Gen-I, Elektro energija, E3 и Energija plus ја покачуваат струјата, сметките ќе бидат повисоки за 20 до 30 проценти. Високите берзански цени на струјата, на кои бевме сведоци во последната година, постепено се прелеваат и на крајните цени за домаќинствата. Но, сегашните движења на берзите покажуваат дека пред да се подобри, очигледно ќе се влоши. Што не чека?
Цената на струјата на берзата годинава во просек изнесува 200 евра за мегават-час, додека не така одамна словенечките трговци најчесто продаваа по половина од оваа цена. Но, сега тоа се менува. Изминативе денови четири од шесте големи трговци значително ја зголемија цената на струјата. Споредбата на цените може да се види од табелата подолу.
Најголемиот Gen-I ги зголемува цените во август, но останува меѓу поевтините провајдери. Создаде два кориснички сегменти: оние кои поднеле барање или склучиле договор до 26/4, ќе плаќаат по 106 евра за мегават час, што значи зголемување од околу 50%. Зголемувањето на депозитот ќе биде помало, околу 18 отсто, бидејќи струјата претставува само третина од крајната сума. Поновите клиенти (оние кои контактирале со Gen-I од 27.04 па натаму) ќе платат по 128 евра. Ова го прави Gen-I малку поевтин за повеќето „стари“ корисници од Петрол, кој наплаќа 114 евра по мегават час за повисока тарифа. Клиентите на New Gen-I плаќаат повеќе отколку во Петрол.
Да потсетиме, сегментацијата на клиентите веќе беше најавена минатата есен од тогашниот шеф на Gen-I, Роберт Голоб, кој тогаш не доби нов мандат и сега е премиер. „Не е неопходно да се почне со одбивање на нови клиенти, на пример можете да воведете два ценовници, еден за лојални клиенти и еден за нови клиенти. Ова може да почне да се случува и во текот на зимата, ако ситуацијата оди во оваа насока“, вели тој за N1.
Најмалку една петтина од повисокиот депозит
Во јули, Elektro energija, во сопственост на Gen-I, исто така ги зголеми цените, кои остануваат трето најевтино. Цената на повисоката тарифа е приближно двојно зголемена, што значи дека августовските сметки за корисниците ќе бидат повисоки за една третина (самата цена на струјата претставува третина од цената на сметката, останатите се давачки).
Е3, во сопственост на Петрол, во јули годинава по втор пат ги зголемува цените, а августовските записи ќе бидат повисоки за околу 20 отсто.
Енергија плус, која е во мнозинска сопственост на Holding Slovenske elektrarna (HSE), од 22 јуни има двојно повисоки цени од претходно, што ја зголемува цената на сметката за една третина. Ги зголеми и трошоците за водење бизнис што ги наплаќа на секоја сметка, наместо сегашното евро, клиентите месечно ќе плаќаат околу две евра.
Бензините последен пат поскапеа во декември, ЕСЕ во март.
Gen-I и Elektro energija треба да престанат да се задеваат, но останатото?
Ги прашавме сите трговци дали можат да гарантираат дека сегашните цени ќе важат до крајот на годината. Gen-I и Elektro energija ни го дадоа ова уверување. Како што ни објаснија во Gen-I, релативно пониските цени им овозможуваат да имаат напреден аналитички пристап и натпросечна додадена вредност на меѓународната трговија.
Во меѓувреме, од Петрол велат дека конечните цени на уплатниците во Словенија заостануваат зад растот на откупните цени на струјата на берзите. Оттаму сметаат дека бранот поскапувања се уште нема да заврши. Конкретно, не кажуваат дали и кога повторно ќе ја поскапат струјата за домаќинствата.
Потсетуваме дека лани во декември Петрол беше првиот од големите трговци што ги зголеми цените и наиде на остар одговор од владата. До февруари, уште три од шесте големи трговци на мало ги зголемија цените, додека Gen-I и Elektro energija ги зголемија цените по изборите. Ген-I во мај ја покачи цената на гасот, а сега и струјата за домаќинствата. Како што се вели, цените на Gen-I сè уште се меѓу најниските.
Во Е3 велат дека одлуката за промена на цените зависи од тоа што се случува на откупниот пазар и дека навреме ќе ги информираат клиентите. Сè уште го чекаме одговорот на Energije plus и ECE.
„Откупната цена на струјата порасна од долгорочниот просек, кој беше околу 50 евра за мегават час во периодот од октомври 2018 до април минатата година, на околу 200 евра за мегават час годинава“, велат тие за цените на акциите на Петрол и велат дека цените за следната година се малку повисоки, околу 250 евра за мегават час.
На повидок нема стабилизација на цената
Цените на берзата покажуваат дека цените нема да се ублажат во иднина. Според Петрол, цената за следната година во моментов е околу 250 евра за мегават час, што е за најмалку 25 отсто повисоки од цените по кои моментално ни продаваат струја од трговците.
„Фјучерсите на електрична енергија на Унгарската енергетска берза (Hudex) за следните неколку години постојано добиваат на вредност, што укажува дека трендот на високи откупни цени најверојатно ќе продолжи подолго време отколку што првично предвидувавме“, велат од Петрол. На долг рок, според некои прогнози.
Цените на струјата се стабилизираа на 100 или 120 евра за мегават час.
Во спротивно, домашните клиенти ќе бидат први во редот кога владата ќе подготви мерки за помош. Тие треба да бидат претставени до крајот на следната недела. Засега не се знае какви ќе бидат, но премиерот Голоб веќе најави дека ќе биде насочена помош за најзагрозените.
Енергетската криза целосно го трансформираше словенечкиот пазар на електрична енергија: промотивните понуди исчезнаа, има помалку трговци, а бројот на промени на добавувачи е на рекордно ниво.
Помалку дилери и промоции, повеќе размени
Во изминатата година енергетската криза предизвика голема врева на словенечкиот пазар на електрична енергија. Податоците на Агенцијата за енергетика на Република Словенија покажуваат дека 30.000 луѓе го промениле снабдувачот во периодот од ноември до јануари. Минатата зима во истиот период имало само 15.000 тргувања.
За оваа бројка во голема мера придонесе и контроверзниот потег на Телеком Словенија, кој во декември едноставно реши да ја прекине оваа активност во услови на поскапување на струјата и на 13.000 корисници им даде само еден месец да најдат друг снабдувач. Пред Телеком, мал трговец од Шенџур, Електро продаја ЕУ, направи нешто слично, раскинувајќи ги договорите на илјадници корисници поради високите откупни цени. Според промените во уделот на пазарот, најголем дел од корисниците кои останале без провајдер се преселиле во Gen-I, каде велат дека за ова време добиле 56 илјади нови клиенти.
Анализата на понудата, објавена во мај од Здружението на потрошувачи на Словенија (ЗПС), покажува дека и бројот на провајдери се намалил во последната година – покрај Телеком и Електро продаје ЕУ, германскиот ЕОН и помалиот Инволта го напуштија и пазарот – како и разновидноста на понудата. Компаниите порано имаа неколку различни пакети и промотивни понуди, но сега многу нудат само уште еден пакет од редовната понуда. Бројот на различни понуди во мај годинава е намален од околу 50 на 17 во однос на мај минатата година.
