата кандидатура“, смета Авдагиќ.
„Ако е потребно да се вклучи, има кандидати“
Ако тоа се случи, забележува Авдагиќ, сегашниот потпретседател Харис нема автоматски да стане кандидат.
„Нејзиното име во моментов го нема на списокот со кандидати за таа конвенција. „Бајден моментално има мнозинство гласови, и доколку таму се откаже од својата кандидатура, демократите практично ад хок би одлучувале кој ќе биде нивниот кандидат на самата конвенција“, додава тој.
Авдагиќ е скептичен за гласините, особено за Мишел Обама како можен кандидат во случај на повлекување на Бајден.
„Ако некој треба да се вклучи, тогаш има и други имиња кои имаат одредена политичка тежина, како сенаторката Ејми Клобучар или поранешниот секретар за транспорт Пит Бутигиг. Г-ѓа Обама беше најпозната како сопруга на поранешен претседател, а не како политичар. Веројатно би предизвикала некаков ентузијазам, но при ад хок одлучувањето, доколку тоа воопшто се случи, Камала Харис би имала многу поголема тежина“, смета Авдагиќ.
„Дали ќе ги гледа Бајден и Трамп?”
Се чини дека е подеднаков политички ризик за Демократската партија да влезе во претседателската трка со или без Бајден.
„Да, но прелиминарните избори се напреднати и нема повеќе можност некој друг да се кандидира до конвенцијата на демократите. Не е невозможно, но има многу големи „но“ во тој случај. Бајден прво би морал да се откаже од својата кандидатура“, рече Авдагиќ
Тој смета дека дури ни Трамп се уште не е целосно безбеден кандидат.
„Големото прашање е дали навистина ќе ги видиме Трамп и Бајден во претседателската трка. Се зборува за можна оставка на Бајден, но не е невозможно Трамп да се откаже пред некоја непријатна ситуација. Додуша, судските и финансиските проблеми го принудуваат да оди до крај без разлика на се“, заклучи Авдагиќ.
