Сосема е сигурно и можно двојката каде жената или мажот или и двајцата се ХИВ позитивни, да имаат бебе кое ќе се роди ХИВ негативно, проф. д-р Артур Бјелица, член на стручната комисија за ин витро оплодување (ВТО), по повод 1 декември, Светскиот ден за борба против СИДА.
„Препорачливо е паровите со ХИВ кои сакаат да имаат деца да се консултираат со лекари специјалисти пред да донесат одлука за зачнување. За време на советувањето, тие треба да бидат информирани за начините како да се минимизира ризикот за бебето и како да се справат со можноста од инфекција. Прекинувањето на бременоста не е решение доколку постои желба на двајцата партнери да имаат потомство“, изјави д-р Бјелица.
Според него, во Србија не се врши рутинско тестирање за ХИВ статус, па можно е бројот на бремени жени кои се ХИВ позитивни да биде многу поголем од регистрираниот.
„Годишно се пријавуваат мал број случаи на трудници како ХИВ позитивни трудници. Помасовното тестирање на граѓаните би дало вистински увид во бројот на ХИВ позитивни и секако би помогнало да се спроведе навремена терапија, а особено би помогнало идната трудница која е ХИВ позитивна добро да се подготви за претстојната бременост и така што таа води до постигнување на целта, што се рефлектира во минимизирање на ризикот од пренесување на инфекција на фетусот, односно новороденчето“, наведува тој.
ХИВ статусот на двајцата партнери кои се подготвуваат за ин витро оплодување е задолжителен како дел од подготовката за самата процедура.
„ИВФ на сметка на РФЗО можат да прават парови, без разлика на нивниот ХИВ статус. Информацијата дека се позитивни на ХИВ или хепатитис Б или Ц е неопходна за да се обезбедат соодветни процедури во самиот ИВФ процес, пред се тоа се однесува на процедури во ембриолошки лаборатории“, нагласува тој.
Нашиот соговорник посочува дека жените кои живеат со ХИВ идеално би требало да започнат со антиретровирусна терапија пред бременоста, како заради сопственото здравје, така и заради намалување на ризикот од пренесување на ХИВ во текот на бременоста.
„Жените кои веќе се на АРТ треба да продолжат да го примаат во текот на бременоста. Целта е да се намали ХИВ вирусното оптоварување на мајката (концентрацијата на ХИВ во нејзината крв) до нивоа што значат дека вирусот во крвта практично не може да се открие со цел да се спречи фетална инфекција. Колку е помало вирусното оптоварување на мајката за време на бременоста и породувањето, толку е помал ризикот нејзиното бебе да се зарази со вирусот. Шансите да се роди бебе со ХИВ се околу 0,4 отсто кога вирусното оптоварување на мајката е толку мало што не може да се открие“, вели д-р Бјелица.
Тој додава дека по раѓањето новороденчето треба да прима терапија најмалку 4-6 недели.
„Во некои случаи е потребно подолго траење на терапијата. Покрај тоа, мајката треба да избегнува да го дои своето бебе за да спречи пренос на вирусот преку мајчиното млеко“, вели тој.
Ин витро оплодувањето е еден од методите за лекување на проблеми со неплодност. На ХИВ позитивните треба да им се обезбедат истите услуги за неплодност како и на ХИВ-негативните.
„Во случаи на несогласување со ХИВ кај партнерите, ИВФ е една од опциите, но се разгледуваат и други техники на асистирана репродукција како што се оплодување и временски незаштитен однос“, вели д-р Бјелица.
Тој потсетува дека паровите кои го започнуваат процесот на ин витро оплодување треба да направат голем број анализи кои се однесуваат на проценката на нивната плодност, како и на нивната општа здравствена состојба.
„Двојките каде што еден или двајцата партнери се ХИВ позитивни бараат блиска соработка помеѓу специјалист за неплодност и специјалист за заразни болести за да се процени општата здравствена состојба на поединецот, потенцијалните ефекти од бременоста и да се избере најдобрата опција за третман на неплодност за секој поединечен пар со соодветна подготовка“, наведува докторот.
Д-р Бјелица нагласува дека контролата на бременоста не се разликува кај жената која е ХИВ позитивна во однос на ХИВ негативната, барем што се однесува до гинеколошкиот дел.
„Секако, ХИВ-позитивните трудници дополнително се под интензивен мониторинг од страна на инфектолози за да се постигне и оптимална здравствена состојба и да се минимизира ризикот од пренесување на инфекцијата на плодот“, посочува тој.
Бремените жени кои се ХИВ позитивни и кои се лекуваат под надзор на специјалист за ХИВ и акушер, може да се породат вагинално или со царски рез.
Според него, опциите за план за раѓање се засноваат на индивидуална проценка на статусот и ризикот од инфекција. Начините за намалување на преносот на ХИВ за време на породувањето вклучуваат избегнување процедури за породување кои можат да ја изгребат или исечат кожата на бебето секогаш кога е можно, давајќи му на новороденчето антиретровирусни лекови околу четири недели по раѓањето.
Царски рез се препорачува ако жената има забележлива концентрација на вирусот во нејзиното тело, не зема антиретровирусно лекување, има некои придружни состојби и болести или има акушерски причини за операција.
Д-р Бјелица препорачува секоја трудница да го тестира својот ХИВ статус за да добие соодветен третман, да обезбеди оптимална состојба на сопствениот организам за време на бременоста, да го намали ризикот од пренесување на инфекција на фетусот и се со цел да роди здраво дете и постигнување стабилна здравствена состојба како идна мајка.
„Психолошката поддршка од стручни лица, но и од најблиското опкружување (партнер, роднини, пријатели) е исклучително важна затоа што во спротивно секоја жена е психолошки ранлива до одреден степен во текот на бременоста. Пораката до сите луѓе кои се ХИВ позитивни и сакаат да ја исполнат својата улога како родители е храбро да се впуштат во бременост, со сета медицинска и психолошка поддршка и да не се сомневаат во успешното постигнување на својата цел бидејќи е сосема можно да ја постигнат. и покрај сите предизвици што ги наметнува ваквата состојба“, истакна д-р Артур Бјелица.
