Храната е извор на енергија и хранливи материи кои се неопходни за одржување на животот и оптимално здравје на организмот.
Самата храна има бројни функции – енергетски, нутритивни, функционални, психолошки и социјални аспекти, како и служи за одржување на телесната маса. Без него, практично нема живот.
Во денешно време, трендовите кои вклучуваат „гладнување“ се популарни, па се поставува прашањето колку долго луѓето можат да го издржат тоа.
Дипломиран нутриционист – диететичар Дубравка Тишма за N1 вели дека човек може да преживее без храна најмногу три до четири недели.
„Гладувањето може значително да влијае на разградувањето на протеините во телото. Кога телото нема доволно калории и енергија од храната, мора да се потпре на распаѓањето на сопствените резерви за да ја обезбеди потребната енергија за виталните функции. Ова вклучува разградување на протеините од мускулите и другите ткива за да се ослободат амино киселини кои можат да се користат за производство на гликоза преку процес познат како глуконеогенеза“, објаснува таа.
Тој исто така додава дека „можеби има некои придобивки, но само ако се применува повремено, еднаш дневно и секој месец, но не за слабеење или терапија за одредена болест“.
Наизменичното постење може да има потенцијално штетни ефекти врз здравјето
Интермитентен пост, исто така познат како интермитентен пост (IF), е сè попопуларен пристап кон исхраната кој вклучува периодични циклуси на пост и јадење, а овие циклуси вклучуваат недели и месеци континуирана примена.
„Од здравствена гледна точка, наизменичното постење може да има некои потенцијално штетни ефекти, особено ако не се спроведува правилно или ако не е погоден за одредени луѓе“, вели нутриционистот и додава дека се заснова на биолошки процес т.н. автофагија во која клетките се разградуваат и рециклираат оштетени или непотребни компоненти во себе, со цел враќање и одржување на функционалноста.
Автофагијата како процес првпат беше опишана во 1960 година, но дури во 2016 година истражувањето на јапонските биолози Јошинори Охсумио, Јошинори Ото и Кеи Мизушими придонесе за подобро разбирање на нејзиниот механизам на дејство и неговата улога во различни физиолошки ситуации.
„Интрацелуларната протеолиза или автофагија е контролиран процес во кој интрацелуларните компоненти се опкружени со мембрани. Цитоплазмата е поделена на везикули кои се доставуваат до лизозомите каде протеазите, како ензими за разградување на протеините, ги разградуваат внесените протеини во поединечни амино киселини. Понатаму, тие амино киселини ги оставаат лизозомите во складишта на амино киселини, кои подоцна влегуваат во синтезата на нови протеини“, објаснува Тишма.
Таа понатаму вели дека „иако овој природен процес во нашите клетки не е директно поврзан со диетата дизајнирана од Наоми Вител, позната нутриционистка, таа се повикува на неа и ја оправдува, па примената на таква диета доби голема популарност во последниве години.”
„Како што напредува гладот, телото може да почне да ги разградува мускулните протеини за да ослободи аминокиселини. Ова е особено точно ако постот продолжи долго време, бидејќи телото се обидува да ја зачува гликозата за мозокот и другите витални функции. Освен мускулите, телото може да ги разградува и протеините во органите и другите ткива за да ги обезбеди потребните амино киселини“, вели соговорникот Н1.
Според него, гладувањето го зголемува ризикот од нарушувања во исхраната, може да доведе до дехидрација, сериозни здравствени проблеми како губење на мускулната маса, слабеење на имунолошкиот систем (протеините имаат своја имунолошка функција – имуноглобулини), намалување на функцијата на органите и други метаболички нарушувања.
Кој никогаш не треба да практикува „гладување“
Тисма нагласува дека децата во сите периоди на раст и развој, трудниците, доилките, болните лица, како и постарите лица не треба да применуваат гладување или повремено гладување.
„За децата, макронутриентите како и микронутриентите секојдневно учествуваат во изградбата на нови ткива и секое ограничување може да влијае на здравјето. Исто така, диетите за намалување, врз основа на овој факт, кај оваа популација мора постепено и строго да бидат под надзор на експерти – нутриционисти, диететичари и диететичари“, објаснува таа.
Нутриционистот се осврна и на трудниците, бидејќи за нив хранливите материи се пресудни како за правилен развој на плодот, така и за целокупната состојба на нејзиниот организам.
„На болните, во зависност од видот на болеста, им е потребна енергија која ќе им обезбеди добар имунитет, но и виталност во борбата за лекување“, вели таа.
Кога станува збор за постарите луѓе, според неа, процесот на разградување на протеините не е целосно пропорционален на нивната синтеза, па затоа е неопходен постојан и адекватен внес на сите потребни макро и микронутриенти.
Трендот на гладување на социјалните мрежи може да биде опасен
Тисма смета дека влијанието на познатите личности врз општата популација, т.е на сите сфери на животот, е одлично, но во оваа област која припаѓа на здравјето, тоа влијание може да биде многу опасно и треба да подлежи на строга контрола, цензура и што е најважно, индивидуална одговорност.
„Има се повеќе луѓе кои запаѓаат во сериозни здравствени проблеми под влијание на одредени популарни личности и нивните теории, кои често доаѓаа од нивните сопствени искуства, како и од слободни толкувања на научни теории кои тие не ги разбираат целосно“, нагласува Тисма.
Таа смета дека телото на секој човек е уникатно и затоа пристапот кон решавање на секој здравствен проблем или подобрување на здравјето мора да биде индивидуален и што е најважно, да го води здравствен работник, експерт од областа на диететиката.
