Во рок од шест месеци од неговото постепено воведување, секој граничен премин во Шенген зоната се очекува да го користи новиот систем за влез/излез (ЕЕС). По бројните одложувања и неуспеси, долгоочекуваниот систем за влез/излез на Европската унија (ЕЕС) наскоро би можел да се појави на граница во близина на вас.
На 4 декември, Европската комисија (ЕК) предложи прогресивен почеток на работа за EЕС, новиот европски дигитален граничен систем за граѓани кои не се членки на ЕУ.
Откако предлогот ќе биде одобрен и ЕК ќе го одреди датумот за почеток, земјите-членки ќе имаат рок од шест месеци да го спроведат. Официјалната веб-страница на EEС потврди дека системот ќе започне со работа во 2025 година, иако не беше даден точен датум. Ова значи дека речиси девет години откако беше предложен EEС, тој конечно може да се оствари.
Еве сè што треба да знаете за тоа како Американците, Британците и другите земји кои не се членки на ЕУ, вклучително и Македонија, ќе ги преминат границите на блокот.
Што е EEС?
Системот за влез/излез ќе биде автоматизиран систем за пријавување за патници од Британија и други патници кои не се членки на ЕУ на кои не им е потребна виза за влез во ЕУ.
Патниците ќе треба да ги скенираат своите пасоши или друг патен документ секогаш кога ќе ја преминат надворешната граница на ЕУ. Тој нема да важи за легалните граѓани или жители на ЕУ или за оние со долгорочни визи.
Системот ќе го регистрира името на патникот, биометриските податоци и датумот и местото на влез и излез. Податоците за скенирање на лице и отпечатоци од прст ќе се земаат на секои три години и ќе важат за повеќе патувања во тој период.
Зошто се воведува EEС и во кои земји?
ЕЕС ќе важи за граѓаните кои не се членки на ЕУ кои доаѓаат во блокот за посети, одмори или работа и остануваат до 90 дена во период од 180 дена. Официјални претставници на ЕУ велат дека системот се воведува за да се подобри граничната безбедност и да се идентификуваат патниците кои го преостануваат своето време во Шенген зоната (90 дена во период од 180 дена).
„Со EEС, точно ќе знаеме кој влегува во Шенген зоната со странски пасош“, рече во август Илва Јохансон, поранешен европски комесар за внатрешни работи во „eu-LISA“, агенцијата која ги надгледува главните европски ИТ системи.
Ќе се применува при влез во сите земји-членки на ЕУ, освен Кипар и Ирска, како и четири земји кои не се шенгенски: Исланд, Лихтенштајн, Норвешка и Швајцарија.
Одложување по одложување
На „eu-LISA“ во август, Јохансон рече дека EEС ќе биде подготвена да започне пред да заврши нејзиниот петгодишен мандат во ноември.
– Конечно дојде моментот. Имаше многу моменти кога мислевте дека тоа никогаш нема да се случи. Но, ќе се случи, сè доаѓа заедно – додаде таа.
Сепак, два месеци подоцна, Јохансон објави дека датумот на лансирање на системот, кој беше закажан за 10 ноември, повторно ќе биде одложен. Тоа беше четврти пат да се одложи воведот. Јохансон рече дека Франција, Германија и Холандија, земји кои имаат повеќе од 100 милиони туристи секоја година, ѝ кажале на ЕК дека не се подготвени да го имплементираат системот, наведувајќи ја загриженоста за недостаток на практично тестирање.
Претходните одложувања беа обвинети за ИТ прашања и поставување на нови автоматизирани бариери потребни на сите меѓународни копнени, морски и воздушни граници во Шенген зоната. Некои аеродроми известија дека мора да ги зајакнат своите подови за да се приспособат на тешките нови скенери.
Како ќе изгледа влезот во Шенген зоната во наредните години
Иако официјалниот датум за лансирање сè уште не е објавен, никогаш немало прашање дали на крајот ќе се случи EEС. Се чини дека фазен пристап им дава на земјите-учеснички поголема флексибилност за дотерување на нивната технологија и навигација со неочекувани проблеми.
Целта, според ЕК, е новиот систем да работи првиот ден на 10 отсто од граничните премини во секоја земја-членка. Во овој период на лансирање, патничките пасоши ќе продолжат да се печатат и електронски да се евидентираат.
По шест месеци, ЕК очекува ЕЕС да биде целосно оперативна. Уште шест месеци по започнувањето на EEС, патниците ќе треба да аплицираат и за Европскиот систем за овластување и информации за патување (ETИАС), програма за укинување на визите за патници на возраст меѓу 16 и 70 години.
ЕТИАС ќе чини 7 евра и ќе важи три години
Додека апликација дизајнирана да го насочи влезот и излезот од Европа исто така е во развој, нејзината способност да ги фати потребните биометриски податоци, како што се отпечатоците од прсти, останува нејасна.
