Два големи земјотреси со јачина од 7,7 и 7,6 степени според Рихтеровата скала предизвикаа смрт на десетици илјади граѓани во Турција и Сирија. Во оваа трагедија се виде дека неисправните згради предизвикаа загуба на многу животи. Ова доведе до прашањето – како да се градат згради отпорни на земјотреси?
Експертите наведуваат дека постојат многу методи кои се користат во зградите со цел да се намали ефектот од земјотресите, но дека тие се на прво место – сеизмички изолатори.
„Тоа е многу безбеден и посебен метод кој може да се примени против земјотреси… Треба да се користи во јавни згради, училишта и големи проекти. Може да се користи и за помали згради, но доколку овие згради се градат според соодветната инженерска техника, нивната отпорност на земјотреси веќе ќе биде на доволно ниво“, вели унгарскиот експерт Атила Ласло Јо.
На прашањето дали сеизмичкиот изолатор обезбедува заштита од земјотреси, професорот Ерџан Јуксел од Лабораторијата за градежно инженерство на Техничкиот универзитет во Истанбул вели – заштитата е речиси сто проценти.
„Изолаторот во моментов е една од најновите фази во светската технологија за земјотреси. По земјотресот Крајстчерч, кој се случи во Нов Зеланд во 2011 година, и големите земјотреси во Јапонија кои следеа, интересот за оваа технологија значително се зголеми. Сеизмичките изолатори поставени помеѓу конструктивните системи на објектот го зголемуваат периодот на осцилација на објектот, овозможувајќи истиот да се оддалечи од разорното критично подрачје и минимално да биде погоден од хоризонталните сили на земјотресот. Под столбовите се поставуваат изолатори и армирано-бетонски завеси, кои се сметаат за соодветни во зградата, спречувајќи директна интеракција на зградата со земјата. Затоа, повеќето од движењата што се случуваат за време на земјотрес остануваат таму каде што е изолаторот. Движењата на првиот кат се значително намалени“, објасни Јуксел.
Неколку болници во Турција беа поштедени од големи штети во разорните земјотреси токму поради употребата на системи за сеизмички изолатори.
Дали оваа технологија може да се примени во нормални згради и дали создава високи трошоци?
Професорот Јуксел нагласува дека употребата на изолатори не носи големо оптоварување во однос на трошоците.
„Изолаторите може да се применат на секоја зграда. Тоа предизвикува зголемување на вкупната цена на грубата градба за 10-20 отсто. Ова е трошок што лесно може да се толерира… Сеизмички изолатори може да се додадат во зградата подоцна, но овој процес може малку повеќе да го зголеми товарот на трошоците. Ширењето на оваа градежна технологија кај нас се покажува како добар пример. Тоа е многу важен и безбеден систем“, рече експертот.
Во земјотресите што ги погодија Турција и Сирија на 6 февруари досега загинаа повеќе од 45.000 луѓе.
