Кристофер С. Чиввис, директор на Програмата за Стејткрафт на САД од Карнеги фондацијата за меѓународен мир, независен истражувачки центар за меѓународни односи, објави анализа за можниот исход од војната во Украина.
Анализата ја објави британски Гардијан.
Војните понекогаш започнуваат лесно, но принципот на стратегијата е дека тие се секогаш непредвидливи и исклучително тешко да се завршат. Војната на Путин во Украина веќе ескалира побрзо отколку што повеќето експерти можеа да замислат пред само една недела. Тој сега со својата војска ги опколи големите украински градови и се заканува дека ќе ги израмни со термобарично оружје, касетна муниција и наведувани проектили. Ова ќе го тероризира цивилното население и може да го деморализира претстојниот украински отпор.
„Конфликтот може да ескалира на Балканот“
Конфликтот може да ескалира во друг регион, како што е Балканот, каде беснеат долготрајни конфликти, а Русија има широка мрежа на разузнавачки и безбедносни служби. Во меѓувреме, НАТО, Г7 и голем број други земји ги зголемија економските казни на невидени нивоа. Неколку европски нации кои претходно не сакаа воено да се вклучат во конфликтот, сега го сторија тоа, испраќајќи оружје и финансирајќи го украинскиот отпор.
Во средината на оваа ескалација, експертите можат да развијат бесконечен број сценарија за тоа како конфликтот би можел да заврши. Но, моето искуство како американски Национален разузнавач за Европа сугерира дека има само два начини за завршување на војната: еден, продолжување на ескалацијата, потенцијално преку нуклеарно оружје; и второ, горчливиот мир наметнат на поразената Украина што ќе биде исклучително тешко да го проголтаат САД и многу европски сојузници.
Операцијата на Путин
Путин намерно ја обликува својата операција во Украина на ист начин како што САД ги обликуваа своите операции за промена на режимот во Косово, Ирак и Либија, обвинувајќи ја Украина за кршење на човековите права и дека е терористичка држава. Путин исто така прави смешно тврдење дека Украина е фашистичка, пишува Гардијан, а пренесува Индекс.
Судејќи според начинот на кој сега стојат работите, се чини малку веројатно дека Путин, кој веќе има вложено толку многу во оваа војна, ќе се задоволи со нешто помалку од целосно потчинување на украинската влада. Најверојатната стратегија за ова е да се срамни со земја Харков како да е Грозни или Алепо, а потоа да се закани дека ќе го изгори Киев до темел.
Ако успее да ја собори украинската влада, Русија ќе формира марионетска влада во Киев која ќе потпише услови за предавање многу поволни за Русија. Условите речиси сигурно ќе вклучуваат ветување за украинска неутралност и би можеле да одат уште подалеку со формално обврзување на Украина во сферата на влијание на Русија со членство во Организацијата на рускиот договор за колективна безбедност или нејзината Евроазиска економска унија.
Во тој момент, САД и нивните сојузници ќе се соочат со исклучително тешки политички избори. Вашингтон и некои од неговите сојузници би можеле да се обидат да се борат, на пример, со поддршка на украинското востание. Ова грубо би ја одразило стратегијата што САД ја користеа за да му помогнат на францускиот отпор против нацистичка Германија.
Кремљ веројатно би бил подготвен да ризикува напади врз безбедни засолништа на територијата на НАТО, најверојатно користејќи нередовни сили или дури и злогласната група Вагнер. Овие операции би можеле да доведат до масовна ескалација што би ја отворила вратата за многу поширока војна меѓу НАТО и Русија – самата војна што Џо Бајден се обидуваше да ја избегне.
Нуклеарно оружје
Алтернативно, востанието може значително да ги ослабне руските сили. Украинската бунтовничка армија би можела да им нанесе голема штета на руските сили и да ја поткопа позицијата на Путин меѓу руските елити, од чија поддршка зависи владата.
