Сојузниците на НАТО повторно се фрустрирани од Унгарија. Овој пат се работи за (продолжение) „флертување“ со Русија, пишува ПОЛИТИКО.
Јазот меѓу Европа и Русија дополнително се зголеми во средата кога унгарските власти го игнорираа состанокот на сите амбасадори и воени советници на НАТО во Будимпешта.
„Цениме што добивме можност да разговараме за новите унгарски политики со нашите сојузници. За тоа говори и фактот дека имало неопходна дискусија за политиката на „неутралност“, изјави по средбата американскиот амбасадор во Будимпешта, Дејвид Пресман.
И додека Унгарија не се појави на овој важен состанок, министерот за надворешни работи Петер Сијарто треба да и се обрати на јавноста на безбедносната конференција во Белорусија заедно со неговиот руски колега Сергеј Лавров и Сириецот Басам Сабаг.
Орбановата верзија на неутралност
Премиерот Виктор Орбан, иако лидер на земја членка на НАТО четврт век, го оспори концептот на економска неутралност, кој вклучуваше оддалечување од „традиционалната посветеност на Западот“.
„Мораме да ги зачуваме односите и со Западот и со Истокот“, рече тој минатиот месец.
Овој пристап кон источното влијание го прави проблематичен сојузник на НАТО и ЕУ во време кога Западот и помага на Украина и се обидува да ја санкционира Русија поради нејзината агресија.
Унгарија е единствената што го блокираше обидот на ЕУ да ги врати парите на земјите што испратија пратки оружје во Украина и го отежна користењето на приходите од замрзнатите руски средства за да се помогне во финансирањето на Киев.
Стекна сојузник во Словачка
По долгогодишна изолација, Орбан неодамна доби сојузник во словачкиот премиер Роберт Фицо – уште една членка на НАТО. Фицо беше интервјуирана од руската пропагандистка Олга Скабеева оваа недела, велејќи дека планира да ја посети Москва за 80-годишнината од крајот на Втората светска војна следната година и да се сретне со рускиот лидер Владимир Путин.
Орбан, исто така, се сврте кон произволна и слободна дипломатија – честопати поткопувајќи ги напорите на ЕУ и НАТО.
Во јули, тој отпатува за Москва за да се сретне со Путин, иако Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на рускиот претседател за воени злосторства. ЕУ беше огорчена што Орбан се претстави како претставник на блокот; Унгарија има ротирачко претседавање со Советот на Унијата, но тоа не и дава дополнителна тежина на Будимпешта во меѓународната дипломатија.
Не зборувај за нас
Орбан во вторникот беше во Тбилиси за да ја поддржи грузиската владејачка партија поддржана од Русија, која се соочува со обвинувања од други земји од ЕУ дека ги наместила парламентарните избори во неделата.
Шведскиот премиер Улф Кристерсон го осуди настапот на Орбан во Грузија. „Тој не зборува за земјите од Европа, не зборува за Шведска, тој може да зборува за Русија, но не зборува за нас останатите“, рече Кристерсон.
Расте загриженоста дека напорите на Орбан на исток ја претвораат Унгарија во несигурен партнер; освен што и се додворуваше на Москва, тој лобираше и Кина да изгради повеќе фабрики за автомобили во нејзината земја.
„Новонајавената политика на економска „неутралност“ на Унгарија и нејзината растечка зависност од Москва и Пекинг имаат безбедносни импликации за САД и евроатлантските интереси“, рече американскиот амбасадор Пресман.
Унгарската делегација во НАТО побара од ПОЛИТИКО да се обрати до Министерството за надворешни работи, кое веднаш не одговори на барањето за коментар.
Дефицит на доверба
Не постои механизам за протерување на Унгарија од НАТО, најголемата светска одбранбена алијанса која произведува и циркулира некои од најчувствителните воени тајни на Западот.
И покрај загриженоста за Орбан, високи дипломати од другите земји на НАТО постојано им кажаа на медиумите под услов да останат анонимни дека унгарските функционери не се исклучени од размена на разузнавачки информации или дискусии.
„Според дизајнот на Алијансата, секој сојузник има целосен пристап до сите документи на НАТО, вклучувајќи ги и тајните“, рече Камил Гранд, поранешен помошник генерален секретар на НАТО.
Уште не сме толку далеку
„Во одреден момент, ако Унгарија изрази некаков вид симпатии за позициите на Русија, или за [рускиот] пристап кон критична криза во и околу Европа, способноста да се споделат работите ќе стане проблем“, рече Гранд, сега со Односите на тинк-тенкот на Европскиот совет за надворешни односи, додавајќи: „Мислам дека сè уште не сме толку далеку“.
Гранд забележа дека, традиционално, ако некој сојузник на НАТО излезе од кутијата, САД ќе надвладеат. Овој пат, сепак, Орбан се обложува дека неговиот сојузник Доналд Трамп ќе победи на изборите во САД; Владата на Орбан станува сè понепријателска кон Пресман и неговиот тим во Будимпешта – назначени од актуелниот претседател Џо Бајден.
Дипломат на НАТО рече дека постои „сериозна загриженост“ поради најновите акции и реторика на Унгарија.
Средбата во среда „би била корисна можност Унгарија да им се објасни на своите сојузници, но тие отсуствуваа од дискусијата“, рече дипломатот.
Унгарија се ослободи од помошта за Украина
Претходно оваа година, Орбан го обезбеди единственото ослободување на Унгарија од учество во воената помош и мисијата за обука на НАТО во Украина. Будимпешта, исто така, ја одложи кандидатурата на Шведска за приклучување кон алијансата минатата година и со месеци го одложуваше барањето на Марко Руте да стане шеф на НАТО.
Друг официјален претставник на НАТО, сепак, ја истакна континуираната улога на Будимпешта во поддршката на активностите на НАТО – истовремено признавајќи ја нејзината политичка дивергенција од главните позиции во алијансата.
На оперативна страна, нагласи функционерот, Унгарија игра улога во мисијата на НАТО на Косово. Унгарија, исто така, е домаќин на значителен дел од седиштето на НАТО.
Орбан потпиша за НАТО
Статусот на Унгарија како сомнителен сојузник означува голема промена за земјата. Кога се приклучи на НАТО во 1999 година, заедно со Полска и Чешка, сè уште беа свежи сеќавањата за нивните децении како советски сателити. Сите тројца напорно лобираа да бидат прифатени во алијансата и им беше дозволено да се приклучат и покрај некои двоумење од Вашингтон и западноевропските престолнини.
Пристапувањето на Унгарија го потпиша Орбан, кој во говорот по повод церемонијата го осуди „неприродниот однос“ што ја направи неговата земја зависна од Москва и ја прослави „окупаторската сила“ која ги повлече своите трупи од Унгарија во 1991 година.
„Сите ние можеме да ја почувствуваме вистинската безбедност што значи членството во НАТО“, рече тој тогаш.
