Дали знаете дека можете да им помогнете на жените и децата кои трпат семејно насилство со само еден повик – анонимен и бесплатно? Дали знаете дека апелираат од безбедни куќи – не им давајте вербална и материјална поддршка да останат со насилникот и да го сменат. Не бидете толерантни, семејното насилство не е приватна работа. Постојат стратегии за излез, без разлика колку е тежок и сложен процесот. Вака се борат храбрите жени.
Енес Одобашиќ ја удави сопругата пред два дена на Бихаќка. Иако јавноста е шокирана од секоја ваква вест, статистиката е таму за упорно да покаже колку го игнорираме проблемот со семејното насилство.
Сигурната куќа во Бихаќ, која ги покрива сите осум општини на кантонот Унско-Сана, бележи континуиран пораст на случаи на сместување во последните шест години.
„Минатата година имало 86 лица – од кои 30 жени, а 56 деца. Не сите деца беа придружувани од нивните мајки, но имаме и одреден број од нив кои се директни жртви на семејно насилство. Оваа година од вчера оваа куќа веќе прими 50 лица кои користеле или користат сместување“, изјави за Н1 Аида Бехрем – директорка на Здружението на жени од Уна.
Разговаравме со неа, но и со менаџерите на Safe House во Сараево и Safe House во Тузла, за вистинската помош за жените во вакви ситуации.
„Бх. општеството е толерантно на насилство“
„Многумина сè уште не го сметаат семејното насилство како сериозен социјален проблем – во Босна и Херцеговина тоа е сè уште приватна работа. Едвај го препознаваме, исто како насилникот. Насилството понекогаш започнува на меден месец, каде што насилникот се претставува во најдобро светло пред жртвата. Жените често се обвинуваат себеси, прашувајќи се како е можно да не го препознале, а во основа, тоа е многу тешко бидејќи тоа не се покажува често во концепцијата на врската. Најчесто започнува емотивно, психички, суптилно – затоа велиме дека тоа може да му се случи секому“, објасни Мубера Хоџиќ – Лемеш – менаџер на Сигурна куќа Сараево.
Дека босанското општество е прилично толерантно кон семејното насилство покажува и фактот што жртвите често добиваат пораки да останат во насилна врска и да работат на подобрување. Кога ја префрламе одговорноста на жената, тогаш и таа ја презема вината.
Затоа, често следат несоодветни прашања.
Зошто жената не го остава својот насилник: „Синдром на варена жаба“
„Ако ставиме жаба во врела вода, таа ќе скокне и ќе побегне. Но, ако го ставиме во ледена вода и полека го загреваме, ќе се бори и ќе се прилагоди. Кога ќе зоврие, тие веќе нема да имаат сила“, ја наведува метафората Хоџиќ-Лемеш, истакнувајќи дека жените често на сличен начин ја губат самодовербата и самодовербата.
Понатаму, излегувањето од навредлива врска може да биде исклучително сложено.
„Жената не може да излезе сама, таа е најранлива кога ќе реши да излезе. Еден корисник на безбедна куќа речиси ми рече: „Додека живеам со него, знам дека ќе ме претепа. И ако одам, тогаш навистина мислам дека ќе ме убијат. Затоа што тогаш ја губат власта над жртвата. Затоа – кога жената ќе пријави насилство, мора да избегнуваме секундарна виктимизација преку институциите. Тие мора сериозно да ја сфатат секоја пријава за насилство. Подобро е жртвата да се смести во безбедна куќа отколку да се очекува дека тоа нема да биде сериозен случај. Светското истражување покажува дека 75 отсто од убиствата на жртвите на семејно насилство се случиле откако ја напуштиле насилничката врска. Мора да ги охрабриме и да им дадеме сигурност“, подвлече таа.
Секој може да обезбеди поддршка – бесплатно и анонимно
Можете да ја дадете таа поддршка дури и ако сте само сосед кој слуша нешто контроверзно што се случува.
Во Босна и Херцеговина има единствен телефонски број за оваа намена: за ФБиХ може да се јавите на 1265, а за подрачјето на РС на 1264. Повикот е бесплатен, а анонимноста е можна.
Со само еден повик, ни вели Хоџиќ-Лемеш, спасена е и мајка со пет малолетни деца, која инаку ја поддржувале сите да остане во насилна врска – од материјална до вербална.
„Има решение за поинаков живот“, ни вели управителот на безбедната куќа во Сараево, додавајќи дека безбедната куќа во Сараево креира стратегија за секој нејзин корисник.
Затоа, свесноста и избегнувањето на одговорноста за својот криминал е првиот чекор кон спасението.
Потоа, ви требаат информации за тоа на кого во вашата локална заедница можете да се обратите за помош. За многумина, безбедните куќи не се нивната прва адреса.
„Ако зборуваме за семејното насилство како кривично дело, првата институција на која мора да се јавите е полициската станица. Тие не само што можат да дојдат и да го прекинат насилството, туку и да го информираат обвинителот за стореното кривично дело, како и центрите за социјална работа, па доколку има потреба жртвите ги сместуваат во заштитни куќи, а доколку настанат повреди, пружаат лекарска помош. Кога станува збор за советодавниот и информативниот дел, постојат невладини организации, здруженија за заштита на правата на жените, од кои може анонимно да се информирате“, објасни Данијела Хрустемовиќ, управител на Сигурната куќа во Тузла.
