Шведска и Финска ја отфрлија неутралноста по Студената војна, кога се приклучија на Европската унија.
Двете скандинавски земји размислуваат да ја отфрлат воената неутралност. Особено во случајот со Финска, тоа може да оди брзо. Скептицизам за членството во НАТО на Шведска и Финска е како последица на руската воена операција во Украина. Неодамнешното истражување на јавното мислење покажува дека сега 41 отсто од Швеѓаните се за приклучување кон западната воена алијанса, 35 отсто се против, додека останатите се несигурни. Ова е прв пат поддршката за членство да биде поголема од спротивставувањето.
Во Финска, која дели дури 1.340 километри граница со Русија, пресвртот е уште порадикален.
– Во контекст, само 24 до 28 отсто од луѓето беа за членство во НАТО во последно време. Сега имаме мнозинство од 53 отсто за. Зачудувачки промени за само неколку недели – рече Хенри Ваханен, експерт за надворешна политика и советник на Финска, Националната коалиција на опозициските партии, пренесува ДВ.
Во Шведска, од друга страна, партиската сцена е толку сложена што барањето за влез во НАТО се уште изгледа неверојатно.
– Имате десничарски партии кои се за НАТО, црвено-зелените кои се против, но исто така и десничарската екстремистичка партија на шведските демократи кои исто така се против – вели Ана Висландер, раководител на Институтот за безбедност и развој во Стокхолм.
Блиски врски со НАТО и САД
Две скандинавски земји ја отфрлија неутралноста по Студената војна, кога се приклучија на Европската унија. Но, официјалната воена неутралност беше задржана, иако соработката со НАТО се интензивираше во последната деценија.
– Постојат длабоки билатерални врски со САД. Постои и трилатерален договор меѓу Шведска, Финска и САД – рече Зебулон Карландер, воен аналитичар и автор на „Стратешки избори – иднината на шведската безбедност“
Стокхолм испраќа војници на воени вежби со членките на НАТО и, обратно, ги поканува членките, особено Америка, на своите воени вежби.
– Мислам дека сега треба да ги погледнеме работите од поинаков агол, а можеби и да преминеме на повисоко ниво – вели Ваханен, сугерирајќи дека е време скандинавските земји да влезат во НАТО. -Мислам дека е фер да се каже дека Русија е воена закана за Финска во моментов – вели Ваханен.
Шведска и Финска се приклучуваат на НАТО
Минатата недела НАТО одлучи да сподели разузнавачки информации за ситуацијата во Украина со Стокхолм и Хелсинки. Москва се заканува дека ќе „одговори“ доколку двете земји се приклучат на НАТО, што наиде на осуда во Шведска и Финска.
– Дебатата за прием во НАТО во Шведска и Финска се одвива само затоа што Русија им се заканува и ги вознемирува соседите – рече Карландер.
Веќе е преседан Шведска да испрати 5.000 противтенковски ракети во Украина.
– Не пруживме воена помош до тој степен од Студената војна меѓу Финска и Советскиот Сојуз во 1939 година – се сеќава Карландер. Финска испрати 2.500 јуришни пушки, муниција, 1.500 противтенковски пушки за еднократна употреба и 70.000 воени порции храна.
Кога ќе влезе во НАТО?
Во февруари, Улф Кристерсон, еден од лидерите на шведската опозиција, предвиде дека неговата земја може да се приклучи на воениот сојуз во рок од пет години. Но, сега војната во Украина може да ја вжешти дебатата. Сепак, тоа не значи дека работата ќе се забрза. Зашто, како што објаснува Ана Висландер, претстојните парламентарни избори ќе донесат „понатамошна поларизација“ по ова прашање.
Хенри Ваханен има посмела прогноза што се однесува до Финска: „Мислам дека тоа ќе се случи за неколку месеци, најмногу за една година“.
