Остеопорозата често се нарекува „тивка епидемија“. Зошто оваа болест е толку опасна и во исто време недоволно позната во јавноста? Кои се ризик факторите за остеопороза, како се препознава и како се лекува? Одговори побаравме од проф.д-р Аида Хасановиќ, специјалист по физикална медицина и рехабилитација.
„Тоа е „тивка епидемија“ бидејќи болеста е асимптоматска. Првите симптоми се појавуваат кога има последици – патолошки фрактури. Под поимот остеопороза сметаме скелетно заболување кое се карактеризира со намалување на густината на коските, што всушност настанува поради намалување на калциумот, а коските стануваат порозни, често се кршат, а резултатот е патолошка фрактура. Покрај очигледната болка, човекот станува инвалид и се намалува квалитетот на животот. Постои цела низа фактори на ризик кои доведуваат до појава на болеста и укажуваат на нејзината тежина, но до 1994 година остеопорозата не се сметаше за значајна болест, туку за физиолошка состојба која се сметаше за последица на стареењето. Дури во 1998 година, со формирањето на Светската фондација за остеопороза, на глобално ниво се подигна свеста за важноста на оваа болест“, рече проф. Хасановиќ.
Фактори на ризик за остеопороза
Возраст – знаеме дека густината на коските се намалува со возраста
Жени во менопауза – после 50 години нивото на естроген се намалува
Белата раса
Генетски фактори – главната предиспозиција за повеќето болести
Други фактори: физичка активност, исхрана, внес на витамин Д и калциум.
Рани знаци на „тивка епидемија“
„Постојат знаци кои укажуваат на остеопороза, а тоа се намалување на телесната висина, болка во долниот дел на грбот, грбавина на рбетот и на крај чести фрактури на коските кои се јавуваат спонтано без никаква причина. Имаме два вида на остеопороза: примарна е идиопатска, која може да се појави и во пораниот живот, постменопаузална, која е најчеста кај постарите лица и сенилна, за која ја знаеме причината. Втората е секундарната остеопороза која е предизвикана од разни болести – генетски, болести на тироидната жлезда или прекумерна употреба на разни лекови како кортикостероиди“, изјави проф. д-р. Хасановиќ во Нови Дан.
Остеопороза кај млади луѓе
Проф. д-р. Хасановиќ истакнува дека младите се изложени на ризик да заболат од остеопороза доколку постои генетска предиспозиција, а еден од факторите на ризик е долгото седење. Превенција, посочува, е адекватна исхрана, вежбање и внесување на Ca и D.
„Калциумот е многу неопходен бидејќи го поддржува нашето ткиво. Коските се здрави ако ги користиме, како и зглобовите и мускулите. Потребниот внес на калциум е од 800 до 1200 mg, а најчести намирници кои го содржат се млекото и млечните производи, кељот, брокулата, смоквите. Витаминот Д е исклучително важен бидејќи 50 отсто од населението има недостаток на витамин Д и треба да се замени. Нормалната доза на витамин Д е од 820 до 1.000 меѓународни единици, но во случај на остеопороза, оваа количина оди до 2.000, па дури и до 5.000 меѓународни единици. Витаминот Д особено треба да го користат бебињата, децата до пет години, трудниците, доилките, старите лица и лицата со хронични заболувања“, вели проф. Хасановиќ.
Физикална терапија и вежби
„Физикалната терапија е исклучително важна, имаме различни методи, но најважни се вежбите. Постојат мислења дека вежбите можат да предизвикаат штета, но тоа не е точно. Мора да ги користите вашите коски, зглобови и мускули ако сакате да бидат здрави. Вежбите го штитат човекот од скршеници и падови, му даваат сила на нашето тело, ја зголемуваат поддршката, ја намалуваат болката предизвикана од процесот на остеопороза. Ова се вежби без оптоварување. Тоа може да биде одење и вежбање за зајакнување на мускулите на грбот, колковите, држењето на телото итн. Се препорачува вежбање три пати неделно по 30 минути, а може да се прави секој ден. Вежбите мора да се прилагодат на состојбата“, рече проф. д-р. Хасановиќ.
