Програмски координатор на Здружението „Да се знае!“ Никола Планојевиќ изјави дека во јавната сфера се забележува заострување на реториката кога се зборува за ЛГБТ+ заедницата и дека се почесто се користи говор на омраза, што, како што оцени, не само што им нанесува штета на одредени поединци или заедници, туку и целото општество.
Планојевиќ за агенцијата Бета изјави дека слободата на говорот и мислењето е загарантирана за секого, дека секој има право јавно да ги изразува своите ставови, но дека тоа може да стане проблематично кога се користи за ширење омраза и нетрпеливост, а особено е проблематично кога актери од јавниот или политичкиот живот.
„Некои од овие испади носат тежина на прекршоци и кривични дела, како на пример во случајот со (претседателот на СДА Санџак) Сулејман Угљанин, против кого поднесовме претставка до комесарот за заштита на еднаквоста за ширење говор на омраза“, рече Планојевиќ. .
Од друга страна, изјавите на градоначалникот на Белград Александар Шапиќ, според Планојевиќ, „покажуваат одредена доза на нетрпеливост, без преминување на границата на дискриминација“.
„Но, во неговиот случај гледаме излегување од рамката на политичка функција и користење на политичка платформа за пропагирање на лични ставови, што е и штетно за целото општество. Последиците од ваквите постапки се големи, а по правило трпат маргинализираните и ранливите делови од населението“, нагласи тој.
Здружението „Да се знае!“ се занимава со евидентирање на случаи на насилство и дискриминација на ЛГБТ+ лицата во Србија, како и со правна и психолошка поддршка, а Планојевиќ наведува дека во 2021 година здружението евидентирало 83 инциденти на незаконски третман мотивирани од омраза кон ЛГБТ+ заедницата.
Тој објасни дека инцидентите се разликуваат секоја година во однос на видот и интензитетот на извршеното кривично дело, но речиси секоја година најголем удел има психичкото вознемирување, физичките напади и дискриминацијата.
„Посебно е загрижувачки што во текот на оваа година снимивме два инциденти на полициска бруталност и нехумано постапување што беше производ на омраза кон жртвите поради нивната различна сексуална ориентација“, објасни Планојевиќ.
Тој нагласи дека здружението од година во година успева да смисли сè поголем број инциденти мотивирани од хомофобија и трансфобија и дека, иако повеќето извештаи доаѓаат од Белград, во текот на 2021 година забележале и неколку инциденти во Нови Сад, Ниш, Лесковац, Суботица. и други градови.
Според него, иако тоа покажува дека ЛГБТ+ лицата во други градови и помали населени места трпат хомофобични и трансфобични напади, повеќе од 80 отсто од овие инциденти не се пријавени во надлежните институции, вклучително и полицијата, обвинителството и судовите.
„Како најчести причини за непријавување, преживеаните ги наведуваат недовербата во институциите, непознавањето на процедурите и стравот од сторителите, но и фактот дека не се „овластени“ и не сакаат отворено да зборуваат за својата сексуална ориентација или родов идентитет во текот на процесот на известување, со што се ризикува да бидеме жртви на секундарна виктимизација од страна на службениците“, рече Планојевиќ.
На прашањето дали бројот на напади се зголемува како што се приближува Прајд, Планојевиќ нагласи дека нападите врз Инфо центарот на Прајд во Белград „речиси по правило“ се случуваат секоја година околу важни датуми за ЛГБТ+ заедницата, во која е вклучена и самата Прајд.
Тој додаде дека нападите варираат од скандирање и кинење на знамето на виножитото, до пишување графити и уништување излози на други начини, и дека минатата година тие снимиле напади врз луѓе кои, враќајќи се од Прајд, носеле ЛГБТ+ симболи со себе, меѓу кои имало и вербални напади. , но и удари, грабнување и кинење знамиња.
„За жал, зголемената видливост на нашата заедница носи со себе поголема отвореност за изложување на разни видови напади, иако од друга страна, тоа е еден од клучните начини да се донесе каква било промена во општеството и да се бориме за правата кои треба да ни се гарантираат, но не се“, изјави Планојевиќ за агенцијата Бета.
Зборувајќи за Europride, чиј домаќин ќе биде Белград во септември, Планојевиќ рече дека одржувањето на секој меѓународен настан во Белград треба да биде причина за славење и гордост и додаде дека Europride со себе носи можност европските туристи да го запознаат главниот град и културата. но и проблемите со кои се соочува ЛГБТ+ заедницата во Србија.
„Европрајд треба да послужи како мегафон преку кој на нашата и на европската јавност би ѝ се покажало дека правата што се загарантирани на сите не му се загарантирани.
Планојевиќ, исто така, додаде дека ако по настанот повеќе луѓе се свесни дека ЛГБТ+ луѓето во Србија живеат во полоша положба од мнозинското население во однос на безбедноста, прифаќањето и можноста за водење семеен живот, домаќинството на Europride во Белград „ќе ја исполни својата цел. “
