Во Србија во моментов на посвојување чекаат 306 деца. Има двојно повеќе потенцијални посвоители, односно оние кои сакаат да посвојат дете. И покрај тоа, минатата година биле посвоени најмалку деца во изминатите 10 години. Бараме соодветни родители за конкретно дете, а не обратно, вели директорката на Комората за социјална заштита Сандра Периќ и објаснува како функционира постапката за посвојување.
Во последните 10 години, најголем број деца од системот за социјална заштита кои добиле нови родители имало во 2014 година – речиси 200, но затоа во 2023 година биле посвоени најмалку деца во последната деценија – 62, пишува РТС.
Во моментов во системот за кои властите утврдија дека се подобни за посвојување има 306 деца, а подобни посвоители има 726, односно оние кои би посвоиле дете, односно двојно повеќе.
Директорката на Комората за социјална заштита, Сандра Периќ, за РТС вели дека е загрижена за бројот на деца кои се подобни за посвојување.
Посвојувањето е најкомплетна, најкомплетна форма на заштита за одреден број деца, за што е оценето дека е во нивен најдобар интерес“, рече Сандра Периќ.
Кои се причините?
Коментирајќи го фактот дека минатата година бројот на посвоени деца бил рекордно низок, Периќ изјави дека причините се наоѓаат во административните пречки, и во менталитетот, како и во емоционалните бариери.
„Помалку од се… Не би рекол дека процедурите се комплицирани. „Навистина имаме искуство дека потенцијалните посвоители често чекаат и до една година по поднесувањето на апликацијата“, вели Периќ.
„Бараме посвоител за дете, а не обратно“
Директорот на Комората за социјална заштита посочува дека во процесот на посвојување фокусот е секогаш на детето.
„Се бараат подобни посвоители за конкретно дете, а не дете за одреден посвоител“, вели Периќ.
Тој напоменува дека посвојувањето е сериозна и напорна институција, која произведува суштински последици по животот на детето и затоа е важно да се внимава на сите аспекти од неговиот живот при определувањето на посвоителите.
Што е потребно за да се биде посвоител?
„Од општата подобност – пред се дека е државјанин на нашата држава, дека не му се одземени родителските права, деловната способност и некои други работи. Секако, се зема предвид и финансиската состојба, вработувањето и слично, но тоа не е пресудно. Гледаме дали човекот е психички и физички здрав, дали има некакви болести, зависности кои можат негативно да влијаат на растот, развојот, воспитувањето, образованието на детето и слично“, вели Периќ.
При проценката на соодветноста, се разгледува и мотивацијата на парот да се одлучи на тој чекор, кој е исклучително предизвикувачки.
„Ова не се обични родители, да речеме, како и сите други. Многу е важно каков однос имаат посвоителите кон посвоеното семејство од потекло, дека мора да бидат свесни дека овие деца потекнуваат од различни семејства, од различни средини, дека доаѓаат со различни трауматски искуства; каков е нивниот однос кон тоа, како ќе се справат со некои предизвици и сл. Така што навистина е процедура која опфаќа се и затоа проценката ја врши цел тим експерти во центрите за социјална работа“, објаснува Сандра Периќ.
Обука за идните родители
Пред да се изврши посвојувањето, неопходно е идните родители да поминат обука, каде што ќе научат како да се справат со различните предизвици со кои ќе се соочат.
Дури тогаш добиваат можност да бидат посвоители“, вели Периќ.
Како функционира процесот Откако парот ќе ја помине обуката, детето оди кај семејството на приспособување.
После тоа, на посвоителите им се советува да дојдат во советувалиште за брак и семејство, каде што можат да се справат со различни проблеми или предизвици“, вели Сандра Периќ.
Стручниот тим следи се
Тој нагласува дека стручниот тим го следи овој процес на адаптација – колку детето има развиено сепарациони капацитети, како се интегрирало во семејството, колку семејството се адаптирало на новиот член, колку се сменети семејните односи и динамика, како ги препознаваат потребите на детето и сл.
„Многу искуства се многу убави и секогаш си среќен во таа ситуација. Тоа е еден од најубавите делови од нашата работа. За посвојување велиме дека е многу свечен чин, бидејќи некако ја менувате судбината на едно дете на подобро, а со тоа ја менувате судбината на целото семејство“, истакнува Периќ.
Половина од децата без родителска грижа се на училишна возраст Статистиката од 2018 до 2022 година покажува дека најмногу деца во прифатилишта имало во 2019 година, а тој број се намалил до 2022 година. Меѓу децата без родителска грижа секоја година најмногу се оние од училиште возраст – помеѓу 5 и 12 години.
Не секој има право да биде посвоител Зборувајќи за причините поради кои луѓето во Србија ретко се одлучуваат да посвојат, Периќ вели дека предрасудите се една од причините, но истакнува и дека не се сите подобни за тоа.
„Некој кој нема јасни мотиви, кој не ги разјаснил со себе границите до кои може да оди… и што навистина може да му обезбеди на тоа дете, начинот на кој може
да се надминат одредени бариери, бидејќи тоа сепак не се нивни биолошки деца. Можеби навистина е подобро да размисли малку повеќе пред да се реши на тој чекор“, вели Периќ.
Што треба да прават оние кои би сакале да станат посвоители?
Оние кои размислуваат да посвојат дете се охрабруваат да контактираат со експерти со кои би можеле да разговараат за тоа и да дознаат повеќе.
„Да отидете да се информирате во Центарот за социјална работа за целата процедура, како функционира, како изгледа, какви се сите можности, какви се последиците. Ова е навистина нешто што треба да се охрабри“, нагласува Сандра Периќ.
Нема официјални податоци за бројот на возрасните во Србија кои немаат деца. Податоците на Институтот за статистика покажуваат дека нешто повеќе од 30 отсто од луѓето постари од 15 години немаат деца.
Околу 18 отсто од српските граѓани имаат едно дете.
Не е познат бројот на оние кои се борат со таканаречениот секундарен стерилитет, односно не можат да имаат уште едно дете.
