Двоглав орел, националистичко знаме, провокации: дуелот меѓу Србија и Швајцарија има дебела политичка историја, потсетува печатот на германски јазик. За тоа швајцарските медиуми разговарале со повеќе соговорници од Србија.
„Одлучувачки натпревар со политички динамит“, гласи насловот на Берлински цајтунг пред средбата меѓу Србија и Швајцарија на Мундијалот. Само победа би ѝ донела на Србија пласман во осминафиналето, а на Швајцарија и е доволен бод – и двајцата под услов Камерунците да не направат чудо против Бразил.
„Во средината на ноќта југословенската полиција го разбуди Рагип Џака од сон, со лисици го однесе во ќелија од четири на два метри во Приштина. Текстот во германскиот весник започнува со опис на настани од семејството на Гранит Џака, актуелниот капитен на Швајцарија. Шест месеци затвор, тортура. „Тоа што татко ми го доживеа таму, никому не го посакувам“, изјави еднаш Гранит.
Семејството подоцна емигрирало во Швајцарија. Се потсетува дека емоциите на Џака и Џердан Шаќири „зовреа“ на средбата пред четири години, кога Швајцарија ја победи Србија со 2:1, а двајцата постигнаа по еден гол.
„И двајцата направија крилја од тупаниците и ги испреплетуваа палците во знак на славење: двоглав орел. Грбот на Албанците беше јасна политичка порака и провокација за Србија која до ден денес не го признава Косово населено со Албанци. И двајцата добија казни. Што ќе се случи овој пат?“, прашува берлинскиот весник.
Има изјави и од играчи кои сите велат дека само фудбалот е важен, и дека овој пат ќе бидат попаметни. Веќе имаше провокации од српска страна“, продолжува весникот. „Се појавија фотографии од националистичкото знаме од соблекувалната. Таму можеше да се видат контурите на Косово во српски национални бои. Дисциплинската комисија на ФИФА покрена постапка против Српската федерација“.
Интимно растргнат меѓу два народа
На истата праисторија потсетува и „Зидојче цајтунг“, кој наведува дека швајцарските играчи со албански корени се под двоен притисок: „Прво, притисокот може да дојде од српските навивачи на стадионот, а притисок има и дома, каде што Публиката не одобрува кога играчите на нивниот Нати (национален тим, уред.) ги туркаат другите земји во прв план пред Швајцарија“.
„Дали во таа состојба рацете ќе останат мирни за време на прославата, ако воопшто има причина за славење? Тоа ќе го знаеме во петок навечер“, додава минхенскиот весник.
„Франкфуртер алгемајне цајтунг“ потсетува дека гестот на двоглавиот орел не само што ги вознемири Србите, туку и Швајцарците: „Бурата беше толку голема што весниците ја пренесоа во своите уводници, а потоа следуваа политички дебати“, пишува весникот и потсетува дека некои дури размислувале да им забранат на лицата со двојно државјанство да играат за Швајцарија.
„Импулсот од фудбалскиот стадион доведе до прашања кои претходно тешко ги интересираа Швајцарците. Ако фудбалерите се веќе интимно поделени меѓу две нации, што е со луѓето кои работат на почувствителни места: дипломати, граничари, разузнавачи?“, потсетува Франкфуртер за Алгемајне.
„Други гласови укажуваа дека успесите на националниот тим ќе бидат невозможни без секунда – така ги нарекуваат децата на мигрантите во Швајцарија. И дека токму овој тим придонесе многу за чувството за заедништво на народ кој веќе е поделен по мајчините јазици. Пишува дека оваа позитивна сила не треба да се ослабува“.
„Те молам фрли ја топката“
На крајот на октомври Noje Zircher Zeitung разговараше со српскиот „началник на одбраната“ Милош Вељковиќ, а сега објави текст пред натпреварот. Вељковиќ е роден во Базел во 1995 година, каде што израснал. Вели дека често се допишува со швајцарскиот репрезентативец Брел Ембола, а по видување ги познава Џака и Шаќири кои исто така пораснале во Базел.
Вељковиќ за целата политичка прелудиа рече: „Не е мое да зборувам политички. Сите луѓе треба да знаат што е добро, а што не за нив“.
Поречит во интервју за швајцарскиот таблоид „Блик“ беше Здравко Кузмановиќ, поранешен репрезентативец на двете земји, кој вели дека секогаш навива за Швајцарија каде што живее, освен кога игра против Србија. Тој вели дека би сакал Србија да го постигне победничкиот гол во 96. минута.
Прво беше прашан зошто неодамна изјави дека пред четири години ќе ги „скршеше“ Џака и Шаќири доколку беше на теренот. Кузмановиќ појасни дека тоа би се однесувало на тешки дуели во играта, а не на борба со некого.
Добро го познава Шаќири со кој играше во Интер: „Одвреме навреме се гледаме во Кајзераугуст (град во близина на Базел, уред.) и си правиме муабет. Ние немаме никаков проблем. Затоа, те молам, фрли ја топката. Приказната треба да заврши, најдобро би било сите да ги разделиме фудбалот и политиката“.
На прашањето дали 2018 година може да се заборави, Кузмановиќ одговори: „Веројатно не. Да се покаже двоглавиот орел е срамота, ниту еден Србин не го заборавил. Но, тоа се случи и не може да се врати“.
Запрашан за закачувањето на знамето на кое Косово во српски бои и натписот „Не се предава“ во српската соблекувална пред мечот со Бразил, Кузмановиќ рече: „Соблекувалната беше празна и не се знае кој ја направил фотографијата. Ниту еден играч не го објавил. Сигурно не беше добар потег, но дуелот со Шва
спортот е доволно интересен за jcar, ајде да зборуваме за тоа. Нема повеќе изговори. Сè или ништо. Едниот тим оди понатаму, другиот лета дома“.
„Играчите треба да се однесуваат како возрасни“
Пред натпреварот, швајцарскиот јавен сервис СРФ разговараше со познатиот српски фудбалски коментатор Александар Стојановиќ (РТС), а прашањата главно се однесуваа на политичките димензии на натпреварот.
Се бројат само кликовите и насловите“, изјави Стојановиќ за медиумите што ја подгреваат атмосферата во Швајцарија, иако играчите на двата тима повторуваат дека ги интересира само фудбалот. „Како коментатор ќе се задржам исклучиво на играта, но секако ќе напоменам дека некои медиуми сакаат да го мешаат спортот со теми како политика, национализам или економија. Разбирам дека е тешко да се разделиме. Тоа го видовме неколку пати и на овој шампионат“.
„Србија има најголеми шанси против Швајцарија ако се концентрира исклучиво на фудбалот, а не на споредни работи“, додаде Стојановиќ. „Минатото не смее да игра улога. Играчите мора да се однесуваат како возрасни. Но, да ви кажам право, таа тема веќе е заморна“.
Стојановиќ изјави дека селекциите се изедначени по фудбалски талент, но поради игрите во првите две кола и даде поголема шанса на Швајцарија (60:40). Запрашан за притисокот врз играчите, тој рече дека на памет му доаѓа пријател кој е кардиохирург.
„Тој е под притисок, а не фудбалерите. Играат фудбал, треба да уживаат. Тоа би бил мојот совет: излезете и уживајте! Тоа не е војна, тоа е игра“.