Можни се и други патишта за понатамошна ескалација, но сите тие на крајот водат до нуклеарниот праг. Бројните воени игри што ги водеа Соединетите Држави и нивните сојузници од руската инвазија на Украина во 2014 година, јасно покажуваат дека Путин најверојатно ќе употреби нуклеарно оружје доколку заклучи дека неговиот режим е загрозен.
Тешко е да се знае точно каков развој би го исплашил доволно за да го помине нуклеарниот праг. Голема војска на НАТО која би навлегла на руска територија секако би била доволна. Преминувањето на нуклеарниот праг не мора да значи целосна тековна нуклеарна размена – со други зборови, глобална термонуклеарна војна. Но, тоа би било исклучително опасна, пресвртница во светската историја.
Заплашување на Западот
Најдискутираната нуклеарна опција во последниве денови вклучува Русија да користи мало нуклеарно оружје („нестратегиско нуклеарно оружје“) против одредена воена цел во Украина. Таквиот напад може да има воена цел, како што е уништување аеродром или друга воена цел, но главно би имал за цел да покаже подготвеност за употреба на нуклеарно оружје или „ескалација за деескалација“ и заплашување на Западот да отстапи.
Некои аналитичари ја доведуваат во прашање способноста на Русија да спроведе таква операција, со оглед на недостатокот на пракса. За жал, ова не е единствената, па дури и најверојатната опција на располагање на Кремљ. Врз основа на анализите што ги спроведов по инвазијата на Путин во 2014 година, поверојатна опција би била ненадеен нуклеарен тест или нуклеарна детонација на голема височина што ќе ја оштети електричната мрежа на голем украински, па дури и град на НАТО. Замислете експлозија која ги гаси светлата над Осло.
Најтешкиот предизвик
Која е алтернативата? Повторно, можни се бескрајни сценарија, но има едно основно – тоа започнува со обидот да се избегне понатамошна ескалација. Досега, администрацијата на Бајден мудро се воздржуваше од директно американско воено вклучување во конфликтот, но воздржаноста може да биде тешка во наредните денови доколку руските сили брутално ги опустошат украинските градови.
Но, најтешкиот предизвик ќе биде како да се одговори ако Русија и наметне марионетски режим на Украина. Ова би ги ставило САД во речиси невозможна позиција да треба да избираат помеѓу понатамошна ескалација и компромис за самите принципи што доведоа до војна – правото на една нација како Украина да биде слободна и независна.
Во ова сценарио, администрацијата на Бајден ќе треба да покаже извонредно лидерство и сила за да ја задржи својата коалиција и да ја насочи кон воздржаност. Би се соочила со исклучително висок притисок од европските престолнини, украинските лоби и други да ја собори марионетската влада и да продолжи да се бори, можеби со признавање на украинската влада во егзил.
„Реални се шансите Путин да биде стратешки слаб. Но, тоа не значи дека САД можат да победат“.
Дали вратата на НАТО ќе остане отворена за Украина во која доминира Русија? Веројатно, но тоа би било слично на тврдењето дека вратата на НАТО е отворена за Северна Кореја или Иран. Сите последици кои се веројатни од овој конфликт – растечкото трупање на конвенционалните сили на границата меѓу НАТО и Русија, повисоките нивоа на трошоци за одбрана во САД, прекин на напорите за намалување на американските воени позиции на Блискиот исток и помалку ресурси за стратешка конкуренција со Кина – и понатаму тие би биле подобар исход отколку алтернатива во која се користи нуклеарно оружје.
Војните можат да започнат брзо или бавно. Не е премногу рано да се размислува како да се стави крај на оваа војна. Шансите Путин да биде стратешки слаб се реални. Но, тоа не значи дека САД можат да победат. Ќе мора да се задоволи со слика која е многу погрда отколку што беше пред војната и колку побрзо Вашингтон ја прифати, толку подобро.
