Хрватскиот завод за јавно здравје (ХЗЈЗ) објави симптоми кои укажуваат на труење со храна. Тие посочуваат дека труењето се јавува во рок од 1 до 36 часа по консумирањето на загадена храна, а се манифестира со појава на еден или повеќе од следните симптоми: гадење, повраќање, болки во стомакот, дијареа, главоболка и општа слабост. Симптомите обично траат од еден до седум дена.
Причини за труење
Труењето со храна може да биде предизвикано од:
– бактерии или нивни токсини кои се наоѓаат во храната поради неправилно подготвување и складирање на храната
– вируси
– хемикалии како инсектициди и хербициди
– метали како што се олово, жива и кадмиум
– отровни растенија како што се ноќните и печурките што не се јадат
– други загадувачи како што се микотоксини, остатоци од ветеринарни лекови итн.
Норовирус
Денес, најчести труења со храна се труењата со храна контаминирани со Норовирус, потоа бактериите, меѓу кои како најчеста бактериска причина за труење со храна се издвојува салмонелата.
Норовирусот е многу заразен вирус кој се шири кога луѓето јадат храна или пијат вода загадена со патогенот. Ова се случува ако се ракува со храна или вода со вода загадена со норовирус (на поле, дома, во ресторан итн.) или ако храната и водата дојдат во контакт со траги од секрет на рацете на заразени или незаразени луѓе кои можат да да се спречи ширењето на вирусот. Како и кај сите труења со храна, знаците/симптомите вклучуваат гадење, повраќање, грчеви во стомакот и дијареа. Како по правило, закрепнувањето е брзо (1-2 дена), а главните проблеми се можна дехидрација – особено кај многу мали деца, постари и имунокомпромитирани пациенти – и можно асимптоматско ширење на вирусот по закрепнувањето.
Што се однесува до салмонелата, јадења кои се особено ризични за развој на салмонелоза се јајцата и колачите направени од сирови јајца (тартови со крем, крофни за принцези итн.); потоа мелено месо, обично во сос; мајонез и јадења во кои се додава мајонез (француска салата и сл.); тартар сос; панирани, панирани стекови (недоволно варени) и јајца воопшто, при што салмонелата може да биде присутна од надворешната страна на лушпата и може да влезе во самите јајца или во садот со јајца. Салмонела може да се внесе и со неизмиени раце на лице кое ја излачува (болно лице или асимптоматски носител на микроб) и работи со храна. И повеќето други бактериски труења со храна се случуваат на ист начин, односно со множење на предизвикувачкиот агенс во храната или садовите, со оставање на храната надвор од фрижидер неколку часа на собна температура.
Стафилокок
Staphylococcus aureus често се наоѓа на отворени кожни рани или во носната слузница на луѓето кои подготвуваат храна. Кога стафилококот влегува во храната, создава отров отпорен на температура, кој не може да се уништи со последователна термичка обработка и, и покрај готвењето, доведува до болест. Често се јавува труење кога се јаде сладолед или разладено бебешко месо.
Анаеробните бактерии, како што се Clostridium perfringens и Clostridium botulinum, се размножуваат без присуство на воздух и стигнуваат до храната од нечистотиите на почвата во форма на многу отпорни спори. Доколку храната не се измие пред да се готви (на пример гравот), при подготовка на големи количини (најчесто грав за салата) т.н. спорите кои преживуваат при готвење (до 100°C) и при постепено ладење без присуство на воздух се размножуваат и предизвикуваат дијареални заболувања. Главниот проблем е недоволното готвење и бавното ладење на храната.
Посебно предупредување за надуените лименки
Во никој случај не треба да се користи содржината на надуените, („бомбардирани“) лименки, посочува ХЗЈЗ.
Некои бактерии, како што се Listeria m. и Yersinia ent., се размножуваат дури и на температури во фрижидер. Листеријата може да предизвика сериозни заболувања, за среќа кај помал број луѓе со ослабен имунитет (на пример, постари лица), додека труењето со јерсинија е ретко и најмногу ги погодува децата. Храна во која може да се очекува листерија и јерсинија се млекото и месото, особено пилешкото. Се разбира, правилната термичка обработка ги уништува (гответе или печете на мин. 78°C).
Покрај горенаведеното, постојат и други микроорганизми кои можат да предизвикаат труење со храна, како што се трихинела, бацилус цереус, шигела спп., вибрио спп. итн.
