Аденомиозата е хронична состојба која ја погодува матката, а многу луѓе никогаш не слушнале за неа и покрај фактот дека е толку честа појава.
Нага Манчети е водителка на Би-Би-Си, која минатата година откри дека боледува од аденомиоза, хронична состојба која ја зафаќа матката. Рекла дека не можела да се движи поради болките и дека неодамнешниот напад бил толку интензивен што нејзиниот сопруг морал да повика брза помош.
Аденомиозата може да предизвика симптоми вклучувајќи неправилно и обилно менструално крварење и карлична болка. Тежината на симптомите варира кај женските пациенти – и дури една третина од жените со аденомиоза може да имаат минимални симптоми или воопшто да немаат.
Состојбата може да влијае и на плодноста. Жените со аденомиоза кои забремениле имаат зголемен ризик од спонтан абортус, предвремено породување, прееклампсија и постпартално крварење. Затоа е неопходно да се утврди што предизвикува аденомиоза и како се дијагностицира и третира?
Иако лекарите се уште не разбираат многу за оваа состојба, некои факти се познати, пренесува Нова.рс.
Што предизвикува аденомиоза
Постојат два главни слоја во матката. Ендометриумот е внатрешниот слој во кој се имплантираат ембриони, па кога жената не е бремена, овој слој се отфрла со текот на времето.
Миометриумот е мускулниот слој на матката. Се шири за време на бременоста и е одговорен за контракции. Кај жените со аденомиоза, клетките слични на ендометриумот се на погрешно место – на миометриумот.
Иако голем број жени со аденомиоза имаат и ендометриоза, аденомиозата е сосема поинаква болест од ендометриозата.
Кај ендометриозата, клетките слични на ендометриумот се исто така на погрешно место, но во овој случај надвор од матката, најмногу во карличната празнина.
Благодарение на истражувањето, ангажманот на јавноста и социјалните медиуми, свеста за ендометриозата е подигната во последниве години. Сепак, аденомиозата сè уште е релативно непозната.
Дијагностиката напредува
Аденомиозата е состојба која е тешко да се дијагностицира. Историски гледано, присуството на клетки слични на ендометриумот во миометриумот може да се потврди само со евалуација на патологија кога миометриумот бил испитан под микроскоп по хистеректомија (операција за отстранување на матката).
Во последниве години, бројот на дијагнози се зголеми со развојот на технологијата и дијагностиката како што се МРИ и деталниот ултразвук на карлицата.
Иако аденомиозата сега обично се идентификува без потреба од хистеректомија, лекарите сè уште работат на развој на стандардизиран метод за нехируршка дијагноза. Како резултат на тоа, останува неизвесно колку точно жени имаат аденомиоза.
Но, познато е дека околу 20 проценти од жените кои имаат хистеректомија поради други причини, имаат аденомиоза.
Аденомиозата е сложена состојба
Типот на раст на ткивото на аденомиозата во миометриумот може да биде или фокален (вклучува дел од матката) или дифузен (вклучува широка област на мускули) лезии.
Аденомиозата може дополнително да се класифицира во зависност од длабочината на инвазијата на ткиво слично на ендометриумот во миометриумот.
Научниците и лекарите сè уште истражуваат дали видот или длабочината на лезиите се поврзани со симптомите – сериозноста на симптомите и лезиите не секогаш се совпаѓаат.
Сè уште не е јасно зошто некои жени развиваат аденомиоза, иако доказите покажуваат дека преваленцата се зголемува со возраста. Се смета дека областа помеѓу ендометриумот и миометриумот се оштетува, или од природните процеси на менструалниот циклус, бременоста и породувањето или поради медицински процедури.
Кај некои жени, оштетувањето на слојот на ткивото на ендометриумот не заздравува како што треба, а клетките слични на ендометриумот влегуваат и растат ненормално во миометриумот. Тие се мешаат во нормалните функции на миометриумот, што доведува до болка и крварење. Различни фактори можат да придонесат за појава на болести.
Како се лекува аденомиозата?
Стратегиите на лекување вклучуваат хормонски лекови како што се орални контрацептиви, апчиња што содржат прогестерон, вметнување спирала што ослободува прогестерон или лек наречен GnRHa кој го запира природното производство на полови хормони.
Нехормоналните третмани вклучуваат транексамична киселина и имаат за цел да го минимизираат менструалното крварење, а болката се третира со нестероидни антиинфламаторни лекови.
Третманите што делуваат за некои жени не функционираат за други, што додава тежина на аргументот дека има повеќе од еден тип на аденомиоза. Стратегиите на лекување треба да се приспособат на пациентите, во зависност од нивните желби и симптоми.
Доколку медицинските третмани не обезбедуваат соодветно олеснување на симптомите, постојат хируршки опции, односно отстранување на фокални лезии или хистеректомија.
Иако аденомиозата е вообичаено нарушување кое погодува многу жени, вклучително и оние во репродуктивна возраст, тоа не добива доволно внимание од лекарите и истражувачите.
Исто така, постои недостаток на знаење и свест за аденомиозата кај многу здравствени работници и кај јавноста. Ова треба да се промени за да можеме да го подобриме нашето разбирање за состојбата, дијагнозата и опциите за третман.
Научниците и лекарите специјализирани за аденомиоза сè уште бараат лек точни, неинвазивни дијагностички методи и се надеваме, еден ден, лек.
