Европската унија ќе ја погоди Русија со невидени санкции против нејзиниот профитабилен гасен сектор, објави белгиското претседателство со ЕУ, што претставува некогаш незамислива одлука што може да исцеди стотици милиони од војната на Москва.
Одлуката, донесена од амбасадорите на ЕУ во четвртокот наутро, уследи по силно противење од Германија и Унгарија, кои го одложија постигнувањето договор со недели – иако за различни делови од пакетот.
Казните нема да влијаат на поголемиот дел од рускиот извоз на течен природен гас (LNG) во ЕУ. Наместо тоа, ќе им забрани на пристаништата на ЕУ да препродаваат руски ЛНГ откако ќе пристигне и ќе го блокира финансирањето на планираните руски терминали за ЛНГ за Арктикот и Балтикот.
Ова е значаен момент за ЕУ. Од сеопфатната инвазија на Владимир Путин на Украина во февруари 2022 година, блокот го остави рускиот гас несанкциониран – иако воведе строги забрани за извоз на нафта и јаглен. Но, со се поголеми докази дека западните напори да ги исцрпат приходите од фосилните горива на Москва во никој случај не успеваат, се зголемува притисокот да се тргне по гасот.
Не беше лесно.
Унгарија со недели се закануваше дека начелно ќе стави вето на пакетот бидејќи се противи на повеќето дополнителни енергетски санкции против Русија. Тоа се очекуваше.
Опозицијата на Берлин, сепак, беше изненадување. Нивната грижа не беше ни за гасот, туку, како што објасни канцеларот Олаф Шолц, за новите обврски на извозниците од ЕУ.
Со оглед на тоа што Германија претходно и замеруваше на Унгарија за тврдоглавоста во санкциите, иронијата не остана загубена кај некои дипломати.
„На крајот на денот, сите земји-членки се обидуваат да ги заштитат своите интереси“, рече еден дипломат од земја на ЕУ, кој, како и другите, доби анонимност за да зборува искрено за Политико. „Реалноста сега силно ја гризе [Германија]. Наречете го тоа карма“.
На крајот, преговарачите попуштија пред загриженоста на Германија, отфрлајќи ја клаузулата за која стравуваа дека ќе им наштети на малите бизниси во очекување на студија за можните ефекти, рекоа тројца дипломати на ЕУ.
Унгарија, од своја страна, ги поддржа забраните за ЛНГ откако доби гаранции дека проширувањето на нуклеарната централа Пакс II, поддржана од Русија, нема да биде санкционирано, според тројца други дипломати.
Додека санкциите за ЛНГ успеаја, преговарачите сè уште се расправаат за уште еден предлог за мапирање на руските казни на Белорусија, задната врата за санкциите стоки да стигнат до Русија. Дискусија за ова прашање е закажана за четврток попладне, според двајца дипломати на ЕУ. Германија и Франција ги одложија овие планови поради страв да не влијаат на продажбата на луксузни стоки.
Од сеопфатната инвазија на Москва на Украина, ЕУ ја намали својата зависност од гасот од Москва за приближно две третини.
Но, продолжи да увезува и препродава руски ЛНГ, кој се испорачува со танкер во течна форма – голем срам за блокот додека се обидува да ги изгладне воените ковчези на Кремљ. Најголеми количества лани купиле Шпанија, Франција и Белгија.
Иако рускиот ЛНГ учествуваше со само 5 отсто од потрошувачката на гас во ЕУ во 2023 година, тој сепак генерираше околу 8 милијарди евра профит од ЛНГ за Кремљ. Договорот најверојатно ќе постигне само околу една четвртина од тоа, бидејќи не забранува директен увоз во блокот.
Сепак, санкциите ќе ја принудат Москва да го преиспита својот бизнис модел на ЛНГ – особено за пратките што ги испраќа во Азија преку Европа. Русија сега најверојатно ќе мора да ги пренасочи тие пратки преку Арктичкото Море, барајќи специјално опремени мразокршачи од кои нема доволно.
За Германија, пак, несогласувањето не беше ниту околу горивото.
Берлин беше загрижен дека санкциите ќе го прошират степенот до кој компаниите од ЕУ се принудени да обезбедат клиентите да не продаваат стоки на Русија.
Во моментов, оваа таканаречена клаузула за забрана на Русија се однесува само на огнено оружје, предмети од бојното поле и стоки со двојна употреба и за воена и за цивилна примена. Германија стравуваше дека проширувањето на клаузулата на повеќе цивилни производи, како што се хемикалии и машини за обработка на метал, ќе ги погоди малите бизниси.
Тешкотијата, рече Берлин, е што шверцуваните производи често се запираат пред да стигнат во Русија, што го прави речиси невозможно за помалите компании да го следат целиот синџир. Германија тврди дека помалите, извозно ориентирани компании едноставно ќе се откажат од некој бизнис во Азија или на Блискиот Исток што не е ни поврзан со Русија, плашејќи се од можни прекршувања на санкциите.
„Сè се врти околу германската економија“, вели еден од дипломатите. „Тие се многу загрижени“.
Загриженоста создаде уште еден раскол во трипартиската левичарска коалиција на Шолц: германското Министерство за надворешни работи предводено од Зелените долго време сакаше да ги протурка санкциите, додека социјалдемократите на Шолц сакаа да издржат додека не се реши клаузулата за забрана на Русија.
Минатата недела, официјален претставник на Министерството за надворешни работи, Анален Баербок, кој доби анонимност да зборува отворено, рече дека стравуваат дека германското одложување им штети на напорите на Берлин да ја оттргне својата предвоена опашкa.
