Европа мора да преземе поголеми ризици, да троши повеќе, да биде побрза и да ја намали бирократијата за да победи во новата глобална трка во вооружување, изјави висок командант на НАТО за ПОЛИТИКО.
„Европа не може да ја добие идната битка за вооружување со правилата што си ги наметна денес“, рече адмирал Пјер Вандие, главен командант на НАТО за трансформација (SACT), во своето прво интервју за печатот откако ја презеде командата кон крајот на септември.
Пречките со кои се соочуваат европските производители на оружје и канцеларии за набавки „може да се сумираат во „преусогласеност“, рече тој. „Треба да докажете дека сè е совршено во [опремата] што ќе ја испорачате за 15 години, дека нема да недостасува ниту една завртка“.
Францускиот адмирал се надева дека следниот самит на НАТО во Хаг ќе испрати порака до Европската унија: „Ако сакате да останете во трката за вооружување, променете ги вашите правила“.
Коментарите на Вандие доаѓаат додека Европа бара начини да се вооружи како одговор на инвазијата на рускиот лидер Владимир Путин на Украина. Земјите од ЕУ работат на зголемување на производството на оружје, но сепак значително заостануваат зад Русија во производството на муниција.
Европа мора да учи од Америка
На почетокот на овој месец, Лео Периа-Пени, истражувач во парискиот тинк-тенк IFRI, му рече на францускиот парламент дека сегашните правила и прописи се дизајнирани за мирно време. Во еден случај, предниот дел на оклопните возила Грифон – направени од KNDS France, Thales и Arquus – мораше да се редизајнира бидејќи светлата беа превисоки и не ги исполнуваа правилата на патот, рече тој.
Сплавот на регулативи се вклопува во поширокиот контекст на одбивноста кон ризик на Европа, особено во споредба со Соединетите Држави, рече Вандие. Програмите за оружје се исто така премногу бавни и недоволно флексибилни, додаде тој, истакнувајќи дека, на пример, француските фрегати треба да чекаат со години за соодветна надградба на борбениот режим, додека некои американски воени бродови може да се модернизираат секојдневно.
SACT на НАТО се надева дека Европа може да научи од американскиот пристап кон технологијата и иновациите. „Нивниот ентузијазам и способност да преземаат ризици се клучни. Во Европа не ризикуваме“.
„Со оглед на размерите на она што се случува во Азија“, на Вашингтон ќе му треба силна европска одбранбена индустрија, рече тој, додавајќи дека е убеден дека европските компании можат да бидат многу повеќе од „само подизведувачи“ на американските компании.
„Јас сум оптимист и имам порака: Време е да се разбудите. Ние всушност можеме да постигнеме големи работи, а тоа значи дека треба добро да ги користиме парите, да преземеме поголеми ризици, да пробаме повеќе работи“, рече тој.
Оценка на аналитичарот: Русите напредуваат на бојното поле со невидена брзина
Центарот за трансформација на сојузничката команда на НАТО беше формиран во 2003 година за да ја подготви Алијансата за иднината на војувањето. Со седиште во Норфолк, Вирџинија.
Од околу 2009 година, кога Париз повторно се приклучи на интегрираната воена организација на НАТО, правилото беше дека функцијата Врховен командант на сојузниците за трансформација доаѓа од Франција. Пред да влезе во НАТО, Вандие беше заменик началник на францускиот одбранбен штаб.
Еден од главните предизвици, изјави тој за ПОЛИТИКО, е дека дизајнирањето воени операции сè повеќе бара координација помеѓу различни средини – копно, воздух и море, но и простор, сајбер простор и информативен простор.
Затоа неговиот приоритет во следните неколку години е „да создаде услови за развој на командни системи во повеќе средини: сето тоа се сведува на ИТ, командни и контролни системи, облачност на нашите мрежи“.
Тој предупреди и дека моменталните слаби точки се просторот, ИТ и логистиката.
„Во вселената, навистина треба да вложиме голем напор. „Генерално, трошивме пари на мал број геостационарни сателити со високи перформанси и долготрајни“, рече Вандиер.
Во меѓувреме, компанијата на Илон Маск SpaceX може да лансира серии мали сателити на една ракета – намалувајќи ја цената на сателитската единица.
Друга област која треба да се подобри е ИТ. „Ни беше тешко да влеземе во облакот“, призна тој.
Една од причините е загриженоста за американскиот Закон за облак – закон од ерата на Трамп кој му дава на Вашингтон вонтериторијална моќ над податоците складирани во странство од американски фирми. „Денес вистинскиот проблем е облачноста“, што е предуслов за масовна обработка на податоци и вештачка интелигенција, изјави висок функционер на НАТО.
Трета област за подобрување е движењето на војниците и опремата низ континентот, кое е запоставено од крајот на Студената војна. „Во Европа има значителен логистички дефицит, особено во однос на сите средства за преминување на реките и логистика на гориво“, нагласи тој.
Европската земја со 84 милиони жители составува листа на достапни засолништа, бункери
Повторното вооружување, зголеменото производство и подобрената воена мобилност се екстремно скапи – поради што Вандиер и сор.противниците, вклучително и генералниот секретар на НАТО Марк Руте и комесарот за одбрана на ЕУ, Андриус Кубилиус, бараат зголемување на трошоците за одбрана над сегашната цел на НАТО од најмалку 2 отсто од БДП на членките.
„Треба да платите повеќе. Оние кои веруваат дека војната ќе биде поевтина и помалку болна со технологијата се во заблуда“, рече францускиот адмирал, додавајќи дека 3 проценти од БДП „ќе биде целта што ќе биде ставена на маса во следните 18 месеци“. Воените трошоци беа 4 отсто или 5 отсто од БДП за време на Студената војна, истакна тој.
Дополнителни трошоци доаѓаат од војната во Украина, која ги наруши предвоените планови. Мешавината од Првата светска војна од рововски војни и интензивни артилериски барани со високотехнолошки беспилотни летала, проектили и сајбер војна ги принудува европските војски да ги ажурираат своите планови.
„Парадоксот е што не може да се каже дека едното ќе го замени другото… Тоа чини пари“, рече Вандие.
Прашањето е дали европските влади се подготвени да инвестираат повеќе во своите вооружени сили, тој одговори: „Тоа е големо прашање“.
„Европа претставува 10 отсто од светското население и 50 отсто од социјалните расходи во светот. Доаѓа време кога ќе треба да си кажеме дека ако треба да се браниме, ќе мора малку да направиме баланс“, заклучи тој.
