Најсилната европска економија, Германија, оваа година ја помина во рецесија, а пред две недели Германскиот економски институт (IW) процени дека тамошната економија следната година ќе падне за 0,5 отсто. Ова ќе биде втора година по ред на пад на економската активност во Германија.
Во последниот квартал од 2022 година и првиот квартал од оваа година, германската економија беше во пад. Потоа стагнираше во вториот квартал од оваа година, за да забележи пад од 0,2 отсто во третиот, а според проценката на германската централна банка се очекува дополнително да падне за 0,1 отсто во последниот квартал од оваа година. , што значи техничка рецесија.
Иако шефот на Бундесбанката Јоаким Нагел и министерот за финансии Кристијан Линдер ги отфрлаат мрачните претчувства, Германија уште еднаш ја нарекуваат „пациентот на ЕУ“ кој според поговорката „кога ќе кивне, целата Европа го чувствува тоа“. За разлика од негативните проценки на IW, германската влада предвидува раст на БДП во 2024 година за 1,3 отсто, додека владиното советодавно тело – Советот на економски експерти – предвидува раст од 0,7 отсто.
Извозот во Германија веќе е забавен
Но, што ако Германија сепак „кива“? Ќе го почувствува ли тоа Хрватска, на која Германија и е еден од најголемите надворешно трговски партнери? Економистот Љубо Јурчиќ забележува дека секој раст или пад на германската економија влијае и на Хрватска, но не подеднакво во сите економски сектори.
„Зависи кои сектори во Германија стагнираат и какви стоки извезуваме во Германија. Ако извезуваме стоки за широка потрошувачка, како облека или мебел, а стагнацијата директно влијае на потрошувачите во Германија, тогаш тоа посилно влијае на нас бидејќи побарувачката се намалува. Ако извезуваме полупроизводи или суровини за германската индустрија, тогаш треба да погледнеме во кои сектори таму стагнираат. Бидејќи Германија е наш прв или втор надворешно трговски партнер – таа се менува со Италија – можеме да очекуваме забавување на извозот од Хрватска. Впрочем, тоа веќе се случи во втората половина од оваа година“, ни изјави Јурчиќ.
Да очекуваме помалку туристи од Германија
Напоменува дека тоа може да значи краткорочно забавување на домашното индустриско производство, со задоцнување од два или три месеци, но и на среден рок – до лето.
„Доколку рецесијата во Германија трае до лето, тоа ќе се одрази на нашиот туризам. Доколку падот на БДП во Германија е околу 1 отсто, падот на германскиот туризам во странство, а со тоа и во Хрватска, би требало да биде околу 3 отсто. Тоа значи дека приливот на германски туристи во Хрватска, кој е најголем број, би се намалил за 3 отсто. Значи, ако има стагнација во Германија, таа ќе се прелее во Хрватска преку два канали – преку пад на извозот на стоки и пад на приходите од туризмот“, тврди Јурчиќ.
И двете врски со Германија, забележува тој, се посилни отколку со Италија, така што стагнацијата на германската економија може посилно да го забави извозот од Хрватска и да го намали бројот на пристигнувања на германски туристи.
„Дури и да не се намали бројот на пристигнувања на германски туристи, нивната потрошувачка ќе се намали. Туризмот не е само ноќевања. Дефиницијата за туризам е дека тоа е потрошувачка надвор од постојаното место на живеење, а ако има стагнација, Германците ќе трошат помалку и дома и во странство. Кога ќе дојде до таква ситуација, тие се откажуваат од туризмот во странство отколку дома. Тоа им е животна навика – трошат помалку дома, но не се откажуваат од навиката да одат на своите излетнички места за време на викендите“, истакнува тој.
„Берлин е де факто врзани раце и нозе“
Германската економија е во неволја уште од почетокот на војната во Украина, кога беа прекинати енергетските врски со Русија, но и поради економските турбуленции во Кина, каде Германија многу извезуваше и има бројни индустриски погони.
„Се собраа многу неповолни околности. Војната во Украина и блокадата на евтините руски енергетски производи најмногу ја погодија Германија. Од една страна, зголемувањето на цените на енергијата ги зголеми трошоците за производство и резултираше со пад на извозот во Русија, која беше важен пазар за Германија. Од друга страна, Кина се реструктуира. Ја заврши фазата на развој на извозот кон светскиот пазар и сега се свртува кон домашниот пазар, па германскиот извоз и таму забавува. А политичката позиција на Германија денес е лоша, речиси како во 1945 година. „Берлин нема политичка сила да влијае на глобалната ситуација, па сега де факто му се врзани рацете и нема големи можности да ги надомести сите негативни ефекти од споменатите промени“, смета Јурчиќ.
А промените, на кои Германија во моментов нема соодветен одговор, Јурчиќ знаење и на глобално ниво.
„Светот претрпува големи промени кои не се толку видливи на површината. Гледаме војни и страдања на луѓето во Украина, во Палестина и на други места, но многу повеќе слоевити процеси се случуваат во областа невидлива за обичниот човек. Светот ќе продолжи да стагнира во 2024 година“, рече тој на крајот.
